Thông tin từ Bộ Công Thương cho biết, EU quyết định áp dụng thuế chống bán phá giá 12,1% với sản phẩm từ Gang thép Hưng Nghiệp Formosa Hà Tĩnh và các công ty khác. Các biện pháp chống bán phá giá hiện hành không áp dụng đối với nhà sản xuất xuất khẩu của Việt Nam tập đoàn Hòa Phát.
EU áp thuế thép cán nóng Việt Nam
Ủy ban châu Âu (EC) vừa công bố Quyết định số 2025/1919 ngày 25/09/2025, áp dụng mức thuế chống bán phá giá đối với một số sản phẩm thép cán nóng nhập khẩu từ Việt Nam, Nhật Bản và Ai Cập.
Đây là bước đi tiếp theo sau quá trình điều tra kéo dài hơn một năm, mở ra giai đoạn mới đầy thách thức cho ngành thép Việt Nam tại thị trường khó tính như châu Âu.
Theo quyết định, thép cán nóng xuất khẩu từ Việt Nam vào EU sẽ chịu mức thuế 12,1%. Tuy nhiên, sản phẩm do Tập đoàn Hòa Phát và các công ty thành viên sản xuất lại được miễn áp thuế bao gồm Công ty Cổ phần Thép Hòa Phát Dung Quất, Công ty TNHH Thép cán nguội Hòa Phát, Công ty TNHH Tôn Hòa Phát/Công ty TNHH Tôn Hòa Phát, Công ty TNHH Ống thép Hòa Phát – Chi nhánh Hưng Yên, Công ty TNHH Ống thép Hòa Phát Bình Dương/Công ty TNHH Ống thép Hòa Phát Bình Dương và Công ty TNHH Ống thép Hòa Phát Đà Nẵng (mã TARIC bổ sung 89MD).
Trái lại, Công ty TNHH Gang thép Hưng Nghiệp Formosa Hà Tĩnh, một trong những nhà sản xuất thép cán nóng lớn nhất Việt Nam lại nằm trong diện áp dụng mức thuế 12,1%.
Không chỉ Việt Nam, nhiều tập đoàn thép lớn của Nhật Bản cũng phải chịu mức thuế cao. Nippon Steel Corporation, JFE Steel và Daido Steel bị áp thuế trong khoảng 29,8% đến 30%, trong khi Tokyo Steel chịu mức thấp hơn, ở 6,9%.
Đối với Ai Cập, EU quyết định áp mức thuế chung 11,7% đối với toàn bộ sản phẩm thép cán nóng xuất khẩu sang thị trường này.
Các sản phẩm thuộc diện áp thuế bao gồm thép cán phẳng bằng sắt, thép không hợp kim hoặc các loại thép hợp kim khác, có hoặc không ở dạng cuộn, bao gồm cả các sản phẩm “cắt theo chiều dài” và “dải hẹp”.
Các sản phẩm này không được gia công thêm ngoài cán nóng và không phủ, mạ hoặc tráng. Bên cạnh đó, một số sản phẩm được loại trừ khỏi diện áp thuế, trong đó có thép không gỉ, thép điện silic định hướng hạt, thép dụng cụ và thép tốc độ cao, cùng một số sản phẩm thép dày hoặc rộng đặc thù không ở dạng cuộn.
Theo EC, mức thuế chống bán phá giá sẽ được tính trên giá ròng, giá tự do tại biên giới Liên minh, trước thuế, áp dụng cho các sản phẩm nằm trong danh mục điều tra và do các công ty liên quan sản xuất.
Quyết định này là kết quả của vụ điều tra chống bán phá giá được khởi xướng từ ngày 8/8/2024, dựa trên đơn kiện của Hiệp hội Thép châu Âu (Eurofer).
Giai đoạn điều tra hành vi bán phá giá kéo dài từ 1/4/2023 đến 31/3/2024, trong khi giai đoạn điều tra thiệt hại bao trùm từ 1/1/2021 đến 31/3/2024. Trong báo cáo, EC xác định ngành sản xuất thép cán nóng của EU đã chịu thiệt hại đáng kể, thể hiện rõ qua việc suy giảm thị phần, giá bán, lợi nhuận, mức đầu tư và việc làm.
Điểm đáng chú ý là quyết định này không chỉ tác động trực tiếp đến hoạt động xuất khẩu thép cán nóng của Việt Nam mà còn mở ra nguy cơ các mặt hàng thép khác phải đối mặt với rào cản thương mại tương tự.
Song song với quyết định áp thuế, EC cũng đã khởi xướng điều tra chống bán phá giá đối với sản phẩm thép cán nguội có xuất xứ từ Việt Nam, cùng với Ấn Độ, Nhật Bản, Đài Loan và Thổ Nhĩ Kỳ. Giai đoạn điều tra hành vi bán phá giá đối với thép cán nguội được xác định từ 1/7/2024 đến 30/6/2025, trong khi giai đoạn điều tra thiệt hại được tính từ năm 2022 đến ngày 30/6/2025.
Vụ việc dự kiến sẽ kết thúc trong vòng 12 tháng, có thể được gia hạn nhưng không quá 14 tháng kể từ ngày ban hành thông báo khởi xướng.
Nhiều ý kiến chuyên gia cho rằng ngành thép Việt Nam cần chuẩn bị kịch bản ứng phó lâu dài. Việc Hòa Phát được miễn áp thuế phần nào tạo lợi thế cạnh tranh cho doanh nghiệp này tại châu Âu, nhưng toàn ngành vẫn đối diện rủi ro khi Formosa Hà Tĩnh, nhà sản xuất chủ lực lại bị áp mức thuế đáng kể.
Thêm vào đó, cuộc điều tra mới đối với thép cán nguội càng khiến triển vọng xuất khẩu thép của Việt Nam sang EU có thể đối mặt thêm nhiều khó khăn.
Xu hướng bảo hộ lan rộng
Thép cán nguội vốn là vật liệu nền tảng trong nhiều ngành công nghiệp trọng điểm như sản xuất ô tô, điện tử và xây dựng. Việc bán phá giá sản phẩm này không chỉ tác động trực tiếp đến các doanh nghiệp sản xuất thép mà còn tiềm ẩn nguy cơ làm gián đoạn tính ổn định của chuỗi cung ứng công nghiệp châu Âu, nơi vốn phụ thuộc đáng kể vào nguồn cung thép chất lượng cao.
Trước bối cảnh đó, Cục Phòng vệ thương mại (Bộ Công Thương) đã khuyến nghị Hiệp hội Thép Việt Nam cùng các doanh nghiệp sản xuất, xuất khẩu thuộc diện điều tra cần nghiên cứu kỹ hồ sơ, tuân thủ nghiêm ngặt các yêu cầu của Ủy ban châu Âu (EC). Việc hợp tác đầy đủ, kịp thời và minh bạch trong cung cấp thông tin, tài liệu theo đúng thể thức và thời hạn được xem là yếu tố then chốt, có thể ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả điều tra.
Nếu EC đi đến kết luận xác nhận hành vi bán phá giá, EU có thể áp dụng mức thuế nhập khẩu bổ sung nhằm bảo vệ ngành sản xuất thép nội địa. Biện pháp này tuy giúp củng cố sức cạnh tranh của doanh nghiệp châu Âu nhưng đồng thời lại đặt ra thách thức lớn cho các doanh nghiệp hạ nguồn, những đơn vị sử dụng thép làm nguyên liệu đầu vào bởi chi phí sản xuất có thể đội lên đáng kể, ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh chung của nhiều ngành công nghiệp.
Các quốc gia bị điều tra cũng được dự báo sẽ có những phản ứng đối ứng, có thể thông qua con đường pháp lý hoặc thương mại. Điều này làm gia tăng nguy cơ căng thẳng trong quan hệ kinh tế giữa các đối tác ngoài EU với khối, trong bối cảnh xu hướng bảo hộ thương mại đang ngày càng lan rộng trên phạm vi toàn cầu.
Theo phân tích của Cục Phòng vệ thương mại, cuộc điều tra chống bán phá giá lần này không chỉ mang tính kỹ thuật đơn thuần mà còn chứa đựng yếu tố chiến lược. Đây được xem là động thái thể hiện quyết tâm của EU trong việc duy trì năng lực sản xuất thép nội khối, bảo vệ việc làm, đồng thời khẳng định vai trò của Liên minh trong việc đảm bảo môi trường thương mại quốc tế công bằng.
Điểm đáng chú ý trong quyết định của EU là sản phẩm thép cán nóng của Tập đoàn Hòa Phát cùng các công ty thành viên được miễn hoàn toàn thuế chống bán phá giá. Điều này giúp Hòa Phát duy trì lợi thế cạnh tranh tại thị trường châu Âu, đồng thời tạo thuận lợi cho các doanh nghiệp hạ nguồn sử dụng thép HRC của Hòa Phát khi xuất khẩu sang EU, bởi họ không phải đối mặt với rào cản về nguồn gốc xuất xứ hay nguy cơ phá giá nguyên liệu.
Theo Hòa Phát, kết quả này không chỉ phản ánh năng lực sản xuất và quản trị nội tại, mà còn là minh chứng cho sự trưởng thành của doanh nghiệp Việt Nam trong việc thích ứng với các tiêu chuẩn khắt khe của thị trường toàn cầu. Tập đoàn đã xây dựng lợi thế cạnh tranh dựa trên tối ưu hóa chi phí ở tất cả các khâu từ nguyên liệu đầu vào đến thành phẩm, nâng cao chất lượng sản phẩm và đáp ứng chuẩn mực quốc tế với mức giá hợp lý.
Bên cạnh đó, Hòa Phát sở hữu hệ thống kế toán minh bạch, đảm bảo truy xuất dữ liệu tham chiếu đầy đủ và chính xác – yếu tố quan trọng trong các cuộc điều tra thương mại. Trong suốt quá trình làm việc với cơ quan điều tra của EU, tập đoàn đã chủ động hợp tác, cung cấp kịp thời và toàn diện các thông tin liên quan. Chính sự chuẩn bị kỹ lưỡng này giúp Hòa Phát thoát khỏi nguy cơ bị áp thuế, qua đó củng cố vị thế và uy tín tại thị trường châu Âu.