Một chuyến thăm mang ý nghĩa lịch sử
Ý nghĩa chuyến thăm của Tổng Bí thư Tô Lâm, trước hết, được xác định bởi chính chuyến đi này. Đây là chuyến thăm đầu tiên của một nhà lãnh đạo cộng sản Việt Nam sau 18 năm. Hơn nữa, đồng chí Tô Lâm, người giữ chức vụ cao nhất tại Việt Nam, là khách mời cấp cao nhất tại lễ kỷ niệm 80 năm thành lập Đảng Lao động Triều Tiên (Trung Quốc và Nga cử các chính trị gia xếp hạng thấp hơn Tô Lâm).
Kết quả của chuyến thăm này đặc biệt quan trọng. Hai bên nhất trí tăng cường trao đổi đoàn qua nhiều kênh khác nhau và hỗ trợ hiệu quả các cơ chế đối thoại và hợp tác, chủ yếu thông qua kênh đảng và giữa quốc hội hai nước. Các vấn đề trong các lĩnh vực văn hóa, giáo dục và khoa học cũng đã được đem ra thảo luận. Kết quả là một thỏa thuận chung nhằm đưa quan hệ Việt Nam - Triều Tiên lên một tầm cao mới, phát triển thực chất và hiệu quả.
Tổng Bí thư Tô Lâm và đồng chí Jo Yong Won tại Tượng đài Chủ tịch Hồ Chí Minh
© Ảnh : TTXVN - Hoàng Thống Nhất
Trong chuyến thăm Bình Nhưỡng của Tổng Bí thư Tô Lâm, người ta thường nhớ lại rằng Hồ Chí Minh chính là người đã đặt nền móng cho quan hệ hữu nghị và hợp tác giữa hai nước và nhân dân hai nước. Vị Chủ tịch nước đầu tiên của nước Việt Nam độc lập đã đến thăm CHDCND Triều Tiên vào tháng 7 năm 1957. Để tưởng nhớ vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc Việt Nam, một tượng đài Hồ Chí Minh đã được khánh thành tại Bình Nhưỡng với sự tham gia của ông Tô Lâm.
Tinh thần "ngoại giao cây tre"
Bình luận về chuyến thăm Triều Tiên của Tổng Bí thư Tô Lâm, báo Tuổi Trẻ viết: "Chuyến thăm của Tổng Bí thư Tô Lâm cũng nhằm mục đích đánh giá liệu Việt Nam có đủ năng lực đóng vai trò ngoại giao và chính trị trong tiến trình hòa bình trên Bán đảo Triều Tiên hay không, từ đó giành được sự ủng hộ ngày càng tăng từ cộng đồng quốc tế và các nước hàng đầu."
Tác giả bài bình luận trên báo Tuổi Trẻ dường như đang nhắc lại vai trò của Việt Nam trong việc tạo điều kiện thuận lợi cho cuộc gặp giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un vào tháng 2 năm 2019 tại Hà Nội. Tình hình trên Bán đảo Triều Tiên vẫn còn bất ổn, mặc dù có một số dấu hiệu cho thấy các nhà lãnh đạo Hoa Kỳ và Triều Tiên, cũng như Hàn Quốc và Triều Tiên, có thể sẵn sàng gặp lại nhau, và Hà Nội sẵn sàng đóng vai trò làm trung gian hòa giải của mình.
Cần lưu ý rằng chuyến thăm Bình Nhưỡng của Tổng Bí thư Tô Lâm đã chứng minh cách Việt Nam khéo léo cân bằng giữa Seoul và Bình Nhưỡng. Việt Nam có mối quan hệ tốt đẹp với Hàn Quốc, thể hiện qua chuyến thăm của Tổng Bí thư Tô Lâm tới quốc gia này vào tháng 8 năm nay. Mối quan hệ giữa hai nước được coi là quan hệ đối tác chiến lược toàn diện. Vào tháng 8 vừa qua, hai bên đã nhất trí làm sâu sắc hơn mối quan hệ này. Đặc biệt, các nhà lãnh đạo đã nhất trí tăng cường hợp tác trong các lĩnh vực cơ sở hạ tầng quan trọng chiến lược như năng lượng hạt nhân, đường sắt cao tốc và thành phố thông minh. Các bên cũng bày tỏ ý định phát triển hợp tác trong công nghiệp quốc phòng và an ninh công cộng, đồng thời mở rộng hợp tác trong các lĩnh vực khoa học và công nghệ đầy triển vọng như năng lượng tái tạo và tài nguyên khoáng sản.
Vào tháng 8, một thỏa thuận đã đạt được tại Seoul nhằm đẩy nhanh sự phát triển hợp tác kinh tế giữa hai nước, với mục tiêu tăng kim ngạch thương mại song phương lên 150 tỷ đô la vào năm 2030. Đây chắc chắn là một mục tiêu đầy tham vọng. Năm ngoái, kim ngạch thương mại song phương đạt 86 tỷ đô la, đưa Việt Nam trở thành đối tác thương mại lớn thứ ba của Hàn Quốc. Hàn Quốc đứng đầu trong số các đầu tư lớn nhất vào kinh tế Việt Nam.
Quan hệ thương mại và kinh tế giữa Việt Nam và CHDCND Triều Tiên vẫn còn khiêm tốn. Năm 2015, kim ngạch thương mại song phương đạt 11,6 triệu đô la, mức cao nhất trong hợp tác giữa hai nước trong thế kỷ 21. Việc tăng cường thương mại chủ yếu bị cản trở bởi các lệnh trừng phạt áp đặt lên Bình Nhưỡng. Các nghị quyết của Hội đồng Bảo an LHQ được thông qua để đáp trả việc Bình Nhưỡng vi phạm chế độ không phổ biến vũ khí hạt nhân, trên thực tế là đã áp đặt một lệnh phong tỏa kinh tế đối với Triều Tiên. Tất cả các thành viên LHQ đều được yêu cầu tuân thủ các lệnh trừng phạt này. Điều này đã dẫn đến những nghi vấn về tiềm năng phát triển quy mô lớn trong quan hệ thương mại giữa Việt Nam và CHDCND Triều Tiên, đồng thời ảnh hưởng đến nội dung các cuộc đàm phán hiện tại tại Bình Nhưỡng.
Tuy nhiên, quan hệ giữa Việt Nam và Triều Tiên luôn có một nền tảng vững chắc và quan trọng: đó là hệ tư tưởng. Cả hai quốc gia đều do các đảng cộng sản lãnh đạo, đều tiến hàng các hoạt động của mình trên cơ sở vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác-Lênin. Cả hai đảng, ĐCSVN và WPK, đều coi mục tiêu của mình là xây dựng chủ nghĩa xã hội. Cả hai đảng đều hiểu rằng đây không phải là nhiệm vụ dễ dàng, bởi họ đang tiên phong xây dựng chủ nghĩa xã hội trong những điều kiện quốc gia đặc thù mà cả Marx và Lenin chưa biết đến. Do đó, việc chia sẻ kinh nghiệm xây dựng một xã hội mới, công bằng có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với cả hai quốc gia, hai đảng và hai dân tộc.
Đây có thể sẽ là hướng phát triển quan hệ giữa Việt Nam và hai miền Triều Tiên trong tương lai: Hàn Quốc sẽ là đối tác kinh tế quan trọng, còn Triều Tiên là đồng minh tư tưởng và đồng chí quan trọng trong đấu tranh giai cấp.