Trong khi đại dịch Covid-19 ‘hạ gục’ nhiều nền kinh tế thế giới, gây thiệt hại nặng nề thì Việt Nam vẫn duy trì mức tăng trưởng GDP khả quan, cao nhất nhì thế giới và đứng đầu về phục hồi kinh tế trong các nước ASEAN.
Dịch bệnh do coronavirus chính là phép thử để bản lĩnh và trí tuệ của dân tộc Việt Nam tỏa sáng và chiến thắng.
Cả thế giới suy thoái vì Covid-19, Việt Nam vẫn tăng trưởng dương
Sáng nay ngày 2/7, Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc đã chủ trì Hội nghị trực tuyến toàn quốc Chính phủ với các bộ ngành, địa phương. Theo thông lệ, đây là sự kiện diễn ra định kỳ sau nửa chặng đường thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội của năm 2020.
Cần nhấn mạnh rằng, Hội nghị trực tuyến toàn quốc lần này diễn ra trong thực tế 6 tháng đầu năm 2020 này cả thế giới và Việt Nam phải quay cuồng chống lại đại dịch do coronavirus (Covid-19) trên toàn thế giới. Dịch bệnh gây nên quá trình suy thoái, sự sụt giảm kinh tế toàn cầu trên quy mô lớn nhất trong 150 năm qua.
Ngân hàng Thế giới (WB) mới đây công bố dự báo kinh tế toàn cầu sẽ sụt giảm 5,2% trong năm nay. Đây là dấu hiệu gây lo lắng cho tất cả các quốc gia trên thế giới.
“150 năm qua, chưa bao giờ có một cuộc khủng hoảng y tế dẫn đến một cuộc khủng khoảng kinh tế toàn cầu lớn như thế”, đồng chí Nguyễn Xuân Phúc nhận định khi phát biểu tại Hội nghị trực tuyến toàn quốc hôm nay.
Do vậy, Hội nghị ngày 2/7 của Chính phủ và các địa phương của Việt Nam không chỉ đánh giá tình hình 6 tháng qua mà cả định hướng chỉ đạo, giải pháp thúc đẩy tăng trưởng, phục hồi phát triển kinh tế, tận dụng tốt cơ hội kiểm soát được dịch Covid-19, đã hơn hai tháng rưỡi Việt Nam chưa có ca nhiễm mới trong cộng đồng.
Phát biểu tại Hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh, việc Việt Nam sớm ngăn chặn được dịch bệnh tạo tiền đề quan trọng để phát triển kinh tế-xã hội.
“Thế giới đánh giá cao thành quả phòng, chống dịch bệnh của nước ta. Đây là thành công lớn của toàn Đảng, toàn quân, toàn dân, Tuy vậy, đại dịch Covid-19 tác động mạnh đến nền kinh tế nước ta trong quý II, nhất là tháng 4 và 5”, Thủ tướng Việt Nam bày tỏ đồng thời nhấn mạnh, trong bối cảnh hiện nay, nhiệm vụ phục hồi, phát triển kinh tế trở nên cấp bách hơn bao giờ hết.
Hội nghị quán triệt phương châm quyết liệt phục hồi tăng trưởng, tận dụng tốt cơ hội do kiểm soát sớm dịch bệnh.
“Một tinh thần chỉ đạo kiên quyết không để Covid-19 quay lại nước ta nhưng đồng thời chúng ta phải tiến công mạnh mẽ để phát triển kinh tế, phục hồi tăng trưởng”, người đứng đầu Chính phủ Việt Nam khẳng định.
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc phân tích, tình hình kinh tế thế giới tiếp tục xấu đi nhanh chóng do đại dịch coronavirus diễn biến phức tạp trên toàn cầu, nhất là những đối tác lớn, quan trọng của Việt Nam. Những ngày gần đây dịch lan rộng và chưa dự báo được thời điểm kết thúc.
Theo đó, Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) đưa ra 2 kịch bản: Nếu đại dịch bùng phát lần hai, tăng trưởng toàn cầu sẽ giảm gần 8%, còn nếu tránh được dịch bùng phát lần hai thì giảm khoảng 6%.
Trong khi đó, Ngân hàng Thế giới (WB) dự báo tăng trưởng toàn cầu giảm đến 5,2%, mức giảm mạnh nhất kể từ đại suy thoái năm 1929-1933, trong khi đại khủng hoảng tài chính 2007-2008 chỉ giảm 1,73%. Trong báo cáo cập nhật ngày 24/6/2020, Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) dự báo tăng trưởng toàn cầu giảm mạnh (4,9%).
Còn tại Việt Nam, ảnh hưởng của dịch bệnh do coronavirus phản ánh rõ hơn trong quý II, với mức tăng trưởng 0,36%, thấp nhất trong 30 năm qua. Tính chung cả 6 tháng, Việt Nam tăng trưởng đạt 1,81%. Tiêu dùng giảm, xuất khẩu giảm, riêng số lượng khách quốc tế giảm đến 99,3%. Số doanh nghiệp tạm ngừng kinh doanh, giải thể tăng 10,8%.
Mặc dù vậy, đánh giá khách quan và tổng thế, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhìn nhận, Việt Nam vẫn có một số điểm sáng quan trọng. Đó là kinh tế vĩ mô tiếp tục được duy trì ổn định, các cân đối lớn được bảo đảm, tạo nền tảng quan trọng cho phục hồi, phát triển kinh tế.
Thậm chí, Việt Nam là một trong số ít quốc gia có tốc độ tăng trưởng dương trong bối cảnh dịch bệnh hầu như “hạ gục” hết các nền kinh tế lớn toàn cầu. Việt Nam cũng là một trong những nước đầu tiên thoát ra khỏi dịch bệnh, thiết lập trạng thái “bình thường mới”.
Những con số đáng nể được Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng nêu ra như xuất siêu 4 tỷ USD. Vốn đầu tư toàn xã hội tăng, thu ngân sách đạt khá. Tỷ giá ổn định. Mặt bằng lãi suất tiếp tục giảm. Giá thịt heo giảm. Nông nghiệp vẫn là bệ đỡ của nền kinh tế.
Chỉ số sản xuất công nghiệp tiếp tục phục hồi, tháng 5 tăng 11,9% so với tháng 4 và tháng 6 tăng 10,3% so với trong tháng 5. Đặc biệt, kết quả điều tra xu hướng kinh doanh ngành nghề chế biến, chế tạo cho thấy đa số doanh nghiệp dự báo tình hình kinh doanh quý III sẽ ổn định và tốt hơn. Số doanh nghiệp đăng ký thành lập mới trong tháng 6 tăng 27,9%.
Đặc biệt kích cầu du lịch và hàng không nội địa của Việt Nam khá thành công, tất cả các khách sạn trong cả nước từ TP.HCM đến Phú Quốc, khu vực miền Trung, miền Bắc gần như kín chỗ. Khách nội địa tăng 2% so với cùng kỳ. Có hãng máy bay như hãng hàng không Việt Nam tăng doanh thu đến 1.000 tỷ đồng.
Báo cáo của cơ quan thống kê cho thấy, tính chung 6 tháng, có 25.200 doanh nghiệp quay trở lại hoạt động, tăng 16,4%. Đời sống nhân dân được bảo đảm, số hộ thiếu đói giảm đến 74,6% so với cùng kỳ.
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chia sẻ thông tin mới nhất là ngân hàng quốc gia Qatar đánh giá nền kinh tế Việt Nam thể hiện sự kiên cường, sẽ phục hồi sớm và nhanh hơn hầu hết các nước khác.
“Trong khi cả thế giới suy thoái nặng nề, nhất là các đối tác thương mại lớn của Việt Nam, nhưng kinh tế của chúng ta vẫn tăng trưởng dương và trên đà phục hồi với nhiều điểm sáng”, người đứng đầu Chính phủ một lần nữa tái khẳng định.
“Đây là minh chứng rõ nét của định hướng và các giải pháp quyết liệt phòng chống dịch và phục hồi phát triển kinh tế, đồng thời thể hiện sự nỗ lực của cả hệ thống chính trị, cộng đồng doanh nghiệp và nhân dân cả nước. Kết quả đạt được góp phần quan trọng, củng cố niềm tin của doanh nghiệp, người dân và nhà đầu tư quốc tế”, đồng chí Nguyễn Xuân Phúc nêu rõ.
Thời điểm để bản lĩnh, trí tuệ Việt Nam tỏa sáng
Việt Nam đã tổ chức Hội nghị Cấp cao ASEAN 36 thành công, một lần nữa nêu rõ chủ quyền và Công ước của Liên Hợp Quốc về Luật Biển năm 1982.
Bên cạnh đó, trong kỳ họp Quốc hội vừa qua, Hiệp định Thương mại tự do (EVFTA) và Hiệp định Bảo hộ đầu tư (EVIPA) giữa Việt Nam và Liên minh châu Âu (EU) đã được thông qua, mở ra một không gian thương mại, đầu tư mới giữa 27 nước EU với Việt Nam, bắt đầu có hiệu lực từ 1/8 năm nay. Trong 6 tháng qua, lãnh đạo Đảng, Nhà nước đã điện đàm với 18 nguyên thủ, người đứng đầu Chính phủ các nước.
Tờ Nikkei của Nhật Bản cho biết, chỉ số PMI tháng 6 của Việt Nam tăng mạnh, đạt 51,1 điểm so với 42,7 điểm trong tháng 5 và mức thấp kỷ lục, 32,7 điểm trong tháng 4, thể hiện sản xuất phục hồi trở lại, đơn hàng mới tăng nhanh, mạnh. Việt Nam đứng đầu về phục hồi kinh tế trong các nước ASEAN.
Phát biểu tại Hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh, không được bi quan hay ngại khó.
“Tuy tăng trưởng thấp, nhưng trong bối cảnh quốc tế như vậy, chúng ta cần bình tĩnh, chủ động, vững tin trong nhận định, đánh giá tình hình, không chủ quan nhưng tuyệt đối không được bi quan”, Thủ tướng nhấn mạnh.
“Đối với đất nước ta, mỗi khi gặp gian khó cũng chính là thời điểm để bản lĩnh, trí tuệ Việt Nam và sự đoàn kết, chung sức, đồng lòng của dân tộc ta tỏa sáng. Đó là thời điểm “lửa thử vàng, gian nan thử sức”, càng khó khăn, càng nỗ lực vượt khó vươn lên, càng nung nấu quyết tâm hơn”, người đứng đầu Chính phủ khẳng định.
“Về nhiệm vụ kinh tế 6 tháng cuối năm, tôi đề nghị hội nghị đề xuất, hiến kế cụ thể để vừa không để dịch bệnh trở lại, vừa phục hồi nhanh sản xuất kinh doanh”, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh.
Nhắc lại mục tiêu kép - không để dịch bệnh trở lại, xóa đi thành quả mà chúng ta đã phấn đấu, không vì kinh tế mà dễ dãi để dịch bệnh ảnh hưởng đến đời sống, sức khỏe của nhân dân và phát triển kinh tế xã hội, đảm bảo tăng trưởng, Thủ tướng nhấn mạnh tinh thần đoàn kết, hợp tác, quyết tâm vượt lên khó khăn, sáng tạo, sát sao trong chỉ đạo điều hành.
Tăng trưởng cao nhất nhì thế giới nhưng các đồng chí phải nóng ruột lên
Tại hội nghị hôm nay, Thủ tướng Việt Nam gợi mở một số vấn đề để các đại biểu tập trung thảo luận về nhận diện, xác định rủi ro bên ngoài và nội tại để có biện pháp điều hành hiệu quả, kịp thời. Nhiều nhóm giải pháp tổng thể được người đứng đầu Chính phủ Việt Nam nêu ra tại Hội nghị.
Thứ nhất, mặc dù kinh tế vĩ mô nhìn chung ổn định nhưng vẫn còn tiềm ẩn nhiều rủi ro, trong đó giá dầu thô biến động mạnh, giá thịt lợn còn cao, rủi ro tỷ giá, thương mại, đầu tư, tài chính, tiền tệ quốc tế gia tăng.
“Trong khó khăn của thế giới và trong nước, một lần nữa chúng ta cần khẳng định rõ phải duy trì ổn định vĩ mô để nâng cao uy tín chỉ đạo điều hành, củng cố niềm tin của người dân, của doanh nghiệp, thu hút đầu tư, tạo nền tảng cho ổn định và phát triển kinh tế-xã hội”, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc bày tỏ.
Ông ví cỗ máy tăng trưởng của Việt Nam như cỗ xe tam mã gồm 3 cấu phần quan trọng nhất, đó là đầu tư, xuất khẩu và tiêu dùng.
“Chúng ta phải dùng mọi biện pháp thúc đẩy cả ba con ngựa kéo để đạt mục tiêu tăng trưởng cao nhất, tạo động lực cho phát triển đất nước”, người đứng đầu Chính phủ nhấn mạnh.
Riêng vấn đề tăng trưởng, Việt Nam có thể đạt tăng trưởng dương, cao nhất nhì thế giới nhưng mức tăng trưởng 1,81% trong 6 tháng đầu năm là mức tăng trưởng thấp.
“Chúng ta phải thấy được điều này, trong đó có 12 địa phương tăng trưởng âm”, Thủ tướng nhắc nhở.
Thứ hai là về điều hành công cụ chính sách kinh tế vĩ mô, đặc biệt là chính sách tài khóa và tiền tệ, kích cầu thúc đẩy tăng trưởng. Theo Thủ tướng, không chỉ phòng thủ dịch bệnh mà phải tiến công để phát triển.
“Khác với đa số các nước, dư địa tài khóa và tiền tệ của chúng ta còn khá lớn. Vấn đề đặt ra là trong bối cảnh khó khăn, việc duy trì chính sách tài khóa, tiền tệ chặt chẽ, thận trọng có phải là định hướng đúng, phù hợp không? Trong khi đó, nhiều nước giảm lãi suất xuống còn 0% hoặc âm, bơm tiền rất lớn vào thị trường…”, Thủ tướng Việt Nam nêu câu hỏi.
Trước ý kiến cho rằng chỉ cần giữ ổn định kinh tế-xã hội, Thủ tướng đặt vấn đề, tăng trưởng là điều quan trọng, nhưng việc điều hành cuối cùng cũng vì lợi ích tổng thể, việc làm của người dân, nên cần điều hành linh hoạt. Vấn đề điều hành như thế nào, liều lượng ra sao nếu tăng trưởng kinh tế không đạt một mức nhất định, thất nghiệp gia tăng, nghèo đói và tệ nạn xã hội xuất hiện thì chúng ta có giữ được ổn định vĩ mô không?
“Vì vậy, chúng ta cần thống nhất chủ trương điều hành linh hoạt các công cụ tài chính, chính sách tài khóa, tiền tệ để kích thích tăng trưởng, không thể đi ngược thời đại, xu hướng chung. Vấn đề đặt ra là cần có những giải pháp, chính sách cụ thể gì, mức độ liều lượng thế nào cho phù hợp”, lãnh đạo Chính phủ nói.
Thứ ba, là giải ngân vốn đầu tư công chưa đáp ứng được yêu cầu đề ra. Hiện vốn đầu tư công giải ngân đến nay chưa đáp ứng yêu cầu đề ra, mới đạt 33%, còn vốn ODA rất thấp, chỉ 10%.
Cho biết có gần 700.000 tỷ đồng, tương đương 30 tỷ USD, số vốn cần giải ngân trong năm nay, Thủ tướng nhấn mạnh, nếu giải ngân tốt thì đây sẽ là biện pháp kích cầu ngắn hạn hiệu quả, tạo động lực cho tăng trưởng trong 6 tháng cuối năm và đầu năm 2021.
Thủ tướng yêu cầu Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH&ĐT) và các bộ, địa phương kiến nghị giải pháp cụ thể, chế tài cụ thể để bảo đảm giải ngân hết số vốn này.
“Các đồng chí phải nóng ruột lên. Nếu giải ngân tốt sẽ kích cầu rất hiệu quả, tạo động lực cho tăng trưởng. Tại sao nhiều địa phương khác giải ngân tốt mà rất nhiều địa phương giải ngân chậm, lần này phải có chế tài mạnh”, theo người đứng đầu Chính phủ.
Cứ quyền anh, quyền tôi thì sẽ không bao giờ thành công
Giải pháp thứ tư được đề cập là trong điều kiện thị trường quốc tế bị thu hẹp, cầu nội địa giảm, chúng ta phải có những biện pháp cụ thể gì để mở rộng thị trường quốc tế, thúc đẩy thị trường trong nước, kích cầu tiêu dùng nội địa, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đề nghị các đại biểu tập trung thảo luận.
Thứ năm, phải tập trung rà soát, hoàn thiện các quy định pháp luật và cắt giảm thủ tục hành chính để tạo thuận lợi tiết giảm chi phí cho người dân, doanh nghiệp.
Thủ tướng đề nghị các bộ, ngành, đặc biệt các địa phương đề xuất, kiến nghị cụ thể, trong đó nêu rõ cần sửa đổi quy định pháp luật nào, cắt giảm thủ tục hành chính nào, cần có cơ chế chính sách nào mới để tận dụng cơ hội phục hồi phát triển trong điều kiện hiện nay.
“Tinh thần phải phục vụ nhân dân, phục vụ cho sự phát triển của doanh nghiệp mới tạo được động lực phát triển. Cứ quyền anh, quyền tôi, cứ gây khó khăn, khó dễ cho nhà đầu tư, doanh nghiệp, người dân thì không bao giờ thành công”, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhắc nhở.
“Vấn đề thứ sáu cần bàn là chỉ đạo phát triển một số lĩnh vực kinh tế mới như kinh tế ban đêm, kinh tế số, kinh tế đô thị. Có địa phương mà cả năm không có một dự án nào khởi công trong khi nhu cầu rất lớn thì làm sao có thể phát triển được”, Thủ tướng nêu vấn đề.
Thứ bảy, làm thế nào thu hút mạnh mẽ đầu tư xã hội, đầu tư tư nhân, nguồn vốn FDI và phát huy hơn nữa vai trò của các địa phương. Thủ tướng hoan nghênh cộng đồng doanh nghiệp, doanh nhân năng động đổi mới phương thức sản xuất kinh doanh, liên kết chặt chẽ, nỗ lực vượt khó.
“Tuy nhiên, chúng ta thấy cố gắng này của doanh nghiệp, của người sản xuất kinh doanh chưa đủ mà chính chính quyền phải ra tay hỗ trợ”, người đứng đầu Chính phủ nhấn mạnh.
Đặc biệt, phát biểu tại Hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cảnh báo, nhiều nguồn vốn FDI sẽ không vào Việt Nam, mà sẽ sang Ấn Độ, Indonesia, Thái Lan, Malaysia nếu chúng ta không tạo điều kiện cơ sở hạ tầng và những điều kiện thu hút khác.
“Các đồng chí tập trung bàn, đề xuất các giải pháp cải cách vượt trội để đảm bảo môi trường đầu tư kinh doanh có khả năng cạnh tranh khu vực, quốc tế, kể cả đầu tư trong nước và đầu tư quốc tế vào Việt Nam”, đồng chí Nguyễn Xuân Phúc lưu ý.
Phát biểu tiếp, Thủ tướng đề nghị các địa phương, các bộ, ngành kiến nghị những giải pháp cụ thể hơn nữa để phát huy vai trò, động lực của các địa phương, nhất là các đầu tàu kinh tế, các vùng kinh tế trọng điểm, các tỉnh, thành phố lớn. Phải có giải pháp mạnh hơn, đồng bộ để vực dậy khu vực dịch vụ, du lịch, khu vực chịu ảnh hưởng nặng nề nhất của dịch bệnh hiện nay.
Tại hội nghị này, Thủ tướng cũng đề nghị các địa phương, các ngành phản ánh, thảo luận việc triển khai thực hiện Chỉ thị số 11, Nghị quyết số 42 và đặc biệt Quyết định số 15 của Thủ tướng khi người đứng đầu Chính phủ được biết có nhiều vướng mắc, doanh nghiệp không vay được tiền, một số đối tượng không được hỗ trợ.
Thủ tướng yêu cầu Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội (LĐTB&XH) cùng các bộ, ngành báo cáo, đề xuất, kiến nghị cụ thể, nên bãi bỏ ngay những quy định bất hợp lý trong thẩm quyền của Bộ và Chính phủ, phải xử lý nghiêm những bộ phận, những cán bộ gây nhũng nhiễu, tiêu cực với doanh nghiệp và người dân.
Kết luận bài phát biểu, Thủ tướng đề nghị các đại biểu phát biểu thẳng thắn, tìm được một lời giải cho bài toàn đặt ra, vừa phát triển kinh tế, vừa không để dịch bệnh Covid-19 quay trở lại.
“Chúng ta đã đi được nửa chặng đường, còn 180 ngày nữa. Cần có hành động quyết tâm cụ thể hơn, để vượt qua khó khăn trong năm đại dịch này”, đồng chí Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh.
