Trả lời vấn đề này, Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng khẳng định, không có chuyện "thuế chồng thuế" và mục tiêu lớn nhất là ngăn đầu cơ, gây áp lực liên quan đến thị trường vàng, thị trường ngoại tệ rồi chính người dân bị ảnh hưởng do giá vàng bị thao túng.
Không có chuyện thuế chồng thuế
Tại phiên thảo luận toàn thể chiều 19/11 về dự án Luật Quản lý thuế (sửa đổi) và Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi), Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng khẳng định việc áp thuế chuyển nhượng vàng miếng nhằm mục tiêu ngăn đầu cơ, góp phần bình ổn thị trường, và “không có chuyện 'thuế chồng thuế'”.
Giải trình trước Quốc hội, Bộ trưởng cho biết chính sách thuế với vàng miếng đã được nghiên cứu kỹ lưỡng, tổng hợp ý kiến của các bộ, ngành và cơ quan thẩm tra.
Theo dự thảo luật, Chính phủ sẽ căn cứ tình hình quản lý thị trường vàng để quy định thời điểm áp dụng, ngưỡng giá trị chịu thuế và mức thuế suất phù hợp. Thuế thu nhập cá nhân đối với chuyển nhượng vàng miếng sẽ áp dụng thuế suất 0,1% trên giá trị giao dịch.
Bộ trưởng nhấn mạnh mục tiêu quan trọng là điều chỉnh hành vi mua bán vàng, hạn chế tình trạng đầu cơ, tránh gây áp lực lên thị trường vàng và ngoại tệ, từ đó bảo vệ người dân trước nguy cơ giá vàng bị thao túng.
“Thời điểm sẽ tính toán… Chúng tôi cũng đã nghiên cứu, không có chuyện 'thuế chồng thuế'”, Bộ trưởng nhấn mạnh.
Trước đó, thảo luận tại hội trường hôm nay (19/11) về Dự án Luật Quản lý thuế (sửa đổi) và Dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi), đại biểu Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp) nêu ý kiến, các trường hợp mua bán vàng miếng nhằm đầu cơ, kiếm lợi thì phải chịu thuế. Tuy nhiên, mức thuế suất 0,1 % hiện nay theo ông Hòa là quá thấp, không có ý nghĩa điều tiết và không đủ sức hạn chế đầu cơ gây bất ổn thị trường.
Ngược lại, đối với những hộ gia đình mua vàng để tích lũy, phòng khi khó khăn hoặc dùng cho việc hệ trọng của gia đình, ông đề nghị không nên đánh thuế những trường hợp này.
Theo ông Hoà, cần xem xét lại việc điều tiết thu nhập đối với nhóm đối tượng mua bán vàng nhằm hạn chế hoạt động đầu cơ, gây mất ổn định thị trường. Tuy nhiên, với những người dân, những gia đình mua vàng để dự trữ, tích lũy cho tương lai, cho con cháu, hoặc để phòng khi ốm đau, bệnh tật rồi sau đó mang vàng miếng đi bán, thì tôi đề nghị không áp thuế. Bởi lẽ mục đích của họ không phải kinh doanh mua bán.
Nữ đại biểu Trần Kim Yến (đoàn TP.HCM) kiến nghị rà soát và nghiên cứu thật kỹ để giải quyết vấn đề “thuế chồng thuế” khi đánh thuế chuyển nhượng vàng miếng.
Theo bà, phần lớn người dân coi vàng như một tài sản tích lũy, là khoản tiết kiệm chắt chiu từ thu nhập hằng ngày. Người dân thường mua vàng từ những phần tiền nhỏ như 5 phân hay 1 chỉ, để dành cho tương lai và dự phòng các tình huống đột xuất trong cuộc sống, như ma chay, cưới hỏi, ốm đau... Khi cần, họ bán vàng để trang trải chi phí.
“Điều đáng nói là số tiền dùng để mua vàng đã là khoản thu nhập sau thuế, nhưng khi bán vàng lại tiếp tục phải chịu thuế. Như vậy, cần xem xét đây có phải là tình trạng thuế chồng thuế hay không?”, đại biểu đánh giá, việc đánh thuế lên khoản tiết kiệm bằng vàng của người dân là chưa mang nhiều ý nghĩa nhân văn, chưa phù hợp về mặt xã hội. Trong khi đó, về mặt quản lý kinh tế, mục tiêu là đánh thuế vào các đối tượng đầu cơ, gây lũng đoạn thị trường vàng.
Về giảm trừ gia cảnh và thuế chuyển nhượng bất động sản
Đối với chính sách giảm trừ gia cảnh, Bộ trưởng thông tin Quốc hội đã thông qua mức giảm trừ mới: 15,5 triệu đồng/tháng cho người nộp thuế và 6,2 triệu đồng/tháng cho mỗi người phụ thuộc.
Việc điều chỉnh dựa trên biến động chỉ số giá, tốc độ tăng GDP bình quân đầu người và sự đồng thuận của đa số tổ chức, cá nhân. Với mức giảm trừ này, người có thu nhập 17 triệu đồng/tháng nếu không có người phụ thuộc, 24 triệu đồng/tháng nếu có 1 người phụ thuộc và 31 triệu đồng/tháng nếu có 2 người phụ thuộc sẽ không phải nộp thuế.
Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng giải trình, làm rõ một số vấn đề đại biểu Quốc hội nêu
© Ảnh : TTXVN - Bùi Doãn Tấn
Ông Thắng cũng lý giải vì sao mức giảm trừ gia cảnh không chia theo khu vực. Theo ông, nếu quy định giảm trừ thấp hơn ở nông thôn, cao hơn ở thành thị thì vô hình trung sẽ đánh thuế vào nhóm thu nhập thấp – vốn đang chịu nhiều khó khăn.
Thêm vào đó, việc xác định một cá nhân cư trú ở đâu rất phức tạp do lao động di chuyển liên tục, còn người phụ thuộc có thể sống tại địa phương khác.
“Nghe thì có vẻ phù hợp nhưng khó thực hiện và quan trọng là không đảm bảo công bằng, minh bạch”, ông phân tích.
Bàn tới thuế chuyển nhượng bất động sản, Bộ trưởng cho biết dự thảo vẫn kế thừa quy định hiện hành: thu 2% trên giá trị chuyển nhượng mỗi lần.
Phương pháp này có ưu điểm đơn giản và được áp dụng ổn định nhiều năm. Tuy nhiên, Bộ Tài chính đang nghiên cứu khả năng thu thuế dựa trên phần chênh lệch giá mua – giá bán. Việc này chỉ khả thi khi “minh bạch hóa được giá mua, giá bán bất động sản” qua mô hình sàn giao dịch bất động sản do Chính phủ thí điểm và khi dữ liệu đất đai số hóa được liên thông với VNeID.
Theo Bộ trưởng, nếu đủ hai điều kiện quan trọng này, có thể tiến tới thu thuế đúng bản chất giá trị gia tăng cũng như đánh thuế thu nhập đối với cá nhân kinh doanh bất động sản. Ông khẳng định ý kiến của đại biểu Quốc hội sẽ được tiếp thu tối đa để hoàn thiện luật.
‘Không thể nói chúng ta gây khó dễ cho hộ kinh doanh’
Đối với mức thuế áp dụng cho hộ kinh doanh, Bộ trưởng nhìn nhận đây là vấn đề phức tạp do việc thu thuế hộ kinh doanh đã tồn tại ổn định nhiều năm. Thay đổi lớn nhất hiện nay là chuyển từ phương pháp thuế khoán sang kê khai.
Bộ trưởng cho biết khi áp dụng công nghệ thông tin và thực hiện kê khai, số thu tăng tới 64%, đặc biệt tại các khu vực kinh tế phát triển. Bên cạnh đó, mức doanh thu chịu thuế cũng được nâng từ 100 triệu lên 200 triệu đồng/năm – điều này cho thấy Nhà nước không làm khó các hộ kinh doanh.
Ông dẫn câu nói quen thuộc: “Việt Nam có câu, 'không sợ thiếu, chỉ sợ không công bằng'” và nhấn mạnh mức thuế giữa hộ kinh doanh và người làm công ăn lương phải đảm bảo tương xứng.
Theo ông, Bộ Tài chính đã tiếp thu một phần ý kiến khi đề xuất bắt đầu thu thuế từ mức 201 triệu đồng trở lên.
Tuy nhiên, việc xác định mức thuế phù hợp, tránh để hộ kinh doanh cảm thấy bị thiệt so với người làm công ăn lương, vẫn cần được tiếp tục nghiên cứu.
“Chúng tôi sẽ tiếp thu nội dung này, nghiên cứu, làm sao có mức tính thuế phù hợp…”, Bộ trưởng khẳng định.