Đối thủ của ông trong cuộc bầu cử, Svetlana Tikhanovskaya, người đã rời khỏi đất nước, tuyên bố mình là lãnh đạo quốc gia. Tình hình sẽ phát triển như thế nào và liệu chế độ lưỡng quyền có khả thi ở nước cộng hòa hay không, theo Sputnik tìm hiểu vấn đề này.
Hai lần phát biểu
Vào chủ nhật, Lukashenko đã phát biểu tại một cuộc biểu tình ủng hộ ông ta, và kết thúc bài phát biểu bằng câu: "Lần đầu tiên trong đời tôi quỳ gối trước các bạn". Nhưng ông không quỳ xuống.
Và vào thứ Hai, ông đến Nhà máy đầu xe kéo Minsk. Ở đó, ông nói: "Các bạn đừng bao giờ mong đợi tôi làm điều gì đó dưới áp lực. Sẽ không có điều đó (bầu cử lại)".
Lần này tổng thống phải tranh luận với khán giả, từ đám đông có tiếng hét lên: "Biến đi!"
Lukashenko không chống lại điều đó. Chỉ với điều kiện: "Chúng tôi đưa ra trưng cầu dân ý, thông qua Hiến pháp, và tôi sẽ giao các chức năng của mình cho các bạn theo đúng Hiến pháp. Nhưng không dưới áp lực và không đơn giản như đi qua đường".
Nguyên thủ quốc gia đưa ra thời hạn chót: "Nghe này, tôi đã nắm quyền một phần tư thế kỷ. Thời gian lâu ở mức có thể. Tất nhiên tôi sẽ ra đi. Có thể trong một hoặc hai năm nữa, tùy vào các bạn".
"Tôi không xúc phạm con cái các bạn, và sẽ không giao đất nước cho bất kỳ ai", - tổng thống nhấn mạnh.
Nhiều doanh nghiệp đình công. Hôm thứ Hai, ngay cả các nhà báo từ công ty Belteleradio do nhà nước điều hành cũng tổ chức một cuộc biểu tình. Một micrô được đặt cho tất cả những người muốn phát biểu. Đặc biệt, chính trị gia đối lập Anatol Lyabedzka nhắc lại việc những người bất đồng chính kiến đã biến mất.
Trong khi đó, Văn phòng Tổng công tố nước cộng hòa này cho biết họ đã nhận được nhiều lời phàn nàn về hành động của lực lượng an ninh. Tổng cộng, khoảng 7 nghìn người đã bị giam giữ tại các cuộc biểu tình trái phép.
Như văn phòng công tố đảm bảo, "thực tế tất cả những người bị giam giữ theo các điều luật hành chính do tham gia vào các hành động trái phép đã được trả tự do". Nhưng họ thừa nhận mọi người vẫn tiếp tục tìm kiếm người thân và bạn bè biến mất sau các cuộc biểu tình.
Với một tâm trạng tốt
Hôm thứ Hai, Svetlana Tikhanovskaya, người đang ở Litva, bày tỏ sự sẵn sàng trở thành lãnh đạo quốc gia "để đất nước ổn định và trở lại nhịp sống bình thường". Bà cũng đề xuất đặt tên đường các thành phố để vinh danh "những người trẻ tuổi bị sát hại một cách vô cớ". Cho đến nay, chúng ta đã biết về một nạn nhân: tại Minsk ngày 10 tháng 8, Alexander Taraikovsky, 34 tuổi, đã bị giết. Theo Bộ Nội vụ, anh cố ném một thiết bị nổ vào cảnh sát, nhưng nó đã phát nổ ngay trên tay. Theo một phiên bản khác, anh ta bị bắn. Sau đó, lại có tin về nạn nhân thứ hai.
Tikhanovskaya rời Belarus đến Litva ngày 11 tháng 8. Bộ trưởng Ngoại giao Litva Linas Linkevicius, khi công bố các bài phát biểu mới của mình, nói thêm: "Bà ấy đang có tâm trạng tốt".
Lãnh đạo và biểu tượng
Trụ sở chính của Tikhanovskaya tuyên bố bà là nguyên thủ quốc gia được bầu chọn. Một ứng cử viên khác thất bại trong bầu cử, Valery Tsepkalo, nói phe đối lập sẽ yêu cầu cộng đồng thế giới công nhận chiến thắng của Tikhanovskaya.
Aleksey Chernyaev, phó tiền sỹ khoa học chính trị, chuyên gia về chính trị Mỹ và Mỹ Latinh, nói với Sputnik về khả năng tồn tại quyền lực kép ở nước cộng hòa theo kịch bản của Venezuela.
Theo ý kiến của ông, sự cai trị của Lukashenko có nhiều điểm chung với các chế độ cổ điển ở Mỹ Latinh trên cơ sở chủ nghĩa dân túy phổ biến. Nhưng cũng có những điểm khác biệt.
"Kịch bản của Venezuela ở Belarus khó xảy ra. Sự ổn định chính trị nội bộ của Lukashenko hiện thấp hơn nhiều so với chế độ Maduro khi có âm mưu đảo chính", - ông giải thích.
Chernyaev nhắc lại Maduro được hỗ trợ bởi "một phần đáng kể trong xã hội Venezuela".
"Trên thực tế, hệ thống Maduro là cơ quan bảo trợ trực tiếp cho người nghèo, những người mà nhà nước cấp khẩu phần thực phẩm. Đây là những ủy ban nhân dân vô tận, đoàn kết các nhà hoạt động địa phương và có quyền tiếp cận việc phân phối lợi ích. Vì Maduro có hàng trăm nghìn người có vũ trang, và đó không phải là quân đội, đây là những nhà hoạt động xã hội. Họ không có gì để mất và sẽ không cho phép thay đổi quyền lực", - chuyên gia nói.
Ở Belarus, các sự kiện của tuần trước cho thấy Lukashenko không có được sự hỗ trợ như vậy.
"Tikhanovskaya trông giống như một hình mẫu để tạo ra một chính trị gia như Juan Guaido. Nhưng vị thế của bà ta bị phức tạp hóa do những tuyên bố trước khi bay đến Litva, khi bà ấy kêu gọi mọi người không tham gia biểu tình. Bà có thể giải thích buộc phải làm điều này (trước đó là cuộc nói chuyện với hai quan chức an ninh cấp cao — tòa soạn). Nhưng tuy nhiên, sau tất cả những gì đã phát biểu, sẽ không ai coi bà là một nhà lãnh đạo chính trị", - Aleksey Chernyaev nhấn mạnh.
Đó là lý do tại sao bà tự gọi mình không phải là một nguyên thủ quốc gia được bầu chọn, mà là một nhà lãnh đạo. Chernyaev kết luận: "Guaido là người lãnh đạo cuộc biểu tình, và Tikhanovskaya là một biểu tượng".
Nghịch lý Belarus
Nhà khoa học chính trị người Belarus Valery Karbalevich cũng tin rằng không thể đạt được quyền lực từ nước ngoài.
"Dân chúng phản ứng tương đối bình tĩnh trước bài phát biểu hôm nay của Tikhanovskaya tại Belarus, - ông lưu ý. - Dù bà ấy nói gì đi nữa, mọi người đều hiểu: bà ta chỉ là một biểu tượng của sự phản đối".
Chuyên gia chú ý đến thái độ quyết đoán của Lukashenko.
"Sau 3 ngày biểu tình chống đối bi thảm đầu tiên, khi sự đàn áp khắc nghiệt gây ra chấn động trong xã hội Belarus, lực lượng an ninh ở một mức độ nào đó đã mất tinh thần. Nếu Lukashenko một lần nữa sử dụng vũ lực để duy trì quyền lực, điều này sẽ kích hoạt các cuộc biểu tình mới", - Karbalevich cảnh báo.
Nghịch lý thay, tổng thống lại mất đi sự ủng hộ mà ông đã kỳ vọng vào đó. Nhà khoa học chính trị nhấn mạnh, chính những người lao động đã nhận được rất nhiều từ mô hình kinh tế do Lukashenko tạo ra, đang đình công.
"Trên thực tế, để bảo tồn khu vực công, Lukashenko từ chối cải cách. Đây là một con bò thiêng liêng đối với ông ấy. Nhưng chính khu vực này đang vượt ra khỏi tầm kiểm soát, trở thành nhân tố chính khiến vị thế chính trị của ông đi xuống", - Karbalevich nói thêm.
Một điều kỳ lạ khác của tình hình, theo ý kiến của Karbalevich, là bầu không khí của một cuộc cách mạng thắng lợi đang ngự trị trong nền cộng hòa, mặc dù trên thực tế không phải như vậy. Tuy nhiên, các kênh Telegram vẫn kêu gọi người dân xuống đường đòi thả những người bị giam giữ và tù nhân chính trị. Cuộc đình công của công nhân sẽ tiếp tục.
