Bởi hải cảng không đóng băng là cửa ngõ thông ra biển khơi, tuyến đường sắt nối thành phố với phần cơ bản của đất nước, các trạm căn cứ của Hạm đội Phương Bắc, cũng như các mỏ niken là những đặc điểm khiến nơi đây có tầm ý nghĩa quan trọng rất lớn đối với bọn xâm lược tiềm ẩn.
Những nỗ lực bất thành hòng chiếm thành phố
Ngày 29 tháng 6 năm 1941 Đức Quốc xã thực hiện nỗ lực đầu tiên hòng chiếm Murmansk. Bộ chỉ huy Đức hạ lênh cho quân lính phải chiếm thành phố và cảng chỉ trong vài ngày. Tuy nhiên dù huy động cơ số binh sĩ vượt trội gấp đôi lực lượng quân đội Liên Xô, bọn phát-xít đã vấp phải sự kháng cự quyết liệt. Những người lính Xô-viết với sự hỗ trợ của đơn vị Thủy quân lục chiến thuộc Hạm đội Phương Bắc đã chặn đứng kẻ thù ở cách Murmansk mấy chục cây số.
«Hủy diệt từ trên không!»
Thất bại trong việc chiếm Murmansk và chặn tuyến lưu thông biển mà qua đó hàng hóa chiến lược được đưa đến Liên Xô, bọn phát-xít Đức quyết định hủy diệt thành phố từ trên không. Về số lượng bom thả xuống thành phố, Murmansk chỉ đứng sau Stalingrad: 792 cuộc không kích, 185.000 quả bom cháy và bom nổ văng mảnh dội xuống. Hậu quả của những trận ném bom là hàng ngàn người thiệt mạng, hầu hết các tòa nhà dân bị đánh sập hoặc đốt cháy, hơn một nửa xí nghiệp bị hủy diệt.
Các ngư dân Murmansk cũng không đứng ngoài cuộc, bằng lao động cần mẫn họ đảm trách việc cung cấp thực phẩm nuôi toàn thể cư dân thành phố và các chiến sĩ - trong ba năm họ đã đánh bắt được 85 nghìn tấn cá.
Đập tan mọi cố gắng của kẻ thù xâm lược
Ngày 7 tháng 10 năm 1944, với sự yểm trợ của không quân, các chiến sĩ quân đội và tàu chiến của Hạm đội Phương Bắc đã bắt đầu chiến dịch tấn công Petsamo-Kirkenesskaya (hoạt động quân sự của cánh quân Mặt trận Karelia và Hạm đội Phương Bắc của Hải quân Liên Xô chống quân đội phát-xít ở vùng Petsamo miền bắc Phần Lan và phía bắc Na Uy) với mục tiêu đánh bật hoàn toàn bọn xâm lược ra khỏi Vùng Cực của Liên Xô.
Cho đến cuối cuộc chiến, cả Murmansk hầu như bị hủy diệt. Chỉ sót lại các công trình cảng và những căn nhà bằng đá ở trung tâm thành phố. Theo quyết định của Chính phủ Liên Xô, Murmansk được đưa vào danh sách 15 thành phố cùng với Matxcơva và Leningrad mà việc khôi phục được coi là nhiệm vụ ưu tiên hàng đầu của đất nước.
Ngày 6 tháng 5 năm 1985, Murmansk được phong tặng danh hiệu «Thành phố Anh hùng» vì chiến công phòng thủ kiên cường chống lại đội quân Đức tàn bạo trong những năm Chiến tranh Vệ quốc Vĩ đại.
Thành phố cũng được nhận các phần thưởng cao quý là Huân chương Lênin, Huân chương Chiến tranh Vệ quốc hạng Nhất, Huân chương Lao động Cờ đỏ và Huy chương «Sao vàng».
Ngày 7 tháng 5 năm 1965, trong dịp kỷ niệm 20 năm Chiến thắng trong Chiến tranh Vệ quốc Vĩ đại 1941-1945, Hạm đội Phương Bắc được trao tặng Huân chương Cờ đỏ.
