Chủng virus mới này nguy hiểm đến mức nào? Liệu các loại thuốc hiện nay có thể đối phó với nó hay không? Sau đây là bài của Sputnik về nội dung này.
Có ít nhất ba người bị nhiễm bệnh
Lần đầu tiên các chuyên gia bắt đầu nói về một chủng virus HIV mới vào năm 1983, khi trong mẫu máu lấy từ một bệnh nhân đến từ Congo đã phát hiện một loại virus không giống Virus HIVnhóm H- chủng J. Bảy năm sau, chủng virus mới này đã được phát hiện ở một bệnh nhân khác, cũng là công dân Congo. Và chỉ bây giờ, sau khi nghiên cứu chủng virus lấy từ mẫu máu của bệnh nhân người Congo thứ ba bị nhiễm HIV, các nhà nghiên cứu đã xác nhận một chủng virus HIV mới.
“Theo quy tắc, một chủng mới được phân biệt thành một biến thể nếu nó được phát hiện ở ít nhất ba người. Không được để ba người này có liên hệ với nhau về mặt dịch tễ học để loại trừ khả năng lây từ người này sang người khác. Chủng virus mới được phát hiện là biến thể thứ 10 được tìm thấy thuộc nhóm này. Rất có thể trong 5-10 năm tới chúng tôi sẽ mô tả biến thể mới. Thứ nhất, các phương pháp chẩn đoán liên tục được cải tiến. Có khả năng biến thể này luôn tồn tại, nhưng chỉ được phát hiện mới đây. Thứ hai, virus liên tục biến đổi, do đó thường xuyên xuất hiện những biến thể mới", - ông Dmitry Kireev, người đứng đầu nhóm nghiên cứu các phương pháp mới chẩn đoán nhiễm HIV tại "Viện nghiên cứu dịch tễ học trung ương" thuộc Rospotrebnadzor, giải thích.
Virus HIV mới được chỉ định nhóm M- chủng L. Nhóm M là loại phổ biến và nguy hiểm nhất. Ví dụ, ở Nga khoảng 80% ca nhiễm bệnh HIV là do một loại virus thuộc nhóm M - chủng A. Điều này là do thực tế rằng, vào những năm 1990, virus HIV đã lan truyền qua những người tiêm chích ma túy. Vì thế, khả năng phát hiện một người Nga bị nhiễm virus HIV chủng L là vô cùng nhỏ.
“Nhiều khả năng, ngay cả ở Congo, số bệnh nhân mắc chủng này không vượt quá vài trăm người. Nếu loại virus này phổ biến hơn, nó sẽ được phát hiện và mô tả từ lâu”, - nhà dịch tễ học giải thích.
Các xét nghiệm có thể không nhìn thấy virus
Virus HIV nhóm M chủng L được tìm thấy trong mẫu máu lấy từ người nhiễm HIV thứ ba là tổ tiên của hai loại trước đó. Ngoài ra, trong loại virus này không phát hiện các đột biến có thể gây ra đề kháng; HIV “đề kháng” với liệu pháp được sử dụng ngày nay. Điều này có nghĩa là các loại thuốc hiện có nên tác động lên chủng L cũng như lên các biến thể khác.
Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo về vấn đề chẩn đoán. Trước hết, trình tự DNA của virus này chưa được đưa vào kho lưu trữ các bộ gen để tham chiếu - các chủng được chọn đều so sánh với nhau. Thứ hai, các xét nghiệm chẩn đoán tân tiến có thể chỉ đơn giản không nhận ra chủng L trong mẫu máu.
"Các xét nghiệm tìm virus gây suy giảm miễn dịch mắc phải ở người được chia thành hai loại: xét nghiệm huyết thanh học và xét nghiệm sinh học phân tử. Xét nghiệm huyết thanh học phát hiện kháng nguyên HIV và được sử dụng để xác định người nhiễm bệnh. Xét nghiệm sinh học phân tử đo số lượng virus dưới dạng số liệu bản sao HIV (copies/mL) trong máu. Phương pháp này được sử dụng cho các bệnh nhân đã được chẩn đoán hoặc điều trị cho bệnh HIV. Nếu các xét nghiệm huyết thanh học có thể không phát hiện những thay đổi di truyền của virus, thì các xét nghiệm phân tử nhạy cảm hơn với chúng. Do đó, không loại trừ khả năng, các xét nghiệm sẽ mang lại kết quả đầy đủ. Nhưng, có chú ý đến việc, chỉ có số ít bệnh nhân bị nhiễm chủng virus này, đây không phải là một vấn đề lớn. Các phương pháp chẩn đoán nhiễm HIV đang trên đà phát triển không ngừng", - chuyên gia Dmitry Kireev nói.
HIV được kiểm soát
Theo các nhà khoa học mô tả chủng L, khám phá này sẽ giúp hiểu rõ hơn về cơ chế hình thành các chủng virus HIV. Điều này rất quan trọng để chẩn đoán kịp thời và lựa chọn liệu pháp, cũng như để kiểm soát sự lây lan của các chủng mới.
Hiện tại chưa có cách điều trị HIV khỏi hoàn toàn trong hầu hết các trường hợp. Các loại thuốc được sử dụng không cho phép virus nhân lên – để virus không xâm nhập vào tế bào đích, để bộ gen trong RNA của virus không chuyển đổi (phiên mã ngược) thành DNA mạch kép. Kết quả là sự phát triển của bệnh dừng lại. Nhờ đó, bệnh nhân cảm thấy khỏe mạnh về mặt lâm sàng trong khi tiếp tục dùng thuốc. Nhưng, nếu không điều trị, thì căn bệnh sẽ ngay lập tức quay trở lại.
Tuy nhiên, trên thế giới đã ghi nhận ba trường hợp chữa khỏi hoàn toàn căn bệnh này. Ở Berlin, London và Düsseldorf, các bệnh nhân đã thuyên giảm và ổn định sau khi ghép tủy xương từ người hiến tặng với đột biến gen CCR5. Các chuyên gia đã chứng minh rằng, đột biến gen này kháng được sự xâm nhập virus HIV. Tuy nhiên, phương pháp điều trị này không hiệu quả với tất cả mọi người. Ngoài ra, đột biến gen CCR5 là rất hiếm. Việc tắt gen này trong DNA các tế bào của người nhiễm HIV cũng chưa mang lại kết quả.
Ví dụ, năm ngoái, các nhà nghiên cứu Trung Quốc đã sửa đổi các tế bào gốc trước khi cấy chúng vào cơ thể bệnh nhân, trong đó gen CCR5 đã bị phá hủy bằng hệ thống CRISPR-Cas9. Chúng bén rễ trong cơ thể, hình thành các loại tế bào máu khác nhau, nhưng, vẫn không thể bảo vệ khỏi virus.
Các chuyên gia gửi gắm hy vọng vào việc phát triển vắc-xin chống HIV. Theo ông Dmitry Kireev, một số chế phẩm đầy triển vọng hiện đang ở giai đoạn thử nghiệm lâm sàng.
“Tôi không nghĩ rằng việc phát hiện một chủng mới của virus HIV sẽ kìm hãm quá trình tạo ra vắc-xin. Nhưng, tất nhiên, bây giờ các nhà phát triển nên kiểm tra tính hiệu quả của vắc-xin trên chủng virus mợi”, - chuyên gia về dịch tễ học nói.
