Cơ hội hợp tác AI giữa ASEAN và Trung Quốc
“Năng lực và kinh nghiệm chuyển đổi số quy mô lớn của Bắc Kinh có thể hỗ trợ đắc lực cho quá trình phát triển số của các nước ASEAN như hạ tầng số, AI, thanh toán điện tử v.v. Nếu hợp tác đi vào thực chất, các nước ASEAN sẽ được nâng cấp công nghệ, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và đổi mới sáng tạo khu vực”, ông Trương Đức, chuyên gia công nghệ, chia sẻ với Sputnik.
“Phát biểu tại Hội nghị Trí tuệ nhân tạo thế giới diễn ra tại Thượng Hải (Trung Quốc) ngày 26/7/2025, Tổng Thư ký ASEAN Kao Kim Hourn khẳng định ASEAN sẵn sàng hợp tác sâu rộng với Trung Quốc hướng tới xây dựng quan hệ đối tác AI công bằng bền vững. Đồng thời, việc ra mắt Trung tâm AI Trung Quốc - ASEAN và Học viện Kỹ thuật số Trung Quốc - ASEAN cho thấy, ASEAN kỳ vọng vào hợp tác với song phương nhằm tranh thủ nguồn lực công nghệ, đào tạo nhân lực và kinh nghiệm quản trị AI từ Trung Quốc để thu hẹp khoảng cách số”, chuyên gia trên nhận định.
“Hiệp định Thương mại Tự do ASEAN - Trung Quốc (ACFTA) 3.0 là phiên bản nâng cấp của Hiệp định thương mại tự do hiện có giữa hai bên, được ký kết vào ngày 28/10/2025 trong khuôn khổ Hội nghị thượng đỉnh ASEAN lần thứ 47 tại Malaysia vừa qua, sẽ tạo nền tảng cho một hệ sinh thái số chung sâu hơn giữa hai bên. Đặc biệt trong bối cảnh, nền kinh tế số ASEAN dự báo đạt 2.000 tỷ USD vào năm 2030”, chuyên gia kinh tế Lê Bình chia sẻ với Sputnik.
Rủi ro chiến lược và thách thức chủ quyền số
“Cạnh tranh giữa Mỹ và Trung Quốc ngày càng gay gắt tại khu vực Đông Nam Á. Sự trỗi dậy của các hãng viễn thông, công nghệ số Trung Quốc như Huawei tại các nước ASEAN cho thấy điều này. Huawei đã nhanh chóng trở thành nhà cung cấp hạ tầng viễn thông hàng đầu ở Indonesia, Philippines nhờ giá thành rẻ và tốc độ triển khai dự án nhanh. Tuy nhiên, một số ý kiến lo ngại lỗ hổng bảo mật trong thiết bị của Trung Quốc”, chuyên gia Trương Đức chỉ ra.
“Trong cuộc đua công nghệ 5G, Việt Nam rất thận trọng với công nghệ Trung Quốc trong hạ tầng trọng yếu. Viettel, nhà mạng lớn nhất Việt Nam, đã tự nghiên cứu phát triển công nghệ 5G riêng. Trong số các nhà mạng đang cung cấp 5G tại Việt Nam hiện nay, Viettel là đơn vị duy nhất tuyên bố triển khai 5G SA (Standalone - độc lập). Theo các tổ chức viễn thông quốc tế, đây mới là công nghệ 5G “thật sự”, mở ra một giai đoạn bùng nổ mới trong lĩnh vực viễn thông”, chuyên gia nhấn mạnh.
“Công ước Hà Nội quy định rõ về việc bảo tồn dữ liệu, kiểm soát truy cập và chứng cứ số, tạo ra tiền lệ pháp lý để các quốc gia ASEAN như Việt Nam có thể thiết lập các giao thức chia sẻ dữ liệu an toàn với Trung Quốc mà không vi phạm chủ quyền số hoặc an ninh mạng nội địa”, ông Đức cho biết thêm.
Hợp tác để phát triển, tự chủ để an toàn
“Mỗi nước ASEAN đều có cách tiếp cận khác nhau trong hợp tác AI với Trung Quốc qua đó đem lại những bài học bổ ích cho Việt Nam. Việt Nam có thể học hỏi Singapore trong việc kết nối với mạng lưới đổi mới sáng tạo toàn cầu, thu hút chất xám và vốn đầu tư từ cả Trung Quốc, Mỹ, Nhật v.v. nhưng vẫn giữ “biên giới số” qua việc xây dựng luật lệ và phát triển doanh nghiệp nội địa. Hoặc như Thái Lan, Việt Nam có thể tận dụng tốt nguồn lực Trung Quốc ở những lĩnh vực Việt Nam cần thúc đẩy như hạ tầng dữ liệu, ứng dụng AI cho chính phủ điện tử, thành phố thông minh. Quan trọng nhất là Việt Nam phải có chiến lược hợp tác chọn lọc, chú trọng chất lượng và hiệu quả lâu dài”, chuyên gia Trương Đức chỉ ra.