Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam không tin sư Toàn có nhiều tài sản đến thế
Chiều ngày 9.10, Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam đã có văn bản chỉ đạo tới Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo tỉnh Vĩnh Phúc, do hòa thượng Thích Thanh Nhiễu- Phó Chủ tịch thường trực Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam ký, nhằm làm rõ và truyền đạt quyết định đối với khối tài sản mà ông Thích Thanh Toàn (thế danh Lê Hữu Long) muốn sở hữu.
Thông tin với báo chí, Thượng tọa Thích Đức Thiện cho hay, sau khi truyền thông phản ánh về cuộc họp giữa nhà sư Thích Thanh Toàn với Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo tỉnh Vĩnh Phúc ngày 5.10 vừa qua, sư Toàn có đơn xin xả giới, hoàn tục đồng thời mong được giữ lại khối tài sản lớn là nhà, trang trại trị giá 200-300 tỷ cùng những tài sản khác do ông đứng tên sở hữu, Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam đã chỉ đạo Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo tỉnh Vĩnh Phúc xác minh làm rõ nguồn gốc tài sản từ đâu mà có.
“Ban Trị sự sau cuộc họp hôm 5.10 thống nhất hướng xử lý: Sai phạm của thầy Toàn đã rõ (sai phạm đạo hạnh, giới luật, Phật chế, Hiến chương của GHPGVN, quy định của pháp luật thậm chí từng bị chính quyền địa phương xử phạt nhiều lần). Ban Trị sự Vĩnh Phúc có Quyết định bãi miễn đối với thầy Toàn, thu hồi chức trụ trì chùa Nga Hoàng. Chuyện thầy Toàn xin giữ lại tài sản, Giáo hội cũng chỉ đạo Ban Trị sự Vĩnh Phúc cần xác minh rõ nguồn gốc tài sản của thầy Toàn. Thứ hai, làm rõ có hay không có tài sản 200-300 tỷ đồng như thầy ấy phát ngôn. Ban trị sự huyện Tam Đảo nắm rất rõ con người thầy Toàn vốn nhiều khi phát ngôn không đúng, như người mộng du. Lãnh đạo Ban Trị sự huyện Tam Đảo nói rằng không tin thầy Toàn có khối tài sản như vậy”, Thượng tọa Thích Đức Thiện khẳng định.
Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam đã liên hệ Ban Tôn giáo tỉnh Vĩnh Phúc đề nghị hỗ trợ và phối hợp với Ban Trị sự xử lý, làm rõ, có hay không giá trị tài sản lớn như thầy Toàn phát ngôn.
“Chúng tôi nhận được báo cáo rất nhanh là hiện nay thầy Toàn đang đứng tên hơn 6.000m2 đất mà thầy tự mua ở xung quanh chùa Nga Hoàng. Nguồn gốc đất này là đất nông nghiệp, một số là đất thủy lợi. Tuy nhiên chưa được chuyển nhượng theo Luật đất đai”, Thượng tọa Thích Đức Thiện thông tin.
Theo đại diện UBND huyện Tam Đảo, tỉnh Vĩnh Phúc cho biết, chùa Nga Hoàng có tổng diện tích đất là 20.906,4 mét vuông trong đó có 5.790,9 mét vuông được người dân địa phương chuyển nhượng cho nhà sư Thích Thanh Toàn không thông qua chính quyền.
“Gần 6.000m2 đất trên thì sư Toàn nói là do mình tự mua không liên quan đến chùa Nga Hoàng. Việc mua, chuyển nhượng quyền sử dụng đất của ông này không thông qua chính quyền địa phương nên chưa thể sang tên được”, vị lãnh đạo huyện Tam Đảo khẳng định.
UBND huyện Tam Đảo đã đề nghị nhà sư giao lại toàn bố số đất chuyển nhượng trái phép cho UBND xã Hợp Châu quản lý.
Thêm vào đó, trong 5 năm, từ 2014-2019, UBND xã Hợp Châu đã ra 6 quyết định xử phạt vi phạm hành chính với tổng số tiền là 16 triệu đồng đối với những hành vi sử dụng đất và xây dựng các công trình trái phép của nhà sư Thích Thanh Toàn như bệ tượng Phật A Di Đà 4m2, cao khoảng 3m (xây vào năm 2015), một cổng tam quan bên đồi Phúc Hòa (xây năm 2014).
Sư Thích Thanh Toàn không được quyền nhận tài sản
Về vấn đề ông Thích Thanh Toàn xin được giữ lại khối tài sản do mình đứng tên sở hữu gây xôn xao dư luận thời gian qua, Thượng tọa Thích Đức Thiện khẳng định, “Sư toàn đề nghị là một chuyện, còn quyết định là việc của Giáo hội”.
Vị Thượng tọa giải thích: Theo Hiến chương của Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam thì tài sản thuộc về Giáo hội như chùa chiền, cơ sở thờ tự tôn giáo là tài sản của Giáo hội và căn cứ theo nội quy của Ban Tăng sự trung ương thì Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam mới có quyền định đoạt tài sản thuộc các cơ sở tự viện. Nội quy Ban Tăng sự quy định rất rõ là sau khi bổ nhiệm trụ trì thì tất cả tài sản thuộc về cơ sở tự viện, tức thuộc Tăng. Sư Toàn sở hữu tài sản vào mục đích hoạt dộng của tự viện, tài sản vẫn thuộc về tăng, thuộc về Giáo hội và Giáo hội có quyền định đoạt tài sản đó.
“Theo luật Phật chế, một vị tỳ kheo khi vào chùa, tất cả những gì họ đang sử dụng thì những tài sản đó đều thuộc về tăng đoàn, giáo hội. Và đến khi vị tỳ kheo đó mất đi, ngay cả cái được coi là tài sản trên mình là tấm áo cà sa cũng phải chuyển lại cho tăng, không có sự thừa kế ở đây mà do tăng đoàn quyết định. Ở đây luật Phật không nhấn mạnh đến sở hữu tài sản mà nói đến sử dụng tài sản thôi”, Thượng tọa Thích Đức Thiện bổ sung thêm.
Về vấn đề đặt ra rằng sư Thích Thanh Toàn có quyền thừa hưởng những tài sản do ông đứng tên sở hữu qua biếu, tặng, cúng dường một khi Phật tử mếm mộ công đức cá nhân, Tổng Thư ký Hội đồng trị sự Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam khẳng định, với một người xuất gia theo cửa Phật thì cá nhân cũng thuộc về tăng đoàn. Thêm nữa, tài sản đó nếu nhà sư không phải là hiện diện của Tăng, của Tam bảo thì đã không được nhận.
Về phát biểu của Đại đức Thích Tâm Vượng, Phó trưởng ban kiểm chánh thư ký Ban Trị sự Phật giáo tỉnh Vĩnh Phúc những ngày trước rằng: “Tài sản đối với người tu hành có 2 loại. Một là tài sản thuộc cơ sở tôn giáo, hai là tài sản thuộc sở hữu cá nhân…Nếu phật tử cúng pho tượng ngọc trị giá hàng tỉ đồng cho thầy Toàn đặt ở chùa Nga Hoàng thì pho tượng vẫn là tài sản của chùa Nga Hoàng, thầy Toàn không được mang đi. Nhưng nếu phật tử biếu cho thầy cái xe máy, ôtô, thầy Toàn đi đăng ký với thế danh của thầy thì đó là tài sản cá nhân của thầy được pháp luật bảo hộ. Giáo hội không thể thu hồi tài sản thuộc sở hữu cá nhân của thầy Toàn”, Thượng Tọa Thích Đức Thiện cho rằng chưa đúng với luật pháp và nội quy Ban Tăng sự trung ương.
Theo Tổng Thư ký Hội đồng trị sự Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam, cứ cho là việc mua bán gần 6000 mét vuông đất xung quanh chùa Nga Hoàng của thầy Thích Thanh Toàn là hợp pháp thì đất đó cũng thuộc về chùa và tài sản đó phải bàn giao lại cho Ban Trị sự Phật giáo tỉnh Vĩnh Phúc. Trong khi đó, phát biểu với báo Tuổi trẻ, Đại đức Thích Tâm Vượng cho hay, sổ đỏ chùa Nga Hoàng chỉ ghi diện tích hơn 1000 mét vuông, Giáo hội Phật Giáo tỉnh Vĩnh Phúc sẽ chỉ tiếp nhận phần diện tích hợp pháp này.
Về vấn đề liệu Giáo hội có biện pháp buộc sư Toàn phải giao lại cho Tăng đoàn hay không, bởi nhiều tài sản do sư Toàn đứng tên, Thượng tọa Thích Đức Thiện khẳng định:
“Giáo hội sẽ phối hợp chặt chẽ với chính quyền địa phương trong việc buộc sư Toàn phải thực hiện đúng quy định. Hiện nay, về cơ bản nắm được thầy Toàn chỉ có hơn 6.000 m2 đất, GHPGVN đã trao đổi với Ban Tôn giáo tỉnh, báo cáo UBND tỉnh và địa phương ra quyết định thu hồi đất”.
Vụ sư Thích Thanh Toàn hay Chùa Ba Vàng chỉ là thiểu số?
Thông qua sự việc lần này, dư luận đặt câu hỏi: Là Phật tử cúng đất và tiền cho Thầy hay cho Chùa? Tổng Thư ký Hội đồng trị sự Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam cho rằng: Tiền công đức cho chùa phục vụ cho những hoạt động chung của cơ sở thờ tự, làm từ thiện, an sinh xã hội. Tiền công đức cho Thầy, thầy có thể sử dụng vào mục đích riêng, nhưng tất cả mục đích gì đi nữa cũng phải phục vụ cho Đạo theo đúng Hiến chương của GHPGVN.
“Nội quy Ban Tăng sự Trung ương cũng nêu rõ, các thầy sử dụng tài sản dù là mục đích cho cá nhân như sinh hoạt, đi lại thì phương tiện ấy đều để phục vụ cho hoằng pháp. Chính vì vậy tài sản công đức đó không phải của thầy. Thầy là đại diện của Tăng, Tăng giao cho thầy trụ trì ngôi chùa này thì thầy được sử dụng chứ không thể xác lập tài sản đó là của thầy. Các Phật tử cũng nên hiểu cho đúng, dù cúng gì thì cúng cũng là cho Tăng. GHPGVN sẽ định đoạt, kể cả việc sư Toàn phải ra đi mà không có tài sản gì”, Thượng Tọa Thích Đức Thiện khẳng định.
Về những vụ việc như của Đại đức Thích Trúc Thái Minh chùa Ba Vàng hay của sư Thích Thanh Toàn cùng nhiều sự việc đáng tiếc của các nhà sư khác khiến niềm tin vào giới tu hành, vào Đạo Phật lung lay. Trao đổi với Zing về việc Giáo hội có tính tới việc siết đầu vào ở các cơ sở thiền viện, chùa chiền hay không, Tổng Thư ký Hội đồng trị sự Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam chia sẻ:
“Đây là câu chuyện không chỉ buồn mà rất buồn, nhưng đó là thiểu số. Không phải tới bây giờ Giáo hội mới đặt vấn đề về đầu vào của những người nhập tu hay mới xuất gia. Ban Tăng sự Trung ương có những quy định rất rõ, chú trọng đầu vào các cơ sở đào tạo, thời gian tới sẽ siết chặt hơn nữa, kéo dài thời gian thử thách”.
Theo vị Thượng tọa, xã hội ngày càng phát triển, việc cấm túc trong chùa hiện nay không hề đơn giản, thêm vào đó, nhu cầu của xã hội về vấn đề đời sống tâm linh, tôn giáo cũng rất cao, nhiều chùa thiếu chư tăng là có thật. Có thể, chính sự vội vã này nên nảy sinh nhiều vấn đề về đạo hạnh. Vị Tổng Thư ký Hội đồng trị sự Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam lưu ý, người dân, Phật tử cũng phải nhận thức rõ, có một bộ phận không phải nhà sư, người tu hành Phật giáo nhưng ăn mặc hay cạo đầu như chư tăng rồi nạn sư giả, xã hội nhìn vào cứ quy về đạo Phật.
“Chúng tôi không bao che việc xấu, tuy nhiên các thầy làm nhiều điều tốt, các cơ sở tự viện, tăng ni sư cặm cụi ngày đêm chăm lo cho xã hội. Giáo hội mong truyền năng lượng tích cực tới xã hội. Xã hội mà có khí thế, có sự lạc quan thì đất nước mới phát triển. Qua câu chuyện này, tôi cho rằng trước hết phải có niềm tin vào sự trong sáng của đạo. Đạo Phật là tôn giáo của hòa bình, từ bi và trí tuệ. Tôn giáo như một tờ giấy trắng, một chút bụi thôi cả xã hội nhìn nhận rất có vấn đề, bởi vì đó là biểu tượng của niềm tin, biểu tượng của đạo đức xã hội, biểu tượng của đạo hạnh”, Thượng tọa Thiện khẳng định.
Sẽ kiểm toán dòng tiền khủng ở đền chùa?
Nhân vấn đề nhà sư Thích Thích Toàn xin giữ lại toàn bộ khối tài sản do cá nhân đứng tên sở hữu, ông Lê Đình Thăng, Kiểm toán trưởng Kiểm toán chuyên ngành III (Kiểm toán Nhà nước chuyên ngành III kiểm toán lĩnh vực ngân sách Trung ương của Bộ, ngành, cơ quan thuộc Chính phủ) cho rằng, về nguyên tắc, nguồn lực tại các cơ sở thờ tự đền chùa là một loại quỹ công cần có sự kiểm soát.
“Chúng ta đều biết rằng những năm vừa qua, các cơ sở thờ tự, các khu du lịch tâm linh với quy mô rất lớn và thu hút được nhiều người dân đang phát triển mạnh. Song chúng ta vẫn chưa có cơ chế quản lý, kiểm soát những nơi này. Nguồn lực công sử dụng cho mục đích thờ tự nhưng không được thống kê, ban hành cơ chế kiểm soát và thực hiện kiểm toán việc sử dụng theo đúng mục đích. Và những điều xảy ra tại chùa Nga Hoàng như báo chí phản ánh trong thời gian qua chỉ là một điểm nhỏ trong tất cả những lỗ hổng pháp lý hiện nay, có thể dẫn tới lạm dụng tiền công đức. Theo chúng tôi, các quỹ công cần phải có cơ chế kiểm soát và phải được kiểm toán”, ông Lê Đình Thăng nhấn mạnh.
Vị này cũng phân tích, tổng nguồn lực của quốc gia luôn là hữu hạn nên nếu dòng tiền chảy vào đền, chùa, cơ sở thờ tự nhiều thì sẽ giảm bớt tiền vào sản xuất, kinh doanh. Trong khi đó dòng tiền vào cơ sở lại không quản lý, thiếu minh bạch, rất dễ dẫn đến trường hợp tài sản công đó biến thành của riêng.
Theo ông Thăng, hiện Việt Nam đang gặp khó khăn để thực hiện minh bạch trong việc quản lý nguồn thu chi tại các cơ sở thờ tự, vì những khu vực này được xem là “nhạy cảm”.
“Mặc dù Hiến pháp đã quy định rõ về việc kiểm toán tài chính công và tài sản công là nhiệm vụ của Kiểm toán Nhà nước. Tuy nhiên, Luật kiểm toán nhà nước lại không quy định cụ thể các loại quỹ công ở cơ sở thờ tự là nhiệm vụ của Kiểm toán Nhà nước. Theo tổ chức minh bạch tài chính thế giới việc quản lý các quỹ này có nguy cơ dẫn đến tham nhũng cao nhất. Song Việt Nam lại chưa có cơ chế quản lý thích hợp”, ông Thăng cho biết.
Ngoài ra, ông cũng nhấn mạnh đã đến lúc phải thay đổi tư duy về cách quản lý, phải coi các quỹ công đức, thiện nguyện là quỹ công và phải được kiểm toán. Luật Kiểm toán Nhà nước cần quy định rõ trách nhiệm kiểm toán. Bên cạnh đó, cũng cần tăng cường năng lực cho Kiểm toán Nhà nước.
“Chúng tôi đã nghiên cứu quy định của nhiều nước về vấn đề này, điều chúng ta cần lúc này là có sự đồng thuận. Một khi có sự quyết tâm của toàn hệ thống chính trị, sự vào cuộc quyết liệt của Chính phủ, Quốc hội thì tôi tin rằng chúng ta sẽ giải quyết được dứt điểm vấn đề này. Chúng ta phải nhận thức rằng, quy định kiểm toán là thẩm quyền của nhà nước về kiểm toán và kiểm soát các quỹ công chứ không phải là đặc quyền đặc lợi cho Kiểm toán Nhà nước”, ông Lê Đình Thăng chốt lại.
