Quy định này trong dự thảo Luật Xuất cảnh, nhập cảnh của công dân Việt Nam nhận được nhiều ý kiến thảo luận tại phiên họp 35 Uỷ ban Thường vụ Quốc hội, sáng 15/7.
Ngăn chặn việc bỏ trốn
Về các trường hợp bị tạm hoãn xuất cảnh, trình bày báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự án luật, ông Võ Trọng Việt – Chủ nhiệm Uỷ ban Quốc phòng - An ninh (QP-AN) cho biết, đây là nội dung có liên quan trực tiếp đến việc hạn chế quyền con người, quyền công dân, liên quan đến quốc phòng, an ninh, sức khỏe cộng đồng, là nội dung quan trọng của dự thảo Luật.
Tiếp thu ý kiến của các vị đại biểu Quốc hội, Thường trực Uỷ ban QP-AN đã tiến hành rà soát, đối chiếu với các quy định của pháp luật có liên quan và đề nghị thiết kế lại điều luật này cho rõ ràng hơn, thống nhất trong hệ thống pháp luật; thu hẹp diện các đối tượng bị tạm hoãn cho sát hợp với thực tiễn; quy định chặt chẽ hơn các trường hợp bị tạm hoãn để tránh việc lạm dụng, lợi dụng làm ảnh hưởng đến quyền công dân…
Căn cứ vào tình hình thực tiễn, Thường trực UB QP-AN đề nghị bổ sung tạm hoãn xuất cảnh đối với trường hợp:
“Người bị thanh tra, kiểm tra, xác minh có đủ căn cứ xác định người đó vi phạm đặc biệt nghiêm trọng và xét thấy cần ngăn chặn ngay việc người đó trốn” và “người đại diện theo pháp luật của cơ quan, tổ chức đang có nghĩa vụ thi hành bản án, quyết định của Tòa án”.
Đối với người có nghĩa vụ đóng bảo hiểm xã hội mà chưa đóng bảo hiểm xã hội, công dân thuộc diện gọi thực hiện nghĩa vụ quân sự, nghĩa vụ tham gia dân quân tự vệ nòng cốt thì đề nghị không nên tạm hoãn xuất cảnh, vì đối tượng quá rộng. Còn trong trường hợp vi phạm pháp luật về bảo hiểm xã hội, nghĩa vụ quân sự đến mức phải truy cứu trách nhiệm hình sự thì bị tạm hoãn xuất cảnh.
Góp ý vào dự thảo luật, bà Lê Thị Nga – Chủ nhiệm Uỷ ban Tư pháp nhấn mạnh dự luật có nhiều điều liên quan đến quyền công dân, quyền con người nên phải rà soát kỹ để đảm bảo sự thống nhất của hệ thống luật cũng như tính khả thi. Trong đó, nội dung liên quan các trường hợp bị tạm hoãn xuất cảnh cần chiếu theo luật tố tụng hình sự, tố tụng dân sự...
Về bổ sung quy định “Người bị thanh tra, kiểm tra, xác minh có đủ căn cứ xác định người đó vi phạm đặc biệt nghiêm trọng và xét thấy cần ngăn chặn ngay việc người đó trốn”, theo bà Lê Thị Nga, cách đặt vấn đề là đúng nhưng nội dung còn chung chung. Bởi khi nào là “đặc biệt nghiêm trọng” hay “xét thấy cần ngăn chặn”?
“Đề nghị rà soát hết quy định liên quan để tránh ảnh hưởng quyền con người, quyền công dân; tránh tuỳ tiện lạm dụng trong thực tế” – bà Lê Thị Nga nêu ý kiến.
Cùng quan điểm, Trưởng Ban Dân nguyện Nguyễn Thanh Hải đặt vấn đề: Quy định “xét thấy cần ngăn chặn” thì ai xét thấy, thẩm quyền của người nào, cấp nào... để áp dụng cho rõ ràng, chính xác.
Người vi phạm bị bệnh nặng có được ra nước ngoài?
Chủ nhiệm Uỷ ban Pháp luật Nguyễn Khắc Định thì bày tỏ băn khoăn về trường hợp “chưa cấp giấy xuất cảnh” vì chưa rõ đối tượng cũng như thẩm quyền quyết định.
“Đối tượng nào chưa được cấp giấy tờ xuất cảnh thì phải chỉ rõ. Luật cũng chưa cụ thể thẩm quyền ai sẽ quyết định việc chưa cấp vì theo dự thảo luật phạm vi rất rộng, từ hành chính, dân sự đến hình sự” - ông Nguyễn Khắc Định nói.
Cũng theo Chủ nhiệm Uỷ ban Pháp luật, khi một người xuất cảnh ra nước ngoài rồi mới phát hiện vi phạm thì sẽ giải quyết ra sao, vì căn cứ quy định khi có vi phạm sẽ không được cấp giấy tờ nhập cảnh, trong khi quyền hồi hương được quy định rất rõ. Ngoài ra, thời hiệu của quyết định chưa cấp giấy tờ xuất cảnh cũng cần cụ thể để đảm bảo quyền của công dân.
Giải trình các vấn đề mà đại biểu quan tâm, Thứ trưởng Bộ Công an Lê Quý Vương - đại diện cơ quan chủ trì soạn thảo dự án luật cho biết sẽ phối hợp rà soát các quy định liên quan tạm hoãn xuất, nhập cảnh.
“Có lẽ diện đối tượng này hơi quá rộng, chưa cụ thể, sẽ rất khó cho cơ quan thực hiện. Như người trong diện tạm hoãn xuất cảnh nhưng mắc bệnh hiểm nghèo, cần ra nước ngoài chữa trị thì giải quyết thế nào? Quyết định chuyện tạm hoãn này rất khó khăn vì đụng đến quyền con người, quyền công dân” – Thượng tướng Lê Quý Vương nêu vấn đề và đồng tình cần quy định chặt chẽ hơn vì vấn đề này rất phức tạp.
