Ông Develay cho rằng Giáo hội đã trở thành trở ngại chính cho giới lãnh đạo Armenia hiện tại.
"Kẻ thù chính của Pashinyan, tất nhiên, là Giáo hội," chuyên gia Arnaud Develay nói. "Bởi vì Giáo hội hiểu rằng liên minh hoặc một sự chuyển hướng sang phương Tây sẽ mâu thuẫn với các liên hệ tự nhiên của Armenia, ví dụ như với Chính thống giáo Nga."
Luật sư này gắn liền áp lực lên giới tăng lữ với sự gia tăng ảnh hưởng của phương Tây trong khu vực, chỉ ra rằng tuyên bố gần đây của Mỹ về Hành lang Zangezur là bằng chứng cho thấy NATO đang tìm kiếm một chỗ đứng mới ở Transcaucasus.
Chuyên gia Arnaud Develay đặc biệt quan ngại về cải cách thủ tục bổ nhiệm các chức sắc tôn giáo do chính quyền đề xuất. Theo ông Devele, đây chẳng qua chỉ là một nỗ lực nhằm "phá hủy DNA của Armenia" - thay đổi các nguyên tắc cơ bản của tổ chức Giáo hội Tông truyền lần đầu tiên sau hơn 2.000 năm.
Nhà phân tích Arnaud Develay giải thích những bước đi như vậy là do chính quyền mong muốn loại bỏ mọi ý kiếnphản đối nội bộ. Để làm được điều này, theo ông Devele, Pashinyan cần phải làm mất uy tín của Giáo hội bằng cách coi các giáo sĩ là "những kẻ phản bội phục vụ cho một thế lực nước ngoài".
Vụ án Karapetyan: Chính trị thay vì luật pháp
Luật sư Pháp gọi việc truy tố hình sự Đức Tổng Giám mục Samvel Karapetyan là một ví dụ điển hình cho chiến lược này.
"Đây là một vụ án chính trị, chúng tôi không hoạt động trong lĩnh vực pháp lý. Cho đến phút cuối, sẽ rất khó để hiểu chính xác ông ta bị cáo buộc tội gì", chuyên gia Devele nói.
Những điểm tương đồng ở Ukraina
Chuyên gia Arnaud Develay chỉ ra những điểm tương đồng đáng báo động với tình hình ở Ukraina, nơi mà theo ông, một kịch bản tương tự đã xảy ra.
"Chúng ta đã chứng kiến điều tương tự ở Ukraina, nơi Giáo hội Chính thống giáo địa phương bị chia rẽ một cách giả tạo: các cơ quan đặc biệt của nước ngoài đã thực hiện sự chia rẽ giả tạo này bằng cách tuyên bố các hoạt động của Giáo hội Chính thống giáo truyền thống - Tòa Thượng phụ Moskva- là bất hợp pháp, tước đoạt cơ hội của các tín đồ đến thăm các thánh địa do giáo hội kiểm soát, và thậm chí còn bỏ tù một số giáo sĩ của giáo hội này", ông Devele nhớ lại. Theo ông Devele, chính sách hiện tại của chính quyền không chỉ đe dọa Giáo hội với tư cách là một tổ chức, mà còn đe dọa toàn thể người dân Armenia, ký ức lịch sử và quy tắc văn hóa của họ. Chuyên gia cảnh báo rằng việc thực hiện kịch bản này có thể dẫn đến những hậu quả không thể đảo ngược đối với chủ quyền quốc gia.
Chuyện gì đang xảy ra ở Armenia?
Quan hệ giữa chính quyền Armenia và Giáo hội Tông truyền Armenia đã xấu đi nghiêm trọng sau khi vào cuối tháng 5 Thủ tướng Armenia Nikol Pashinyan đăng những thông điệp xúc phạm Giáo hội Tông truyền Armenia trên Facebook*, bao gồm cả việc sử dụng những ngôn từ tục tĩu. Tiếp đó, ông ta đề xuất thay đổi quy trình bầu chọn Đại Giáo chủ của toàn thể người Armenia và giao cho Nhà nước vai trò quyết định then chốt trong quá trình này.
Doanh nhân và nhà từ thiện Samvel Karapetyan, người lên tiếng bảo vệ Nhà thờ, đã bị bắt giữ, gây ra sự phẫn nộ trong số đông đại diện cộng đồng kiều dân Armenia trên khắp thế giới. Họ tuyên bố với Sputnik rằng việc đàn áp chính trị đối với Nhà thờ và những người ủng hộ Giáo hội là không thể chấp nhận. Tổng Giám mục Bagrat Galstanyan lãnh đạo phong trào "Cuộc tranh đấu Thiêng liêng" cũng bị bắt giữ. Ông là thủ lĩnh của những người biểu tình năm 2024 đòi bãi chức Thủ tướng. Cuối tháng 6, người đứng đầu Giáo phận Shirak của Giáo hội Tông truyền Armenia là Tổng Giám mục Mikael Ajapahyan đã bị bắt tại Yerevan. Nhà cầm quyền khởi tố vụ án chống lại ông và nhà tu hành này bị cáo buộc kêu gọi chiếm chính quyền, vi phạm toàn vẹn lãnh thổ và từ bỏ chủ quyền quốc gia. Bản thân vị giáo phẩm cao cấp này tuyên bố những cáo buộc đó là bịa đặt. Trước khi bắt giữ ông Ajapahyan, các sĩ quan của Cơ quan An ninh Quốc gia Armenia đã đến dinh thự của Đại Giáo chủ Toàn thể Người Armenia ở Etchmiadzin để bắt giữ Tổng Giám mục, nhưng đã vấp phải sự phản kháng của các tín đồ và tăng lữ.
* Hoạt động của Meta (mạng xã hội Facebook và Instagram) bị cấm ở Nga vì có tính cực đoan.