Số liệu cho thấy GDP 6 tháng đầu năm 2025 của Việt Nam tăng 7,52% so với cùng kỳ năm trước, mức cao nhất từ năm 2011 đến nay. Dù vậy, trong bối cảnh căng thẳng thương mại và xung đột địa chính trị tiếp tục diễn biến phức tạp, việc xác định đúng lĩnh vực dẫn dắt tăng trưởng đang là bài toán lớn cho chặng cuối năm.
Đầu tư công vẫn là “đầu tàu”
Nói với Vietnambiz, TS. Lê Duy Bình – Giám đốc Economica Việt Nam – nhận định rằng, trong 6 tháng đầu năm, các trụ cột tăng trưởng truyền thống tiếp tục phát huy vai trò, trong đó nổi bật là sự gia tăng mạnh mẽ của tổng vốn đầu tư toàn xã hội, đặc biệt từ khu vực nhà nước. Trong số đó, đầu tư công tiếp tục đóng vai trò "đầu tàu", dẫn dắt và kích hoạt các dòng vốn khác.
Bên cạnh đó, vốn đầu tư từ khu vực tư nhân cũng có chuyển biến tích cực, thể hiện ở việc số lượng doanh nghiệp thành lập mới và quay trở lại hoạt động cao hơn số doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường – cho thấy môi trường đầu tư kinh doanh đã có cải thiện nhất định.
Nguồn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) cũng ghi nhận sự chuyển biến rõ rệt. TS. Bình cho rằng không chỉ gia tăng về số lượng, dòng vốn FDI còn được nâng tầm về chất lượng khi ngày càng hướng vào các lĩnh vực ứng dụng công nghệ cao, tận dụng nguyên liệu nội địa và có sự liên kết sâu hơn với nền kinh tế trong nước. Nhiều dự án chú trọng công nghệ sạch, tiết kiệm năng lượng và đổi mới sáng tạo.
Xét theo ngành, các lĩnh vực dịch vụ, công nghiệp cùng nhiều địa phương đạt mức tăng trưởng trên 10%, tạo xung lực mạnh cho nền kinh tế. Trong khi đó, tiêu dùng nội địa – một trong những trụ cột quan trọng thời gian qua – đang dần phục hồi và tiến gần mức tăng trưởng hai con số.
"Xuất khẩu tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong tăng trưởng kinh tế, với mức xuất siêu trên 7 tỷ USD trong 6 tháng đầu năm. Mặc dù thấp hơn cùng kỳ năm ngoái, kết quả này vẫn là điểm tựa lớn trong bối cảnh căng thẳng thương mại toàn cầu chưa hạ nhiệt", TS. Lê Duy Bình nhận định.
Trong khi đó, theo TS. Nguyễn Quốc Việt – chuyên gia chính sách công tại Trường Đại học Kinh tế, Đại học Quốc gia Hà Nội – nền kinh tế thế giới trong nửa đầu năm 2025 tiếp tục chịu ảnh hưởng nặng nề, đặc biệt từ quý II, khi bất ổn địa chính trị gia tăng. Những diễn biến như xung đột leo thang ở Trung Đông hay chính sách thuế mới từ Hoa Kỳ đã khiến môi trường kinh doanh toàn cầu thêm phần bất lợi, buộc nhiều tổ chức tài chính quốc tế phải điều chỉnh giảm dự báo tăng trưởng toàn cầu.
Dẫu vậy, giữa làn sóng bất ổn đó, Việt Nam vẫn giữ được đà phục hồi tích cực, thậm chí đi ngược lại xu hướng chững lại chung của thế giới. Thành quả này là kết quả của hàng loạt biện pháp điều hành quyết liệt, trong đó nổi bật là việc đẩy mạnh giải ngân đầu tư công. Song song với đó, khu vực kinh tế tư nhân cũng có dấu hiệu phục hồi rõ nét, đóng góp tích cực vào bức tranh tăng trưởng của nền kinh tế.
“Việc duy trì ổn định kinh tế vĩ mô, điều hành linh hoạt chính sách tài khóa tiền tệ như giữ mặt bằng lãi suất ổn định, miễn giảm thuế phí cho cả phía cung và cầu cũng góp phần hỗ trợ đà phục hồi của doanh nghiệp cũng như nền kinh tế”, chuyên gia nêu ý kiến.
Thay đổi mô hình tăng trưởng
Tuy nhiên, TS. Nguyễn Quốc Việt cảnh báo rằng tốc độ tăng trưởng toàn cầu đang có xu hướng chậm lại và điều này sẽ tác động trực tiếp đến nhu cầu tiêu dùng từ bên ngoài đối với hàng hóa, dịch vụ của Việt Nam.
Theo đó, chỉ số PMI – chỉ số phản ánh sức khỏe của ngành sản xuất – tại nhiều nền kinh tế lớn, bao gồm cả Việt Nam, đều ở dưới ngưỡng 50 điểm trong ba tháng liên tiếp, cho thấy dấu hiệu suy giảm đáng lo ngại. Cùng với đó, lạm phát và biến động tỷ giá có nguy cơ quay trở lại trong nửa cuối năm, trong khi các rủi ro về địa chính trị và gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu vẫn chưa được loại trừ.
Trước những thách thức này, ông Việt nhấn mạnh cần có bước chuyển mạnh mẽ trong mô hình tăng trưởng. Cụ thể, Chính phủ cần chủ động thúc đẩy các mối quan hệ thương mại cân bằng, hiệu quả với những đối tác lớn, đồng thời đẩy nhanh cải cách thể chế, đặc biệt là trong lĩnh vực hành chính công.
Bên cạnh đó, cần tiếp tục khai thác tối đa những dư địa đã từng mang lại hiệu quả trong quá khứ, đặc biệt là đẩy nhanh tiến độ và nâng cao hiệu quả giải ngân vốn đầu tư công, qua đó tạo hiệu ứng lan tỏa sang toàn bộ nền kinh tế. Với khu vực kinh tế tư nhân, dù đã có tín hiệu phục hồi rõ rệt, nhưng để đóng vai trò đầu tàu tăng trưởng, cần có thêm chính sách hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận nguồn lực và tăng cường kết nối thị trường.
Về mặt tiêu dùng, theo chuyên gia, hiện vẫn còn nhiều khả năng để kích cầu. Ngoài chính sách giảm thuế giá trị gia tăng, Việt Nam nên xem xét áp dụng thêm các biện pháp khuyến khích chi tiêu của khách quốc tế, như miễn thuế trực tiếp tại điểm bán hàng, đồng thời đẩy mạnh hoạt động quảng bá và tiêu thụ sản phẩm đặc sản địa phương.
Các động lực tăng trưởng mới
Bên cạnh việc tiếp tục phát huy các trụ cột truyền thống, TS. Lê Duy Bình cho biết nửa đầu năm 2025 cũng ghi nhận sự xuất hiện của những động lực tăng trưởng mới. Theo ông, nhiều doanh nghiệp tư nhân đã bắt đầu chuyển hướng đầu tư sang các lĩnh vực sử dụng công nghệ hiện đại, có hàm lượng chất xám cao, đẩy mạnh đổi mới sáng tạo và nâng cao năng suất. Đây là tín hiệu cho thấy một quá trình tái cơ cấu dòng vốn đầu tư đang dần hình thành.
Đối với khu vực vốn đầu tư nước ngoài (FDI), xu hướng dịch chuyển sang các dự án công nghệ cao, tiết kiệm năng lượng và sử dụng hiệu quả các nguồn lực trong nước đang trở nên rõ nét. Ngoài ra, một xu hướng đáng chú ý khác là sự mở rộng không gian đầu tư ra khỏi hai đô thị trung tâm là Hà Nội và TP.HCM, với nhiều dự án lớn được triển khai tại các địa phương khác.
TS. Bình nhấn mạnh rằng việc tập trung đầu tư vào hạ tầng kết nối, logistics và các đô thị vệ tinh đang từng bước hình thành những "cực tăng trưởng mới", giúp giảm áp lực cho các trung tâm kinh tế truyền thống, đồng thời thúc đẩy sự phát triển đồng đều trên cả nước.
Về dài hạn, theo ông, Việt Nam cần từng bước chuyển đổi mô hình tăng trưởng, đặt trọng tâm vào khoa học – công nghệ, sáng tạo và năng suất thay vì tiếp tục phụ thuộc vào vốn đầu tư hoặc lao động giá rẻ như trước.
Ông cũng khẳng định rằng tiêu dùng nội địa phải trở thành động lực tăng trưởng chiến lược và bền vững. Bên cạnh đó, khu vực đầu tư tư nhân cùng với doanh nghiệp nhà nước cần phát huy vai trò nòng cốt, hướng tới xây dựng một nền kinh tế độc lập, tự chủ và phát triển bền vững hơn trong tương lai.