Theo hãng tin Kyodo, trước chuyến công tác đến tỉnh Hokkaido, ông Kikwada đã đến thăm mũi Nosappu thuộc thành phố Nemuro, nơi có thể nhìn thấy các đảo Kuril và tuyên bố: “Có lẽ đây là nơi gần nhất với một quốc gia nước ngoài.”
Câu nói này đã tạo ra làn sóng chỉ trích gay gắt, bởi nhiều người cho rằng ông Bộ trưởng ngụ ý coi “các vùng lãnh thổ phương Bắc” là “đất nước ngoài”, tức là thuộc về Nga. Về phần mình, trong cuộc họp báo, Tổng Thư ký nội các Nhật Bản Minoru Kihara cho biết ông đã biết về phát ngôn của Kikwada và đã khiển trách Bộ trưởng Kikwada vì lời nói của ông này có thể bị hiểu theo nghĩa mập mờ. Ông Kihara kêu gọi ông Kikwada phải thận trọng và có trách nhiệm hơn trong các phát biểu của mình.
Đồng thời, ông Kihara một lần nữa nhắc lại lập trường chính thức của chính phủ Nhật Bản, rằng “các vùng lãnh thổ phương Bắc” được cho là “lãnh thổ nguyên thủy” của đất nước.
Sau đó, chính ông Kikwada, khi phát biểu trước những người từng sinh sống trên quần đảo Kuril, đã lên tiếng xin lỗi về phát ngôn của mình, đồng thời tuyên bố rằng trong tương lai sẽ cẩn trọng hơn khi phát biểu.
Vấn đề quần đảo Kuril
Quan hệ giữa Nga và Nhật Bản lâu nay vẫn bị phủ bóng bởi việc chưa ký kết hiệp ước hòa bình sau Chiến tranh Thế giới thứ Hai. Trở ngại chính là vấn đề bốn đảo phía Nam quần đảo Kuril là Kunashir, Shikotan, Iturup và Habomai. Tokyo viện dẫn Hiệp ước Thương mại và Biên giới năm 1855 để đòi chủ quyền đối với những đảo này.
Moskva khẳng định các đảo này đã trở thành một phần của Liên Xô sau chiến tranh, và chủ quyền đối với chúng là không thể tranh cãi.
Nga đình chỉ đối thoại về vấn đề này sau khi Nhật Bản áp đặt các lệnh trừng phạt liên quan đến Chiến dịch Quân sự Đặc biệt. Ngoài ra, Nga cũng chấm dứt chế độ miễn thị thực cho công dân Nhật Bản đến Nam Kuril và rút khỏi các cuộc đàm phán về việc thiết laaoj và thúc đẩy hoạt động kinh tế chung trên các đảo.