Nhưng hiện tại, đây chỉ là nỗi sợ hãi. Như đã biết, tổng thống Mỹ đã hoãn việc thực hiện cụ thể lời đe dọa của mình trong 90 ngày, một phần ba thời hạn đó đã trôi qua.
Đại diện nhiều quốc gia quyết định khẩn trương đàm phán với chính quyền Hoa Kỳ về vấn đề thuế quan. Nhưng cho đến nay, rất ít người thành công trong việc này. Ví dụ, Nhật Bản đã tổ chức ba vòng đàm phán với Mỹ về thuế quan nhưng không có kết quả.
Tuần trước, đàm phán thuế quan giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ đã diễn ra tại Thụy Sĩ. Nhiều người ngạc nhiên khi Hoa Kỳ đồng ý giảm thuế đối với Trung Quốc xuống 30%, còn Trung Quốc giảm thuế đối với Hoa Kỳ xuống 10%.
Bắc Kinh kêu gọi các nước chống chủ nghĩa bảo hộ của Trump
Có thể lập trường của nhóm Tổng thống Trump đã chịu ảnh hưởng từ hoạt động chưa từng thấy của Bắc Kinh trong việc tập hợp khối các quốc gia phản đối chủ nghĩa bảo hộ của Trump.
Truyền thông Trung Quốc chỉ trích hành động của Hoa Kỳ, gọi nước này là "kẻ xâm lược không đáng tin cậy" và đánh giá hành động của Nhà Trắng trong lĩnh vực quan hệ thương mại đối ngoại là "Thuế quan của Mỹ đang đưa thế giới trở lại luật rừng".
Động thái đầu tiên của Trung Quốc sau khi thông tin về ý định áp thuế mới của Trump xuất hiện là chuyến công du của Chủ tịch Tập Cận Bình tới ba nước ASEAN: Việt Nam, Malaysia và Campuchia. Theo các chính trị gia từ cả bốn nước, chuyến thăm của nhà lãnh đạo Trung Quốc đã thành công và vạch ra những chân trời mới cho sự phát triển quan hệ kinh tế, có thể được coi là phản ứng nhất định trước thách thức của Mỹ. Thủ tướng Malaysia, ông Anwar Ibrahim, hiện là chủ tịch ASEAN, tuyên bố rằng tổ chức này sẽ không ủng hộ bất kỳ mức thuế quan đơn phương nào. Về phần mình, trước những lời đe dọa của Trump, Chủ tịch Tập Cận Bình bày tỏ đất nước ông sẵn sàng xem xét lại các điều khoản của khu vực thương mại tự do Trung Quốc-ASEAN.
Trung Quốc cũng hứa sẽ xóa bỏ hoàn toàn thuế quan đối với hoạt động thương mại với một số nước châu Phi mà Trump đã đe dọa. Đây cũng là bước đi nhằm đối đầu với “kẻ xâm lược” Mỹ.
Tại cuộc gặp các bộ trưởng ngoại giao BRICS được tổ chức tại Brazil hồi tháng 4, Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị đã kêu gọi tất cả những người tham dự lên án chính quyền Mỹ: “Nếu các vị quyết định giữ im lặng, điều này sẽ khiến kẻ xâm lược trở nên hung hăng hơn nữa”.
Còn Tổng thống Brazil Lula da Silva, trong chuyến thăm Bắc Kinh gần đây, đã nhất trí với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình về việc tăng cường quan hệ đối tác trong bối cảnh cuộc chiến thuế quan toàn cầu của chính quyền Trump.
Bắc Kinh ve vãn các đồng minh cũ của Mỹ
Điều đáng chú ý là trong cuộc đối đầu với “luật rừng”, Bắc Kinh đã giành được cơ hội thu hút về phía mình những quốc gia vốn luôn được coi là đối tác đáng tin cậy của Hoa Kỳ. Rõ ràng là với mức thuế quan mới, Washington đã làm mất lòng những người trước đây ủng hộ mình.
Cách đây không lâu, 230 doanh nhân Nhật Bản cùng với phái đoàn quan chức cấp cao của Đảng Dân chủ Tự do Nhật Bản và Đảng Komeito đã đến thăm Trung Quốc. Hai đảng này hiện đang thành lập liên minh cầm quyền tại Nhật Bản. Chuyến thăm đã truyền cảm hứng cho các nhà lãnh đạo Trung Quốc: Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường gần đây đã viết thư cho người đồng cấp Nhật Bản Ishiba đề xuất thành lập "liên minh chung chống lại chủ nghĩa bảo hộ".
Tây Âu cũng nản lòng vì "chính sách thuế quan" của Trump. Họ cho rằng bằng hành động của mình, Trump đã “phá hủy sự đồng thuận xuyên Đại Tây Dương”. Bắc Kinh nhanh chóng tận dụng tâm trạng này, hy vọng rằng người châu Âu sẽ xem xét lại thái độ đối với Hiệp định đầu tư toàn diện, được ký kết vào năm 2020 nhưng vẫn chưa được phê chuẩn. Bắc Kinh gần đây đã dỡ bỏ lệnh trừng phạt đối với một số thành viên Nghị viện châu Âu vốn đã ngăn cản việc phê chuẩn thỏa thuận thương mại lớn giữa Trung Quốc và EU.
Từ các tuyên bố, các nước châu Á có thể chuyển sang những phản ứng cụ thể hơn đối với những thách thức của Mỹ. Các nhà phân tích tại Eurizon SLJ Capital cho rằng "khi cuộc chiến thương mại do Hoa Kỳ dẫn đầu ngày càng sâu sắc, một số nhà đầu tư châu Á có thể hồi hương một số tiền hoặc tăng cường bảo vệ trước đồng đô la yếu hơn, có khả năng khiến dòng tiền chảy ra khỏi đồng tiền dự trữ toàn cầu". Bloomberg ước tính lượng USD mà các nhà xuất khẩu châu Á nắm giữ là 2,5 nghìn tỷ. Một phần đáng kể trong số tiền này do Trung Quốc kiểm soát.
Xét theo các bước đi của giới lãnh đạo Trung Quốc, rõ ràng là họ không có nhiều hy vọng đạt được thỏa thuận thân thiện với Washington. Những người quan sát bên ngoài không tin vào sức mạnh của thỏa thuận Mỹ-Trung cũng nghĩ vậy.
Ví dụ, giáo sư Ấn Độ Raj Verma đã viết trên tờ The Diplomat: “Rất có khả năng hai nền kinh tế lớn nhất thế giới sẽ tiếp tục tiến hành chiến tranh thương mại vì lập trường cố hữu của họ. Không bên nào muốn cắt đứt quan hệ ngay lúc này, nhưng về lâu dài, sự cắt đứt quan hệ giữa nền kinh tế Hoa Kỳ và Trung Quốc vẫn có thể xảy ra”.
Trong điều kiện hiện nay, Bắc Kinh đang tìm cách thu hút những người ủng hộ chống lại chủ nghĩa bảo hộ của Trump, và điều này không thể không ảnh hưởng đến vị thế của Washington. Trump sẽ buộc phải lùi bước.