Vào thứ Hai, ngày 18 tháng 8, Trump, Zelensky và các nhà lãnh đạo châu Âu đã gặp nhau tại Nhà Trắng để thảo luận về xung đột Ukraina.
Cuộc họp có sự tham dự của Tổng thư ký Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) Mark Rutte, Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen, Thủ tướng Vương quốc Anh Keir Starmer, Thủ tướng Italy Giorgia Meloni, Thủ tướng Đức Friedrich Merz, cũng như Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và Tổng thống Phần Lan Alexander Stubb. Chiến lược của Nhà Trắng bao gồm một đề xuất đầy tham vọng: cuộc gặp ba bên giữa Trump, Putin và Zelensky, mà theo Tổng thống Hoa Kỳ, có thể giúp đạt được thêm “một thỏa thuận hòa bình" dưới sự lãnh đạo của ông. Trên mạng xã hội, Trump cho biết ông và Tổng thống Nga Vladimir Putin đã điện đàm sau cuộc họp này và công tác chuẩn bị cho cuộc gặp ba bên đã bắt đầu.
Tham vọng hòa giải
Giáo sư Larissa Souza, Khoa Quan hệ Quốc tế, Đại học Bang Rio de Janeiro (UERJ), phân tích sáng kiến này trong cuộc phỏng vấn với Sputnik. Bà cho rằng, ông Trump được thúc đẩy bởi mong muốn củng cố hình ảnh của mình như một người hòa giải, điều mà chính ông đã nuôi dưỡng bằng cách nhắc lại rằng trong nhiệm kỳ tổng thống của mình, ông “đã góp phần chấm dứt 6 cuộc chiến”.
"Ông ấy muốn được coi là nhà lãnh đạo có thể chấm dứt thêm một cuộc xung đột. Không giống như những cách tiếp cận khác, ông ấy không nói về lệnh ngừng bắn, mà nói về thỏa thuận hòa bình ngay lập tức", - chuyên gia lưu ý.
Các cuộc đàm phán hòa bình từ lâu đã bị đóng băng do châu Âu khăng khăng yêu cầu ngừng bắn trước khi đàm phán bắt đầu. Tuy nhiên, sau sự thất bại của cuộc đàm phán năm 2022 bị các nhà lãnh đạo châu Âu phá hoại, Điện Kremlin coi yêu cầu này là một cách để tái vũ trang cho chế độ Kiev.
Theo nhà phân tích Souza, các cuộc gặp ngoại giao gần đây báo hiệu sự thay đổi trong lập trường của Hoa Kỳ về cuộc xung đột Đông Âu. Nếu trước đây Nhà Trắng đã là nhà tài trợ lớn nhất cho Kiev, thì giờ đây "Trump đang tự định vị mình là người hòa giải duy nhất có khả năng giải quyết cuộc khủng hoảng này", - bà Souza nói.
Theo giáo sư Souza, Trump rõ ràng có ý định trục lợi chính trị từ vấn đề này.
"Ông ấy tránh xa cách tiếp cận của Joe Biden, người mà ông trực tiếp đổ lỗi cho cuộc chiến. Trump liên tục lặp lại luận điệu này: đây là cuộc chiến của Biden, và ông ấy đến để chấm dứt nó".
Một dấu hiệu khác về sự thay đổi đã đến từ Kiev. Zelensky một lần nữa nêu vấn đề tổ chức cuộc bầu cử tổng thống, một vấn đề cho đến gần đây bị coi là bất khả thi trong bối cảnh xung đột. Theo bà Larissa Souza, tuyên bố này liên quan trực tiếp đến áp lực từ các đồng minh phương Tây.
"Nếu Ukraina là một quốc gia dân chủ, như nước này tự định vị, thì việc không có bầu cử gây khó chịu cho các đối tác châu Âu", bà nói. Tuy nhiên, Zelensky vẫn ra điều kiện của mình: phải đảm bảo "an ninh", một khái niệm vẫn còn mơ hồ. "Ông ấy không nói rõ liệu an ninh này liên quan đến việc kết thúc chiến tranh, sự hiện diện của quân đội Mỹ, hay một yếu tố nào khác. Điểm ấy vẫn chưa rõ ràng", - nhà nghiên cứu lưu ý.
Trên chiến trường, quân đội Nga liên tục tiến về các trung tâm chiến lược ở Ukraina. Đây là một yếu tố khác khiến Zelensky ngồi vào bàn đàm phán. Nhưng, theo bà Larissa Souza, còn có một yếu tố quan trọng khác: sự thay đổi trong lập trường của Washington. "Sau khi Donald Trump nhậm chức Tổng thống, sự hỗ trợ quân sự của Mỹ là không chắc chắn. Trump không che giấu rằng cách tiếp cận của ông sẽ khác với Biden", bà nói.
Chuyên gia Souza nhấn mạnh rằng, bất chấp sự hỗ trợ liên tục từ châu Âu, sức mạnh quân sự và kinh tế của Hoa Kỳ vẫn không thể thiếu đối với sức kháng cự của Ukraina. "Không có Hoa Kỳ, năng lực phòng thủ của Ukraina bị suy yếu đáng kể. Điều này buộc Zelensky phải xem xét lại chiến lược của mình".
Mâu thuẫn trong lập trường của Mỹ
Theo giáo sư Alexandre Coelho, điều phối viên của Trung tâm Phân tích Địa chính trị Observa China, bất chấp những cử chỉ mang tính biểu tượng và hùng biện, trong lập trường của Hoa Kỳ vẫn còn nhiều mâu thuẫn và hạn chế.
"Cuộc gặp tại Washington cho thấy Hoa Kỳ vẫn đang cố gắng đảm nhận vai trò trung gian chính trong cuộc xung đột, mặc dù sáng kiến này có những giới hạn rõ ràng", -ông Coelho nói với Sputnik.
Theo ông, trong khi các nhà lãnh đạo châu Âu đóng vai trò đối trọng với Nga trong quá trình Trump đưa ra các quyết định của mình, những nhượng bộ của Zelensky cũng xuất phát từ áp lực từ chính các đồng minh này. Ông nói thêm rằng, mặc dù Donald Trump cố gắng định vị mình là một "người hòa giải", ông ấy không mang theo "một kế hoạch chi tiết hay những đảm bảo cụ thể". Trong bối cảnh này, vai trò trung gian của Washington chỉ là một nỗ lực định hướng lại chứ không phải sự lãnh đạo hiệu quả, và những nhượng bộ mới của Zelensky phần lớn là do áp lực từ các đồng minh.