Tuần Châu có thật sự đông khách?
PGS.TS Nguyễn Văn Mạnh, Khoa du lịch — Khách sạn, ĐH Kinh tế Quốc dân (Khoa DL-KS, ĐH KTQD) cho rằng, muốn mở rộng Tuần Châu trước hết phải đặt câu hỏi việc mở rộng như trên có tác động thế nào tới cảnh quan môi trường, hệ sinh thái của Hạ Long?
Ông Mạnh cho rằng, đề xuất mở rộng diện tích nghiên cứu lập quy hoạch trên 964 ha, được chia ra thành 03 khu vực chính (Khu vực cao cấp, khu trung tâm dịch vụ, khu vực năng động), trong đó bao gồm: khách sạn và trung tâm hội nghị sức chứa 2.000 chỗ ngồi; khu biệt thự; trung tâm chăm sóc sức khỏe; sân golf; chung cư; khu vui chơi; quảng trường sự kiện; bến du thuyền;… là vấn đề rất lớn, cần có báo cáo nghiên cứu, đánh giá cụ thể về tác động môi trường, cảnh quan, hệ sinh thái khu vực này.
Khi có báo cáo đánh giá tác động môi trường, lúc đó mới tính tới các bước tiếp theo.
Tuy nhiên, vị chuyên gia khoa Du lịch — Khách sạn cho rằng, việc đánh giá đúng tiềm năng phát triển của Tuần Châu là yếu tố hết sức quan trọng mang tính quyết định khả năng thành — bại của dự án.
Ông nhấn mạnh, nhà đầu tư không bao giờ chịu thiệt và khi không có lợi họ sẽ biết cách lái đề xuất theo hướng có lợi hơn.
Do đó, vị chuyên gia cho rằng, cơ quan quản lý địa phương phải có khảo sát đánh giá khách quan, chuẩn, đúng lượng khách du lịch tham quan hàng năm đến với Tuần Châu là bao nhiêu? Khách từ đâu đến? Tính ổn định ra sao hay chỉ đến theo mùa?…
"Nếu đúng là Tuần Châu đang quá tải thì đây là tín hiệu mừng cho du lịch Quảng Ninh. Ngược lại, số liệu báo cáo trên chỉ mang tính làm đẹp hồ sơ để xin dự án thì rất có khả năng đây sẽ lại là một dự án nữa mọc lên để chiếm đất gây lãng phí nguồn nhân lực rất lớn", PGS Nguyễn Văn Mạnh cảnh báo.
Cần dữ liệu khoa học…
Ông Tuệ cho biết, sự ảnh hưởng theo chiều hướng tích cực hay tiêu cực sẽ phụ thuộc rất lớn vào quy mô, hạng mục, tọa độ phạm vi xây dựng dự án. Do đó, việc mở rộng phải tính toán cẩn trọng, đầy đủ các yếu tố thiên thời, địa lợi, không gian quy hoạch.
Phân tích kỹ hơn, ông Tuệ cho hay, Hạ Long có lợi thế là một khu du lịch với những điều kiện thiên nhiên có sẵn, việc phát triển, mở rộng diện tích quy hoạch để tiếp tục thu hút khách du lịch là phù hợp với chủ trương, mục tiêu phát triển du lịch.
Dựa vào phân tích trên để làm rõ hơn mục đích, mục tiêu thực sự của nhà đầu tư qua đó có thể xác định việc xây dựng, mở rộng ảnh hưởng tích cực hay tiêu cực tới không gian, cảnh quan của di sản, ông Nguyễn Trọng Tuệ cho rằng cần phải làm rõ mục đích của nhà đầu tư trước đã.
Theo ông Tuệ, cả chủ đầu tư và cơ quan quản lý tại Hạ Long đều đang khẳng định mục đích mở rộng Tuần Châu là vì đông khách quá, đường xá, cơ sở hạ tầng bị quá tải, do đó, phải mở rộng, xây mới thêm nhiều hạng mục nhằm đáp ứng nhu cầu của du khách. Lập luận trên đặt ra hai khả năng.
Thứ nhất, sau mỗi dự án là bao gồm cả một tổ hợp hạ tầng được đầu tư với ý đồ có chủ đích của nhà đầu tư. Do đó, khi xem xét dự án ngoài việc phải cân nhắc tới các yếu tố kinh tế thì còn phải hiểu rõ cả mục đích của nhà đầu tư nữa.
Ông Tuệ cảnh báo, đã có nhiều nhà đầu tư đề xuất dự án dưới danh nghĩa là dự án du lịch nhưng thực chất lại là kinh doanh bất động sản mà trong đó mục đích du lịch chỉ là cái cớ đề chủ đầu tư toan tính những mục đích khác.
Vì thế, trước khi thực hiện xem xét dự án, ông Tuệ cho rằng cần phải làm rõ chủ đầu tư có mục đích này khi triển khai dự án hay không? Nếu đây cũng lại là một dự án mượn danh nghĩa làm du lịch để phát triển BĐS, kinh doanh nhà ở thì phải xem xét, cân nhắc lại.
"Đồng ý, đứng về mặt quản lý việc xây dựng quy hoạch là đúng, nhưng phải xem xét tới tất cả các yếu tố tổng hợp, trong đó có yếu tố phong thủy. Tiếp theo, quy mô quy hoạch dự án phải được tính toán, đặt trong bài toán phát triển chung của nền kinh tế, phải phù hợp với đời sống văn hóa, xã hội của toàn vùng.
Không thể lấy danh nghĩa phát triển du lịch nhưng lại thực hiện vì mục đích khác mà làm phá vỡ cảnh quan, phá vỡ quy hoạch, có thể đem lại lợi ích trước mắt nhưng sẽ để lại những hệ lụy về sau", ông Tuệ nói.
Thứ hai, ông Tuệ đặt câu hỏi về việc Tuần Châu có thật sự đông khách như nhà đầu tư và cơ quan quản lý địa phương nhận định hay không?
Trước hết, ông Tuệ cho rằng:
"Tuần Châu là khu du lịch có lịch sử phát triển khá sớm, từ khi Hạ Long rục rịch phát triển thì kế hoạch phát triển Tuần Châu đã có.
Khi đó, Tuần Châu chỉ là một đảo nhỏ, và nó có mục đích phục vụ phát triển du lịch, tham quan, vui chơi, giải trí. Mục đích này nhà đầu tư và đơn vị quản lý Quảng Ninh đã làm được.
Cho tới bây giờ, đã hơn chục năm, Tuần Châu vẫn một quy mô, một màu sắc cũ, không có gì mới mẻ, cũng không có gì cho thấy khu này đang phát triển hơn. Thậm chí nhà đầu tư cũng không muốn đầu tư, nâng cấp, sửa chữa những khu đã xuống cấp, cũ kỹ, lạc hậu.
Về phía cơ quan quản lý nhà nước, ông Tuệ cho rằng, mục đích du lịch như đã nói là chủ đầu tư đã làm được tuy nhiên, những cái chưa làm được theo ông Tuệ cho rằng việc đầu tư vào du lịch, công nghệ du lịch, các khu vui chơi luôn là miếng mồi ngon, tạo lợi nhuận lớn cho nhà đầu tư.
Vì những lợi ích như vậy đã tạo ra sự xung đột trong quá trình phát triển nóng, khiến nhiều nhà đầu tư lao vào tranh giành, cố kiếm lấy một vị trí như để xí phần.
Từ cuộc xung đột về lợi ích nói trên, đã tạo ra cuộc chạy đua giữa các nhà đầu tư và có một thực tế là khi các nhà đầu tư bị tranh giành đầu tư thì chính quyền địa phương, các cơ quan quản lý nhà nước cũng vô tình bị cuốn theo xu hướng đầu tư nón, dễ bị cuốn theo lợi ích trước mắt mà bỏ qua các yếu tố phát triển bền vững mang tính lâu dài.
"Hệ lụy là: Không có được một quy hoạch phát triển lâu dài mang tính phát triển toàn diện, quy hoạch vẫn hướng tới lợi ích của một nhóm, một số người, một vài lĩnh vực chứ không vì mục tiêu phát triển chung. Tiếp theo, khi tăng trưởng phát triển nóng sẽ nảy sinh những bất cập trong công tác bảo vệ và phát triển môi trường. Rất nhiều dự án hình thành nhưng các cơ sở hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng giao thông không theo kịp sẽ gây ảnh hưởng nặng nề tới môi trường, dân sinh. Với tất cả những gì đang thấy, tôi cho rằng cần có nhà đầu tư lớn, nhà đầu tư mạnh nhưng phải giúp Hạ Long phát triển đúng nghĩa, đúng mục đích, phát huy tối đa lợi thế của Hạ Long thì công tác quản lý quy hoạch là rất quan trọng. Đặc biệt là vấn đề về môi trường, hạ tầng dân sinh là vấn đề Hạ Long đang bị mất điểm mà cần phải cải tạo, đầu tư cho tốt", ông Tuệ cảnh báo.
