Theo đó, cụm công nghiệp này có tổng diện tích hơn 65ha, thuộc địa bàn phường Minh Khai (quận Bắc Từ Liêm) và phường Phương Canh (quận Nam Từ Liêm). Cụm công nghiệp Từ Liêm hiện có 88 doanh nghiệp hoạt động.
Cơ quan thanh tra cho biết, đối với 29 doanh nghiệp được UBND thành phố cho thuê đất, về cơ bản các doanh nghiệp đã chấp hành nộp đầy đủ nghĩa vụ tài chính với Nhà nước (tiền thuê đất, thuế sử dụng đất phi nông nghiệp…); sử dụng đất đúng theo mốc giới được giao, theo Dân Trí.
Tuy nhiên, trong quá trình sử dụng đất, có một số doanh nghiệp còn tồn tại, sai phạm về đất đai. Trong đó, có 5 công ty sử dụng đất không đúng mục đích theo giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (gọi tắt là sổ đỏ) được cấp, gồm Công ty TNHH Cơ nhiệt điện lạnh Bách Khoa; Công ty TNHH Đầu tư và Thương mại Kova; Công ty CP Thương mại Hiệp Hương; Công ty CP Dịch vụ môi trường Từ Liêm; Công ty TNHH Selta.
Theo kết luận, các công ty trên đã sử dụng sai mục đích, biến đất thuê thành phòng tập gym, kinh doanh nhà hàng (bán bia), làm xưởng sửa chữa ô tô…
Việc sử dụng đất của 5 công ty trên đã vi phạm khoản 1, Điều 6 và khoản 3, Điều 12 Luật Đất đai năm 2013, theo Thanh tra Hà Nội.
Cơ quan thanh tra xác định trách nhiệm chính thuộc về 5 công ty liên quan. Đồng thời, trách nhiệm còn có sự tham gia của Phòng Tài nguyên và Môi trường quận Bắc Từ Liêm và UBND phường Minh Khai (đối với Công ty TNHH Đầu tư và Thương mại Kova, Công ty CP Dịch vụ môi trường Từ Liêm, sử dụng đất tại Cụm Công nghiệp quận Bắc Từ Liêm), cũng như Phòng Tài nguyên và Môi trường quận Nam Từ Liêm và UBND phường Phương Canh (đối với Công ty TNHH Cơ nhiệt điện lạnh Bách Khoa, Công ty CP Thương mại Hiệp Hương, Công ty TNHH Selta, sử dụng đất tại Cụm Công nghiệp quận Nam Từ Liêm).
Thanh tra TP Hà Nội cũng chỉ ra rằng 4 công ty đã cho thuê lại một phần tài sản gắn liền với đất thuê trái quy định, gồm:
Công ty CP Quốc tế Sơn Hà (trước là Công ty TNHH cơ kim khí Sơn Hà), đã cho Công ty TNHH MTV Logistics Viettel thuê lại khối nhà xưởng (diện tích khoảng 400m²).
Công ty TNHH Hòa Phong, cho Công ty TNHH Totra thuê 250m² nhà xưởng, và cho Tổng Công ty Công nghiệp và Công nghệ Tân Á Đại Thành thuê 440m² nhà xưởng.
Công ty CP Thương mại và Xuất nhập khẩu Ngọc Ánh, cho Công ty CP GM Thăng Long và Công ty CP Thương mại - Dịch vụ Kỹ thuật Ô tô Hà Nội (Mn Auto) thuê lại khối nhà xưởng với diện tích khoảng 330m².
Công ty TNHH Sản xuất và Đầu tư Hoàng Giang (trước đây là Doanh nghiệp tư nhân Hoàng Giang), đã cho Công ty TNHH Thương mại và Đầu tư K.lever thuê 200m² nhà xưởng. Phần diện tích này không phù hợp với bản vẽ tổng mặt bằng và bản vẽ thiết kế cơ sở, đồng thời tài sản gắn liền với đất không được tạo lập hợp pháp.
Việc cho thuê tài sản gắn liền với đất của các công ty này đã vi phạm quy định tại khoản 24, Điều 2, Nghị định số 01/2017/NĐ-CP ngày 6/1/2017 của Chính phủ, liên quan đến việc cho thuê đất trả tiền thuê hàng năm.
Trách nhiệm chính thuộc về Công ty CP Quốc tế Sơn Hà, Công ty TNHH Hòa Phong, Công ty CP Thương mại và Xuất nhập khẩu Ngọc Ánh, và Công ty TNHH Sản xuất và Đầu tư Hoàng Giang. Đồng thời, cơ quan thanh tra cũng nhấn mạnh trách nhiệm của các cơ quan quản lý tại địa phương như Phòng Tài nguyên và Môi trường quận Bắc Từ Liêm đối với các công ty liên quan trên địa bàn.
Liên quan công tác quản lý Nhà nước về đất đai, Thanh tra Hà Nội cho biết, quá trình quản lý đất đai tại Cụm công nghiệp Từ Liêm giai đoạn 2012-2017, Giám đốc Ban quản lý dự án Cụm công nghiệp tập trung vừa và nhỏ huyện Từ Liêm (trước đây) đã ký một số hợp đồng cho thuê kho bãi tại một số ô đất quy hoạch cây xanh và công cộng, tổng diện tích khoảng 4.000m2 số tiền thu được hơn 1,9 tỷ đồng là không đúng thẩm quyền.
Trách nhiệm thuộc Giám đốc Ban quản lý dự án Cụm công nghiệp tập trung vừa và nhỏ huyện Từ Liêm, trong đó có trách nhiệm của UBND quận Bắc Từ Liêm (UBND huyện Từ Liêm trước đây) thời kỳ 2012-2017, Thanh tra Hà Nội nêu rõ.
Cơ quan thanh tra cho biết, đối với diện tích đất dịch vụ công cộng gần 14.000m2 tại hai lô đất giai đoạn II của dự án, đến nay chưa thực hiện theo quy hoạch. Trong đó, ô đất A2. CC1 với diện tích hơn 10.000m2 để trưng bày sản phẩm hiện là đất trống; ô đất A2. CC2 làm dịch vụ công cộng với diện tích hơn 3.500m2, hiện nay có một phần diện tích xây dựng sân bóng.
Theo báo cáo của Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng Bắc Từ Liêm, phần diện tích xây dựng sân bóng ở lô đất A2. CC2 do câu lạc bộ Giám đốc Cụm công nghiệp Từ Liêm đứng ra xây dựng để phục vụ nhu cầu thể dục cho công nhân các doanh nghiệp trong cụm. Toàn bộ diện tích gần 14.000m2 do Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng Bắc Từ Liêm đang quản lý.
"Việc chưa đưa diện tích gần 14.000m2 tại hai lô A2. CC1 và A2. CC2 đất nêu trên vào khai thác sử dụng theo quy hoạch đã được UBND thành phố phê duyệt gây lãng phí tài nguyên đất đai. Trách nhiệm thuộc UBND huyện Từ Liêm (trước đây), nay là UBND quận Bắc Từ Liêm, giai đoạn từ năm 2005 đến nay", Thanh tra Hà Nội kết luận.
Về công tác quản lý trật tự xây dựng, Thanh tra Hà Nội phát hiện nhiều tồn tại và hạn chế sau khi kiểm tra 30/88 doanh nghiệp thuê đất trong Cụm công nghiệp.
Cụ thể, trong giai đoạn từ năm 2002 đến ngày 1/7/2014, các cơ quan quản lý như UBND xã Minh Khai (nay là UBND phường Minh Khai), UBND xã Xuân Phương (nay là UBND phường Phương Canh), Ban quản lý Cụm công nghiệp Từ Liêm (nay là Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng quận Bắc Từ Liêm), cùng với UBND huyện Từ Liêm (nay là UBND quận Bắc Từ Liêm và UBND quận Nam Từ Liêm) đã để xảy ra tình trạng 22 doanh nghiệp xây dựng không đúng quy hoạch được duyệt. Đồng thời, các cơ quan này không lập hồ sơ xử lý vi phạm về trật tự xây dựng.
Từ ngày 1/7/2014 (thời điểm tách huyện Từ Liêm thành quận Nam Từ Liêm và Bắc Từ Liêm) đến nay, UBND phường Minh Khai, Đội Quản lý trật tự xây dựng quận Bắc Từ Liêm không thiết lập hồ sơ xử lý vi phạm về trật tự xây dựng đối với 2 doanh nghiệp (Công ty CP gia dụng Gold Sun, Công ty TNHH đầu tư và thương mại Kova) xây dựng không đúng quy hoạch được duyệt và một doanh nghiệp xây dựng không phép; mới thiết lập biên bản vi phạm hành chính về trật tự xây dựng đối với 2 doanh nghiệp (Công ty CP môi trường đô thị Từ Liêm, Công ty CP Rabbit).
UBND phường Phương Canh, Đội quản lý trật tự xây dựng quận Nam Từ Liêm không thiết lập hồ sơ xử lý vi phạm về trật tự xây dựng đối với 2 doanh nghiệp (Công ty CP thương mại và XNK Ngọc Ánh, Công ty TNHH sản xuất và đầu tư Hoàng Giang) xây dựng không đúng quy hoạch được duyệt.
Năm 2023, Công ty TNHH Cơ Nhiệt Điện Bách Khoa đã xây dựng một nhà khung thép tiền chế có diện tích hơn 1.200m² và chiều cao đỉnh mái khoảng 18m, không đúng với bản vẽ tổng mặt bằng đã được phê duyệt.
Trước vi phạm này, Đội Quản lý trật tự xây dựng đô thị quận Nam Từ Liêm đã lập biên bản vi phạm hành chính theo quy định tại Điểm c, Khoản 9, Điều 16 Nghị định số 16/2022/NĐ-CP của Chính phủ. Hồ sơ vi phạm được trình lên UBND quận Nam Từ Liêm để ra quyết định xử phạt. Sau đó, UBND quận đã ban hành mức phạt 340 triệu đồng, đồng thời yêu cầu phá dỡ công trình sai quy hoạch.
Ngày 31/8/2023, UBND quận Nam Từ Liêm đã ban hành Quyết định số 2612/QĐ-CCXP về việc cưỡng chế khắc phục hậu quả đối với công trình vi phạm. Tuy nhiên, đến nay, quyết định cưỡng chế vẫn chưa được thực hiện, theo báo cáo của Thanh tra Hà Nội.
Thanh tra Hà Nội cũng chỉ rõ, để xảy ra các vi phạm về trật tự xây dựng tại Cụm công nghiệp Từ Liêm, trách nhiệm thuộc Giám đốc Ban quản lý dự án Cụm công nghiệp tập trung vừa và nhỏ huyện Từ Liêm (nay là Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng quận Bắc Từ Liêm) không kịp thời phát hiện, báo cáo các hành vi vi phạm trật tự xây dựng trong Cụm công nghiệp với UBND quận Bắc Từ Liêm và UBND quận Nam Từ Liêm để chỉ đạo các phòng, ban chức năng của 2 quận phối hợp xử lý.
Bên cạnh đó có trách nhiệm của UBND phường Minh Khai (UBND xã Minh Khai (trước đây), UBND phường Phương Canh (UBND xã Xuân Phương (trước đây) và Thanh tra xây dựng huyện Từ Liêm, sau này là Đội quản lý trật tự xây dựng đô thị quận Bắc Từ Liêm và quận Nam Từ Liêm giai đoạn từ năm 2002 đến nay...