Trong cuốn "Việt Nam phong tục" của Phan Kế Bính khi viết về Tết Nguyên đán có thuật lại, có nhà ăn Tết một hôm có nhà ăn Tết ba hôm, có nhà ăn đến bảy hôm, nhưng phần nhiều là ăn Tết ba hôm.
Các nhà con thứ, cha mẹ còn thì đem biếu thức nọ thức kia. Cha mẹ mất rồi thì hôm mồng 2 Tết phải làm cỗ đem đến nhà con trưởng cúng cha mẹ. Người nghèo thì đem giầu cau, vàng hương đến lễ cũng được. Ngày mồng 3 cũng như ngày mồng 2.
Đến ngày mồng 4 thì hóa vàng. Ngày ấy xấu hay là chạm phải ngày tuổi chủ nhà thì hóa trước sau một ngày cũng được, có nhà để đến mồng 7 mới hóa vàng, gọi là ngày cúng tiễn ông vải. Hôm ấy con cháu họp đông đủ mà ăn uống vui vầy với nhau.
Ngày nay, việc làm lễ hóa vàng (còn được gọi là lễ tạ năm mới, nghĩa là kết thúc Tết) cũng phụ thuộc vào điều kiện cụ thể của mỗi gia đình để tiến hành, chứ không cứng nhắc theo một ngày cố định nào. Có thể làm từ mồng 3 Tết đến mồng 10 Tết.
Theo dân gian, ngày mông 10 Âm lịch được gọi là ngày vía thần tài, nên người ta khuyên gia chủ nên tiến hành lễ hóa vàng trước ngày này.
Lễ vật chuẩn bị cho mẫm cỗ cúng hóa vàng:
— Mâm lễ mặn hoặc chay với các món ăn ngày Tết đầy đủ, tinh khiết.
— Trầu cau, đèn, nến, bánh kẹo, hương, hoa, ngũ quả.
Sau khi cúng gia tiên xong, gia chủ đem vàng mã đã cúng trong 3 ngày Tết ra hóa. Rượu cúng thường được vẩy lên tro vàng mã, vì người ta tin rằng làm vậy thì các cụ mới nhận và tiêu được tiền vàng.
Văn khấn lễ hóa vàng (lễ tạ năm mới) theo cuốn Văn khấn cổ truyền Việt Nam:
— Nam mô A-di-đà Phật (3 lần)
— Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương
— Con kính lạy Hoàng Thiên, Hậu Thổ, Long Mạch, Táo Quân, chư vị tôn thần
— Con kính lạy Hoàng thiên Hậu thổ. Chư vị Tôn thần
— Con kính lạy các cụ Tổ khảo, Tổ tỷ, nội ngoại tiên linh.
Hôm nay là ngày mùng 3 tháng giêng năm…………………
Chúng con là:……………………………tuổi………………
Hiện cư ngụ tại……………………………………………….
Thành tâm sửa biện hương hoa phẩm vật, phù tửu lễ nghi, cung bày trước án. Kính cẩn thưa trình: tiệc xuân đã mãn, Nguyên đán đã qua, nay xin thiêu hóa kim ngân, lễ tạ Tôn thần, rước tiễn âm linh trở về âm cảnh.
Kính xin lưu phúc, lưu ân, phù hộ độ trì dương cơ âm trạch, mọi chỗ tốt lành, con cháu được bách sự như ý, vạn sự bình an, tài lộc song toàn, gia đạo hưng vượng.
Lòng thành kính cẩn, lễ bạc tiến dâng, lượng cả xét soi, cúi xin chứng giám.
Nam mô A-di-đà Phật (3 lần).
