Trong bối cảnh thế giới nhiều biến động, các quyết sách thương mại từ những cường quốc có thể tạo ra tác động dây chuyền mạnh mẽ – vừa thiết lập những cấu trúc kinh tế mới, vừa mang đến cơ hội chiến lược quan trọng cho các nền kinh tế mới nổi như Việt Nam.
Mỹ áp thuế và cơ hội cho Việt Nam
Một sự kiện thu hút sự chú ý trong thời gian gần đây là tuyên bố của Tổng thống Mỹ Donald Trump về việc áp dụng thuế nhập khẩu toàn cầu đối với hàng hóa đến từ nhiều quốc gia. Dù điều này khiến các nền kinh tế dựa vào xuất khẩu lo ngại, nó đồng thời mở ra một “cơ hội vàng” để Việt Nam định hình lại vị trí trong chuỗi cung ứng toàn cầu và tăng sức hấp dẫn trong thu hút đầu tư nước ngoài.
Theo ông Trump, Hoa Kỳ sẽ tăng thuế nhập khẩu đối với hàng hóa từ nhiều nước – từ những đối tác lớn như Trung Quốc, EU, Hàn Quốc cho đến cả các nền kinh tế đang phát triển như Việt Nam. Mức thuế dự kiến dao động từ 10% đến 60%, tùy thuộc vào từng loại sản phẩm cũng như nhà sản xuất cụ thể.
Tuy nhiên, chính chính sách bảo hộ thương mại này đã vô tình để lại một khoảng trống trong chuỗi cung ứng toàn cầu – vốn gắn kết chặt chẽ với các thị trường lớn như Trung Quốc. Khi các tập đoàn quốc tế tìm cách tránh thuế cao bằng cách chuyển hướng khỏi Trung Quốc hay các điểm nóng thương mại khác, Việt Nam trở thành điểm đến thay thế tiềm năng nhờ vào nhiều lợi thế cạnh tranh sẵn có.
Ông Nguyễn Tuấn Việt – chuyên gia kinh tế trong lĩnh vực xuất nhập khẩu, hiện là Tổng giám đốc Công ty Xúc tiến Xuất khẩu Vietgo – cho rằng: Mặc dù quyết định áp thuế toàn cầu của Tổng thống Donald Trump đang là vấn đề rất nóng, nhưng đây lại chính là cơ hội lớn để Việt Nam bứt phá.
Giải thích cho quan điểm của mình, ông Việt cho rằng trong thời gian tới, Tổng thống Donald Trump có thể sẽ tiếp tục điều chỉnh giảm thuế nhập khẩu đối với Việt Nam. Nguyên nhân là vì Việt Nam thuộc nhóm những quốc gia tiên phong trong các vòng đàm phán thương mại, đã chủ động mở cửa thị trường và cam kết cắt giảm thuế suất về mức 0%. Thêm vào đó, để đảm bảo tính công bằng trong mặt bằng thuế quan giữa các nước, Mỹ nhiều khả năng sẽ tiếp tục điều chỉnh mức thuế theo hướng giảm cho Việt Nam.
Việc Mỹ triển khai chính sách thuế toàn cầu có thể thúc đẩy các quốc gia chủ động tìm kiếm hợp tác song phương hoặc đa phương để thích ứng với cục diện thương mại mới. Đây cũng là thời điểm thuận lợi để các hiệp định thương mại tự do (FTA) giữa các nước hoặc các khối khu vực được ký kết dễ dàng hơn bao giờ hết.
3 lý do giúp Việt Nam thành cường quốc
Chuyên gia Nguyễn Tuấn Việt đưa ra ba lý do giúp Việt Nam phát triển vượt trội. Trước tiên, Việt Nam hiện đang là một trong những quốc gia tham gia số lượng hiệp định FTA nhiều nhất toàn cầu – cho thấy mức độ hợp tác rộng rãi với các nền kinh tế trên thế giới. Đồng thời, Việt Nam cũng nằm trong nhóm các nước được hưởng mức thuế nhập khẩu ưu đãi cao từ nhiều đối tác, đưa hàng hóa Việt Nam vào nhóm có điều kiện tiếp cận thị trường tốt nhất hiện nay.
Lý do thứ hai là châu Á hiện là khu vực thị trường phát triển năng động nhất toàn cầu, chiếm hơn một nửa dân số thế giới. Khu vực này còn sở hữu nhiều nền kinh tế tăng trưởng mạnh và được coi là trung tâm sản xuất của thế giới. Việt Nam, với vị trí trung tâm trong khu vực, đang dần khẳng định vai trò và vị thế trong khối ASEAN cũng như toàn châu Á.
Lý do thứ ba là sự điều hành hiệu quả của Chính phủ Việt Nam thông qua những chiến lược rõ ràng, tạo môi trường thuận lợi cho doanh nghiệp phát triển. Cơ chế chính trị ổn định dưới sự lãnh đạo thống nhất của Đảng Cộng sản Việt Nam mang đến sự yên tâm cao cho các nhà đầu tư quốc tế.
“Với ba lý do trên, tôi cho rằng Việt Nam sẽ trở thành cường quốc và sẽ tận dụng được lợi thế của chúng ta nằm trên mặt đường hàng hải quốc tế, địa thế trung tâm của châu Á, mái nhà của sản xuất. Nền kinh tế châu Á năng động và có tốc độ phát triển mạnh. Nhiều hiệp ước FTA cùng với lượng thuế áp ở các nước nhập khẩu đang rất tốt và Việt Nam duy trì môi trường chính trị ổn định, tạo niềm tin cho các nhà đầu tư quốc tế”, tạp chí Kinh tế Môi trường dẫn lời chuyên gia.
Trước những cơ hội đang mở ra, các doanh nghiệp trong nước cần chủ động nâng cao sức cạnh tranh, nhất là ở các ngành có thế mạnh xuất khẩu như dệt may, da giày, điện tử và nông sản chế biến. Đầu tư vào công nghệ, chuẩn hóa quy trình, đổi mới mẫu mã sản phẩm và đảm bảo tính minh bạch trong hoạt động xuất khẩu sẽ là điều kiện sống còn để trụ vững trước các biến động từ chính sách thương mại của Mỹ hay các thị trường khác.
Bên cạnh đó, chuyên gia khuyến nghị các doanh nghiệp nên khai thác tối đa lợi thế từ các FTA nhằm mở rộng thị trường xuất khẩu, tìm kiếm đối tác mới và xây dựng hệ thống cung ứng linh hoạt. Những doanh nghiệp có chiến lược rõ ràng và bài bản không chỉ có khả năng chống chọi tốt với các cú sốc chính sách mà còn có thể tăng trưởng mạnh mẽ trong thời kỳ hậu khủng hoảng.