Nhật Bản sẽ quay lại dự án nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 2 của Việt Nam?

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đề nghị Chính phủ và các cơ quan liên quan phía Nhật Bản xem xét rà soát các cam kết theo thỏa thuận đã ký kết năm 2011, tiếp tục hỗ trợ kỹ thuật, công nghệ và tài chính cho Việt Nam để triển khai dự án điện hạt nhân Ninh Thuận.

Cổng TTĐT Bộ Công Thương cho hay, phía Nhật Bản bày tỏ sẵn sàng hỗ trợ Việt Nam tái xây dựng nhà máy hạt nhân.

Được biết, Bộ trưởng Công Thương Việt Nam Nguyễn Hồng Diên cùng Đoàn công tác Bộ Công Thương đã có chuyến thăm Nhật Bản.

Đồng thời, kỳ họp lần thứ 7 Uỷ ban hỗn hợp Việt Nam - Nhật Bản về hợp tác công nghiệp, thương mại và năng lượng cũng vừa diễn ra tại trụ sở Bộ Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp Nhật Bản.

Tại kỳ họp, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên và Bộ trưởng Bộ Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp Nhật Bản Muto Yoji đã thống nhất nhiều nội dung hợp tác trong các lĩnh vực công nghiệp, thương mại, năng lượng giữa Hà Nội và Tokyo.

Đối với triển vọng hợp tác phát triển điện hạt nhân, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đã thông báo việc Việt Nam tuyên bố tái khởi động các dự án xây dựng nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận.

Để quá trình tái khởi động dự án xây dựng Nhà máy nhiệt điện Ninh Thuận 2 được thuận lợi, ông đề nghị Chính phủ và các cơ quan liên quan phía Nhật Bản xem xét rà soát các cam kết theo thỏa thuận đã ký kết năm 2011, tiếp tục hỗ trợ kỹ thuật, công nghệ và tài chính cho Việt Nam để triển khai dự án điện hạt nhân Ninh Thuận.

Đồng thời, tiếp tục đào tạo lại lượng nhân lực cũ đã được đào tạo tại Nhật Bản trước đây nếu họ còn đủ điều kiện và có nguyện vọng.

Phía Nhật hoan nghênh việc Việt Nam tuyên bố tái khởi động các dự án xây dựng nhà máy điện hạt nhân nhằm mục tiêu đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia.

Bộ trưởng Yoji khẳng định, phía Nhật Bản với kinh nghiệm, nền tảng công nghệ hiện đại có tính an toàn cao, sẽ sẵn sàng hỗ trợ Việt Nam trong quá trình tái xây dựng nhà máy điện hạt nhân, cũng như đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao trong lĩnh vực này.

Trên cơ sở có sự thống nhất cao, hai bộ trưởng khẳng định phương hướng hợp tác song phương trong thời gian tới.

Trong đó, về lĩnh vực công nghiệp, Bộ trưởng Muto Yoji khẳng định Việt Nam là một bộ phận quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu của các công ty Nhật Bản và cả hai bên sẽ cùng hợp tác để tăng cường sự ổn định của chuỗi cung ứng hướng tới tăng trưởng kinh tế trong tương lai.

Hai bộ trưởng hoan nghênh việc khởi động Sáng kiến chung Việt Nam-Nhật Bản trong kỷ nguyên mới vào tháng 3/2024, tiếp nối các mục tiêu của Đối tác hợp tác đổi mới công nghệ Việt Nam trước đây.

Hai bên bày tỏ kỳ vọng về những tiến triển hơn nữa trong công cuộc công nghiệp hóa và hiện đại hóa của Việt Nam hướng tới mục tiêu trở thành quốc gia có thu nhập cao vào năm 2045.

Theo đề nghị của Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên, Bộ trưởng Muto Yoji khẳng định sẽ khuyến khích, hỗ trợ doanh nghiệp Nhật Bản tăng cường đầu tư vào Việt Nam, tăng cường hỗ trợ đào tạo nguồn nhân lực công nghiệp cho Việt Nam, đặc biệt hỗ trợ Việt Nam đào tạo kỹ sư sản xuất chất bán dẫn, trong bối cảnh ngành công nghiệp bán dẫn đã trở thành một ngành công nghiệp then chốt, có khả năng định hình tương lai phát triển của thế giới.

Ngoài ra, trong bối cảnh Việt Nam đang tập trung phát triển dự án đường sắt tốc độ cao, điều cốt lõi là các đơn vị trong nước phải được chuyển giao công nghệ vận hành, sản xuất, Việt Nam đề nghị Nhật Bản sẵn sàng chia sẻ kinh nghiệm, hỗ trợ chuyển giao công nghệ liên quan đến xây dựng đường sắt cao tốc để các doanh nghiệp Việt Nam dần dần làm chủ công nghệ, nâng cao năng lực và tự chủ trong quá trình thực hiện dự án.

Về lĩnh vực thương mại, hai bộ trưởng tái khẳng định nỗ lực tiếp tục tạo ra một môi trường thương mại và đầu tư tự do, công bằng, không phân biệt đối xử, minh bạch, có thể dự đoán và ổn định, thị trường mở và duy trì một hệ thống đa phương dựa trên luật lệ trong khuôn khổ Hiệp định WTO.

Hai bộ trưởng hoan nghênh kết quả của Hội nghị Bộ trưởng Thương mại WTO lần thứ 13 và khẳng định cam kết tiếp tục nỗ lực cải tổ WTO.

Hai bên cũng tái khẳng định cam kết thúc đẩy hội nhập kinh tế ở khu vực châu Á-Thái Bình Dương và sự ủng hộ lẫn nhau và phối hợp chặt chẽ trong khuôn khổ đa phương về hợp tác kinh tế và thương mại mà cả hai nước đều là thành viên.

Đặc biệt, hai bộ trưởng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì các tiêu chuẩn cao của Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), đồng thời khẳng định sẽ hai nước sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với nhau và với các thành viên khác trong khuôn khổ Hợp tác kinh tế Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương (IPEF) để quá trình đàm phán các nội dung còn lại của IPEF đạt những kết quả thuận lợi.

Hai bộ trưởng cũng trao đổi và thống nhất một số biện pháp tăng cường hợp tác nhằm cải thiện kim ngạch thương mại song phương, thúc đẩy các hoạt động xúc tiến thương mại, kết nối logistic, phát triển thương mại điện tử và kinh tế số-là những xu thế tất yếu của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0.

Trong lĩnh vực năng lượng, hai bộ trưởng hoan nghênh những kết quả đạt được của Hội nghị Bộ trưởng AZEC lần thứ 2 và Hội nghị cấp cao AZEC lần thứ 2, khẳng định AZEC (Sáng kiến Cộng đồng phát thải ròng bằng 0 châu Á) đóng vai trò là nền tảng quan trọng thúc đẩy giảm phát thải và tăng cường hợp tác trong khu vực, nhằm đạt mục tiêu phát triển kinh tế, ứng phó với biến đổi khí hậu.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đề nghị Nhật Bản tiếp tục hỗ trợ Việt Nam trong quá trình thực hiện Thỏa thuận chuyển đổi năng lượng công bằng (JETP), lựa chọn phù hợp các dự án cụ thể để cùng nhau hoàn thiện cơ chế tài chính và công nghệ.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết thêm, tháng 11/2023, 2 Bộ đã ký Bản ghi nhớ hợp tác về chuyển dịch năng lượng.

Tuy nhiên, đến nay, phía Việt Nam vẫn đang chờ đợi những hỗ trợ cụ thể của Nhật Bản trong khuôn khổ MOU cũng như theo khuôn khổ Quỹ hỗ trợ Chuyển dịch năng lượng châu Á mà Nhật Bản đưa ra.

Ngày 20/12, đoàn đại biểu Việt Nam đã có buổi làm việc với nhóm doanh nghiệp, trường đại học của Nhật Bản nhằm trao đổi về việc thúc đẩy hợp tác phát triển điện hạt nhân giữa Việt Nam - Nhật Bản.

Các đại diện doanh nghiệp Nhật chuyên sản xuất, đầu tư chuyên sâu, hàng đầu trong lĩnh vực năng lượng hạt nhân tại Nhật Bản và trên thế giới như Hitachi, Jined, MHI, lãnh đạo Trường Đại học Công nghệ Nagaoka và Trường Đại học Fukui.

Phát biểu khi làm việc với các doanh nghiệp và trường đại học của Nhật Bản về điện hạt nhân, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên khẳng định, điện hạt nhân là nguồn điện nền, xanh và bền vững, ngày càng được nhiều quốc gia quan tâm lựa chọn.

Trong lịch sử từng có một số sự cố về các nhà máy điện hạt nhân nhưng xét về xác suất là vô cùng thấp. Hơn nữa, công nghệ điện hạt nhân hiện nay tiến bộ rất xa so với công nghệ trước đây.

Sau 8 năm (kể từ 2016) Việt Nam tạm dừng các Dự án Nhà máy điện hạt nhân tại Ninh Thuận, mới đây Quốc hội đã quyết nghị tiếp tục thực hiện chủ trương đầu tư dự án nhằm đáp ứng nhu cầu tiêu thụ điện của Việt Nam hiện đang hết sức cấp thiết và được dự báo tiếp tục tăng cao.

Hiện tổng công suất hệ thống điện năm 2024 khoảng 85.000 MW, tổng công suất cần đạt năm 2030 là khoảng 150.000 MW, và năm 2050 cần đạt 400.000 - 500.000 MW.

Do vậy, Bộ trưởng nhấn mạnh, phát triển nguồn điện hạt nhân sẽ đa dạng nguồn cung, bảo đảm an ninh năng lượng và chuyển dịch năng lượng xanh, giúp Việt Nam đạt mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 theo cam kết tại COP26.

Việc thực hiện dự án điện hạt nhân còn là cơ hội để đất nước phát triển nhân lực chất lượng cao, nâng cao tiềm lực khoa học công nghệ quốc gia, tham gia vào chuỗi cung ứng công nghiệp điện hạt nhân toàn cầu.

Ông vui mừng thông báo tới các đối tác là doanh nghiệp, trường đại học là Quốc hội Việt Nam vừa thông qua Luật Điện lực sửa đổi, trong đó có nội dung liên quan đến việc phát triển điện hạt nhân.

Bên cạnh đó, Chính phủ đã thông qua dự kiến và sẽ báo cáo với Quốc hội để sửa đổi Luật về năng lượng nguyên tử, cũng là một cơ sở liên quan đến các vấn đề nội dung cơ bản, liên quan đến công nghệ, vấn đề an toàn trong phát triển điện hạt nhân.

Với hành lang như vậy, cơ bản đã đầy đủ các cơ sở pháp lý để triển khai. Cùng với đó, Việt Nam có các hệ thống pháp luật khác có liên quan đến đầu tư, xây dựng, an toàn, bảo vệ môi trường...

Bộ trưởng Diên khẳng định, tất cả những cơ sở pháp lý như vậy tạo ra nền tảng để Việt Nam có thể sớm khởi động lại dự án xây dựng nhà máy điện hạt nhân.