Kiệt tác Chămpa Avalokitesvara trở thành bảo vật quốc gia của Việt Nam

Pho tượng Avalokitesvara cao 61 cm, nặng 13 kg, có niên đại thế kỷ VIII-IX, được đánh giá là kiệt tác nghệ thuật Chămpa.

TTXVN đưa tin, sáng 14/9, tại Bảo tàng tỉnh Lâm Đồng (phường Xuân Hương, Đà Lạt), UBND tỉnh Lâm Đồng đã tổ chức Lễ công bố quyết định của Thủ tướng Chính phủ công nhận Bảo vật Quốc gia đối với tượng Avalokitesvara Bắc Bình có niên đại từ thế kỷ VIII-IX.

Pho tượng được chế tác từ đá sa thạch xám đen, thể hiện rõ sự giao thoa giữa văn hóa Chăm và Ấn Độ. Dù cổ chân bị gãy và phần lớn tay phải không còn nguyên vẹn, tác phẩm vẫn giữ được đặc trưng tạo hình rõ ràng.

Theo ghi chép, hiện vật được phát hiện trước năm 1945 khi người dân làm rẫy tại xã Phan Thanh, huyện Bắc Bình, tỉnh Bình Thuận cũ.

Năm 1996, tượng được chôn giấu trong vườn một hộ dân ở xã Hòa Thắng, và đến năm 2001, ông Ngô Hiếu Học tình cờ đào móng cổng, phát hiện pho tượng và bàn giao cho Bảo tàng Bình Thuận cũ.

Các nhà khảo cổ đánh giá đây là tác phẩm tiêu biểu của giai đoạn chuyển tiếp từ nghệ thuật tạo hình thế kỷ VIII-IX sang đỉnh cao Chămpa vào thế kỷ IX-X. Pho tượng phản ánh những thành tựu về văn hóa, nghệ thuật và tín ngưỡng của người Chămpa, đồng thời là tư liệu quý phục vụ nghiên cứu về điêu khắc và tôn giáo. Ngày 31/12/2024, Thủ tướng Chính phủ đã ký quyết định công nhận pho tượng Avalokitesvara Bắc Bình là bảo vật quốc gia.

Tại lễ công bố, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lâm Đồng Đinh Văn Tuấn nhấn mạnh, để bảo vệ và khai thác hiệu quả giá trị của Bảo vật Quốc gia tượng Avalokitesvara Bắc Bình, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch cần tập trung truyền thông và quảng bá, giới thiệu giá trị lịch sử, văn hóa và khoa học của bảo vật;

Đồng thời giới thiệu các di sản văn hóa đặc sắc khác của tỉnh nhằm nâng cao nhận thức cộng đồng và thu hút du khách, góp phần phát triển du lịch văn hóa, thúc đẩy kinh tế - xã hội địa phương.

Sau khi sáp nhập với Bình Thuận, tỉnh Lâm Đồng trở thành tỉnh có diện tích lớn nhất Việt Nam, sở hữu kho tàng di sản phong phú với 7 di sản văn hóa được UNESCO ghi danh, gồm: Không gian Văn hóa Cồng chiêng Tây Nguyên, Công viên Địa chất Toàn cầu UNESCO Đắk Nông, Nghệ thuật Đờn ca tài tử Nam Bộ, Nghệ thuật làm gốm của người Chăm, Di sản Tư liệu Thế giới Mộc bản Triều Nguyễn, Khu Dự trữ Sinh quyển Thế giới Lang Biang và Đà Lạt tham gia mạng lưới thành phố sáng tạo về âm nhạc của UNESCO.

Ngoài ra, tỉnh Lâm Đồng còn có 10 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia; 3 di tích quốc gia đặc biệt; 144 di tích lịch sử - văn hóa và danh lam thắng cảnh được Nhà nước xếp hạng.

Bảo tàng tỉnh Lâm Đồng hiện lưu giữ và trưng bày 112.235 hiện vật, cổ vật, tài liệu có giá trị lịch sử, văn hóa, nghệ thuật, trong đó có 3 bảo vật quốc gia là Đàn đá Đắk Sơn, Linga vàng và tượng Avalokitesvara Bắc Bình.