Trước nguy cơ đại dịch châu chấu sa mạc có thể tràn vào Việt Nam, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã báo cáo Thủ tướng, đề xuất dùng radar quân sự và máy bay phun thuốc tiêu diệt châu chấu.
Nguy cơ châu chấu sa mạc xâm nhập và gây hại ở Việt Nam
Ngày 13.3, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã có văn vản gửi Thủ tướng báo cáo tình hình châu chấu sa mạc đang bùng phát tại một số quốc gia Trung Đông, châu Phi, Nam Á và đề xuất kế hoạch ứng phó kịp thời.
Trong công văn số 1882, Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường nêu rõ, thời gian qua, có một số thông tin trên báo chí Việt Nam và nước ngoài đưa tin về đại dịch châu chấu phá hại sản xuất nông nghiệp tại phía đông châu Phi, Pakistan, Ấn Độ và cảnh báo của một số chuyên gia Trung Quốc về nguy cơ dịch châu chấu có khả năng lây lan sang Trung Quốc và đến các nước Đông Nam Á khác.
Cụ thể, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho hay, ngày 22.2 vừa qua, SCMP của Trung Quốc dẫn lời chuyên gia phân tích nông nghiệp thuộc Công ty Nông nghiệp tổng hợp Bắc Kinh, Ma Wenfeng, khẳng định, khu vực biên giới giữa Tây Tạng, Pakistan, Ấn Độ, Nepal đang là những điểm bùng phát nạn dịch châu chấu và trong thời gian tới có khả năng đàn châu chấu tại khu vực này di cư đến các tỉnh Vân Nam, Quảng Tây (Trung Quốc) qua bán đảo Đông Nam Á. Đây cũng chính là “hành trình” của loài sâu keo mùa thu đã xuất hiện và gây hại năm 2019.
Đến ngày 24.2, Cục Bảo vệ thực vật đã tiến hành kiểm chứng thông tin nêu trên thông qua việc liên hệ với Trung tâm Chuyển giao công nghệ và khuyến nông quốc gia Trung Quốc (NATESC) thuộc Bộ Nông nghiệp và Thương mại Trung Quốc (MARA) để tìm hiểu thông tin về tình hình phát sinh gây hại của loài châu chấu sa mạc này tại Trung Quốc.
Theo phía Trung Quốc, hiện tại, châu chấu sa mạc từ các quốc gia châu Phi và Trung Đông vẫn chưa xâm nhập vào nước này. Tuy nhiên, Phòng Dự tính dự báo dịch hại quốc gia Trung Quốc nhấn mạnh, trong thời gian tới, khả năng châu chấu sa mạc sẽ xâm nhập và gây hại mùa màng ở Trung Quốc, Việt Nam hay các nước Đông Nam Á trong khu vực là rất thấp vì hiện tại dịch châu chấu tại Ấn Độ, khu giáp với ranh giới Trung Quốc đã được xử lý.
Do đó, nguy cơ đàn châu chấu di cư từ khu vực biên giới Pakistan - Ấn Độ tới Trung Quốc và các nước láng giềng cũng khá thấp do những nguyên nhân tự nhiên như dãy núi Himalaya cao cộng với nhiệt độ không khí lạnh, không thích hợp để châu chấu sinh sôi, phát triển.
Việt Nam ứng phó với nạn châu chấu xâm nhập như thế nào?
Theo phân tích của các chuyên gia, châu chấu sa mạc là loài chủ yếu sinh sống tại các khu vực khô hạn ở châu Phi, Trung Đông và Tây Nam Á, chúng phát triển mạnh nhất khi nhiệt độ khoảng 40°C và ẩm độ khoảng 60-70%, với điều kiện thời tiết khí hậu tại Trung Quốc và Việt Nam trong khoảng thời gian hiện nay cũng không thuận lợi cho sự sinh tồn và phát triển của loài châu chấu sa mạc.
Dù rằng, theo các chuyên gia dự tính dự báo từ Phòng thông tin về châu chấu sa mạc của FAO và Trung Quốc nhận định nguy cơ châu chấu sa mạc xâm nhập và gây hại tại Việt Nam là tương đối thấp, nhưng trước sự bùng phát, lây lan như hiện nay của đại dịch này tại các nước Châu Phi và Tây Á và với sự thay đổi khó lường của khí hậu trong những năm gần đây, Việt Nam vẫn nêu cao cảnh giác.
Đặc biệt, giống như sự xâm nhập, lây lan nhanh chóng và gây hại nặng của một số đối tượng dịch hại di cư vào Việt Nam trong thời gian qua là châu chấu tre lưng vàng và sâu keo mùa thu, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Nông thôn Nguyễn Xuân Cường cho rằng, chúng ta cần có kế hoạch sẵn sàng ứng phó châu chấu sa mạc.
“Chúng ta cần có kế hoạch sẵn sàng ứng phó với châu chấu sa mạc. Các thông tin trong lịch sử và hiện tại chứng minh rằng việc đối phó với những đàn châu chấu sa mạc khổng lồ rất khó khăn, khác hoàn toàn việc phòng chống các sinh vật gây hại thông thường”, ông Nguyễn Xuân Cường nêu trong văn bản.
Để chủ động phòng chống dịch bệnh châu chấu sa mạc, Bộ Nông nghiệp và Phát triển đề nghị chủ động theo dõi dịch ngay từ xa.
Đặc biệt, Bộ sẽ trao đổi với Bộ Quốc phòng xác định khả năng sử dụng radar quân sự phát hiện, xác định hướng và đo kích thước đàn châu chấu khi chúng di chuyển và sử dụng dụng máy bay phun thuốc bảo vệ thực vật. Trong trường hợp dịch trên diện rộng, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo chống dịch.
Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho hay, đối với kỹ thuật và nguyên tắc phòng chống, khi đàn châu chấu mới xâm nhập là châu chấu trưởng thành, di chuyển nhanh và gây hại mạnh nên áp dụng biện pháp phun bao vây bằng máy bay, nhất là các khu vực xa khu dân cư, chuồng trại, nguồn nước.
“Trường hợp châu chấu xâm nhập, đẻ trứng thì xử lý thuốc sinh học hoặc hóa học trong trường hợp châu chấu non mới nở (tuổi 1-2) còn co cụm và chưa bay nhảy mạnh (biện pháp phòng chống tương tự châu chấu tre lưng vàng)”, Bộ đề xuất.
Hiện nay, tại các khu vực Trung Đông, châu Phi và Tây Á, châu chấu sa mạc phát triển nhanh bất thường, đe dọa đến an ninh lương thực, an ninh hàng không của nhiều quốc gia thuộc khu vực này. Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp LHQ (FAO) cho biết đàn châu chấu với số lượng ước tính hàng trăm triệu con di chuyển giữa các quốc gia Đông Phi với tốc độ lên đến 13 km/giờ, tàn phá cây trồng và các nguồn thực phẩm khác tại mỗi nơi chúng dừng chân.
