Tại hội nghị, Thượng tướng Hoàng Xuân Chiến, Ủy viên Trung ương Đảng, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng, Trưởng Cơ quan Thường trực Ban Chỉ đạo 701 đã thông tin về chiến lược của Việt Nam trong phát triển kinh tế - xã hội gắn với quốc phòng an ninh và công tác khắc phục hậu quả bom mìn.
Việt Nam nỗ lực khắc phục hậu quả bom mìn và vận động tài trợ quốc tế
Bom mìn và vật nổ còn sót lại sau chiến tranh vẫn là một trong những vấn đề hậu quả nghiêm trọng và kéo dài nhất tại Việt Nam.
Theo thống kê, diện tích đất bị ô nhiễm bom mìn, vật nổ ở Việt Nam hiện nay vào khoảng 5,6 triệu ha, tương đương 17,71% diện tích đất tự nhiên của cả nước.
Tàn dư chiến tranh này không chỉ gây thương vong cho người dân ở nhiều địa phương, mà còn cản trở lớn đến các hoạt động phát triển kinh tế, xã hội, sản xuất nông nghiệp, xây dựng cơ sở hạ tầng và tái thiết môi trường sống an toàn.
Thực tế, trong nhiều năm qua, các vụ tai nạn do bom mìn, vật nổ vẫn xảy ra rải rác ở nhiều tỉnh, đặc biệt là khu vực miền Trung và Tây Nguyên – nơi từng là chiến trường ác liệt. Các vụ nổ này không chỉ cướp đi sinh mạng của người dân mà còn để lại thương tật nặng nề, làm nhiều gia đình lâm vào cảnh khó khăn, gây tổn thương tinh thần và vật chất lâu dài.
Phát biểu về vấn đề này, Thượng tướng Hoàng Xuân Chiến, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng, cho biết, hàng năm, Việt Nam đã phải chi hàng nghìn tỷ đồng cho công tác khắc phục hậu quả bom mìn sau chiến tranh để bảo đảm an toàn cho nhân dân, giải phóng đất đai phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, góp phần thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững của Liên Hợp quốc.
Theo Thượng tướng Hoàng Xuân Chiến, từ năm 1995 đến nay, Việt Nam đã nhận được sự ủng hộ to lớn của cộng đồng quốc tế trong công tác khắc phục hậu quả bom mìn. Các đối tác chính gồm Chính phủ Hoa Kỳ, Hàn Quốc, Nhật Bản, cùng nhiều tổ chức quốc tế và tổ chức phi chính phủ nước ngoài.
Trong số này có thể kể đến Chương trình Phát triển Liên Hợp quốc (UNDP), Cơ quan Hành động mìn Liên Hợp quốc (UNMAS), Trung tâm Rà phá bom mìn nhân đạo quốc tế Geneva (GICHD), Cơ quan Hợp tác quốc tế Hàn Quốc (KOICA), Cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA), Tổ chức Viện trợ nhân dân Na Uy (NPA), Cây hòa bình Việt Nam (Peace Trees Vietnam), Nhóm Cố vấn mìn (MAG) và tổ chức CRS.
Sự hỗ trợ của các quốc gia và tổ chức này thể hiện không chỉ ở nguồn kinh phí mà còn ở việc chia sẻ công nghệ, đào tạo chuyên môn, cung cấp trang thiết bị hiện đại cho công tác rà phá và khắc phục hậu quả bom mìn. Nhiều dự án phối hợp đã được triển khai hiệu quả tại Quảng Trị, Quảng Bình, Thừa Thiên Huế, Quảng Nam, Kon Tum, Gia Lai... mang lại những kết quả cụ thể trong việc giảm thiểu nguy cơ tai nạn và giải phóng đất phục vụ sản xuất, xây dựng.
Đánh giá về kết quả đạt được, Thượng tướng Hoàng Xuân Chiến, Trưởng Cơ quan Thường trực Ban Chỉ đạo quốc gia 701, nhấn mạnh, những kết quả về huy động nguồn lực, hợp tác quốc tế trong giai đoạn vừa qua rất đáng ghi nhận.
“Kết quả đó đã được hiện thực hóa bằng các chương trình, kế hoạch hỗ trợ, giúp đỡ cụ thể tại các địa phương; số nạn nhân bị tai nạn do bom mìn liên tục giảm, trong 3 năm gần đây chỉ có 2 nạn nhân bị tai nạn so với những năm trước kia thì nay giảm nhiều”, TTXVN dẫn lời Thứ trưởng Bộ Quốc phòng.
Cùng với đó, hàng trăm nạn nhân bom mìn đã được hỗ trợ sinh kế, hướng dẫn nghề nghiệp, bố trí việc làm phù hợp, giúp họ cải thiện đời sống và hòa nhập cộng đồng. Theo tướng Hoàng Xuân Chiến, đây là những kết quả rất lớn của Chính phủ Việt Nam và sự hợp tác của Chính phủ Hoa Kỳ và các nước, tổ chức quốc tế.
Dù đã đạt nhiều kết quả quan trọng, song công tác khắc phục hậu quả bom mìn, vật nổ ở Việt Nam vẫn đối mặt với không ít khó khăn và thách thức.
Hội nghị vận động tài trợ nguồn lực khắc phục hậu quả bom mìn sau chiến tranh ở Việt Nam
© Ảnh : TTXVN - Phan Tuấn Anh
Trong đó, nguồn ngân sách dành cho công tác này còn hạn chế, trong khi yêu cầu về nhân lực, trang thiết bị kỹ thuật phục vụ rà phá và xử lý bom mìn ngày càng cao. Nhiều vùng ô nhiễm nặng lại nằm ở khu vực địa hình phức tạp, rừng núi hiểm trở, khiến việc triển khai thi công gặp nhiều trở ngại.
Thượng tướng Hoàng Xuân Chiến cũng thẳng thắn chỉ ra rằng vấn đề về chính sách, chế độ đối với lực lượng làm công tác rà phá bom mìn chưa thật sự đáp ứng yêu cầu, chưa tạo được động lực mạnh mẽ để đẩy nhanh tiến độ. Trong khi đó, công tác vận động tài trợ quốc tế chưa xây dựng được kế hoạch dài hạn, phạm vi đối tác còn hạn chế, khiến việc huy động nguồn lực chưa đạt mức kỳ vọng.
Ngoài ra, nhiều khu vực sau khi được rà phá vẫn cần tiếp tục giám sát, đánh giá và kiểm tra định kỳ để bảo đảm an toàn tuyệt đối cho người dân. Đây là công việc lâu dài, đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng, chính quyền địa phương và các tổ chức quốc tế.
Khi nào Việt Nam mới hoàn thành rà phá bom mìn trên toàn quốc?
Theo thống kê của Bộ Quốc phòng, hiện nay cả nước vẫn còn 5,6 triệu ha diện tích đất bị ô nhiễm bom mìn, vật nổ.
Để làm sạch toàn bộ diện tích này, nguồn kinh phí cần thiết ước tính khoảng 203.600 tỷ đồng (tương đương 770 triệu USD). Đây là con số khổng lồ, đòi hỏi Việt Nam phải huy động nguồn lực cả trong và ngoài nước, kết hợp giữa nỗ lực quốc gia và hợp tác quốc tế.
Cũng từ năm 2020 đến nay, Việt Nam đã huy động được 138,5 triệu USD từ Chính phủ các nước và các tổ chức quốc tế cho các hoạt động rà phá bom mìn, vật nổ, giáo dục phòng tránh tai nạn, cũng như hỗ trợ sinh kế cho người dân nghèo tại các vùng ô nhiễm. Nguồn tài chính này đã được sử dụng hiệu quả, góp phần quan trọng vào việc nâng cao năng lực kỹ thuật, đào tạo nhân lực và tuyên truyền nhận thức cộng đồng về nguy cơ bom mìn còn sót lại.
Việc đẩy mạnh khắc phục hậu quả bom mìn không chỉ mang ý nghĩa nhân đạo sâu sắc, mà còn là yếu tố nền tảng để phát triển kinh tế - xã hội bền vững. Khi đất đai được giải phóng, người dân có thể mở rộng sản xuất, xây dựng cơ sở hạ tầng, phát triển công nghiệp, du lịch và dịch vụ, qua đó góp phần quan trọng vào sự hồi sinh của những vùng đất từng chịu nhiều mất mát trong chiến tranh.
Thượng tướng Hoàng Xuân Chiến cho biết, trong năm 2025, Bộ Quốc phòng đã phê duyệt Đề án “Nâng cao năng lực khắc phục hậu quả bom mìn sau chiến tranh ở Việt Nam”.
Theo kế hoạch, đến năm 2030, Việt Nam sẽ đạt đủ năng lực về nhân lực, thiết bị và tổ chức, đảm bảo khả năng hoàn thành toàn bộ công tác rà phá bom mìn, vật nổ trước năm 2065.
“Với sự chỉ đạo của Đảng, Nhà nước; sự điều hành quyết liệt của Chính phủ; sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị từ Trung ương đến địa phương và sự đồng hành, hỗ trợ của các nước, các tổ chức quốc tế, sự ủng hộ của nhân dân, Bộ Quốc phòng tin tưởng rằng, công tác khắc phục hậu quả bom mìn, vật nổ sau chiến tranh ở Việt Nam sẽ sớm đạt được mục tiêu đề ra”, Thứ trưởng Hoàng Xuân Chiến bày tỏ.
Tại hội nghị này, đại diện cho các tổ chức, doanh nghiệp trong nước, quốc tế đã trình bày tham luận tâm huyết, trực tiếp tài trợ hoặc cam kết tài trợ thể hiện rõ trách nhiệm chung tay khắc phục hậu quả bom mìn - không để ai bị bỏ lại phía sau.
Đồng thời kêu gọi các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân trong nước, quốc tế tiếp tục chung tay hỗ trợ nguồn lực giúp Việt Nam đẩy nhanh công tác khắc phục hậu quả bom mìn sau chiến tranh.