Tình hình khu vực châu Á - Thái Bình Dương và hậu quả đại dịch dự kiến sẽ là chủ đề chính của cuộc họp bộ tứ với sự tham gia của Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo, Ngoại trưởng Nhật Bản Toshimitsu Motegi, Maris Payne từ Australia và Subramanyama Jaishankar của Ấn Độ.
Khoảng một năm trước, cuộc họp đầu tiên của «bộ tứ" ở cấp bộ trưởng được tổ chức tại New York. Sau đó, một số nhà quan sát coi cuộc gặp này là phản ứng trước ảnh hưởng ngày càng tăng của Bắc Kinh trong vùng, vì bản thân hình thức này được tạo ra, trước hết là để kiềm chế chính sách đối ngoại và hoạt động quân sự của Trung Quốc trong khu vực.
Đối với Mike Pompeo, chuyến thăm Nhật Bản này sẽ là chuyến thăm đầu tiên kể từ khi ông Yoshihide Suga nhậm chức thủ tướng Nhật vào ngày 16 tháng 9. Vì vậy, cuộc gặp "bộ tứ" trở thành một trong những sự kiện ngoại giao cấp cao đối với chính quyền Trump trước cuộc bầu cử. Cuộc họp cũng sẽ là sự kiện chính sách đối ngoại lớn đầu tiên của nội các mới Nhật Bản.
Các chuyên gia không loại trừ việc ngoại trưởng Mỹ sẽ cố gắng tranh thủ sự ủng hộ của các đối tác trong việc tăng cường trao đổi thông tin tình báo, cũng như mối quan hệ để tạo ra một mặt trận thống nhất chống lại Trung Quốc.
Việc tổ chức cuộc họp “bộ tứ” ở Tokyo, cũng như chuyến thăm sắp tới của Mike Pompeo tới Seoul, trước hết, có liên quan đến chiến dịch tranh cử của Donald Trump, nhà khoa học chính trị Nga, giáo sư Đại học Quốc gia Moscow Andrey Manoilo nói trong một cuộc phỏng vấn với Sputnik:
“Trump cần một số thành tựu nghiêm túc trong lĩnh vực chính sách đối ngoại, cần khẳng định vị thế hàng đầu của ông trong khu vực, để chứng tỏ ông tiếp tục kiềm chế Trung Quốc. Bây giờ Trump cần thành công và chiến thắng, vì ông ấy phải trình bày điều gì đó với cử tri trước giai đoạn cuối cùng để giành phiếu về cho các đại cử tri trong đảng của mình. Do đó, sau châu Âu, Pompeo bay đến Tokyo và Seoul. Nếu có ít nhất một số tiến triển trong quan hệ song phương, Trump sẽ trình bày chúng như một chiến thắng của mình trước cuộc bỏ phiếu. Đội ngũ của Trump hiện nay, thông qua các chuyến thăm của Pompeo và sự tham gia của ông vào các cuộc đàm phán tại nhiều địa điểm khác nhau, muốn chứng minh Trump thành công trong chính sách đối ngoại. Điều này rất quan trọng vì tất cả các dự án lớn của ông ấy trước đây đều thất bại. Venezuela đã có thể "thở phào", mặc dù Quốc hội Anh hứa hẹn sẽ "bóp cổ" họ. Đối thoại với Bắc Triều Tiên tan rã, mặc dù có nhiều cơ hội đạt được thỏa thuận về một giải pháp trên Bán đảo Triều Tiên. Chuyến công tác gần đây của Pompeo tới châu Âu cũng cho thấy người Mỹ đang thất bại trong việc xây dựng một liên minh chống Trung Quốc ở đó".
Một bài xã luận từ tờ Korea Herald đưa tin, trích dẫn các nguồn tin ngoại giao, cho hay Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị sẽ đến Seoul ngay sau chuyến thăm hai ngày của Mike Pompeo. Bài báo lưu ý chính phủ của Tổng thống Moon Jae-in đang cố gắng cân bằng giữa Hoa Kỳ - một đồng minh truyền thống của Seoul, và Trung Quốc - đối tác thương mại lớn nhất. Trong khi đó, Ngoại trưởng Hàn Quốc Kang Kyung Hwa tuần trước cho biết Hàn Quốc sẽ không phải đưa ra lựa chọn xem sẽ đi theo sau Hoa Kỳ hay Trung Quốc. Nhiều quan chức Hàn Quốc tin rằng nước này không thể hy sinh quan hệ đối tác kinh tế với Trung Quốc, bất chấp tầm quan trọng của quan hệ đồng minh với Mỹ. Trong khi đó, những người phản đối cho rằng lập trường này có thể không khả thi về lâu dài, vì Mỹ sẽ gia tăng áp lực lên Hàn Quốc và các đồng minh khác để buộc họ tham gia chiến dịch kiềm chế ảnh hưởng của Trung Quốc. Rõ ràng, các chuyến thăm của những người đứng đầu bộ ngoại giao Mỹ và Trung Quốc tới Seoul ở một mức độ nào đó có thể trả lời câu hỏi chính quyền Hàn Quốc sẽ chọn hướng đi nào - về phía Trung Quốc hay Mỹ.
Thủ tướng mới của Nhật Bản sẽ không tới Mỹ mà tới ASEAN trước
Vào giữa tháng 10, ông Yoshihide Suga lên kế hoạch cho chuyến thăm nước ngoài đầu tiên đến Việt Nam và Indonesia. Người tiền nhiệm của ông, Shinzo Abe, cũng đã đến thăm các nước này gần như ngay lập tức sau khi trở thành thủ tướng lần thứ hai vào tháng 12/2012. Do đó, ông cho thấy Nhật Bản ưu tiên trong chính sách đối ngoại của mình đối với hợp tác khu vực.
Các chuyên gia không loại trừ việc trước những vấn đề nghiêm trọng trong nền kinh tế và an ninh của đất nước, ông Suga có thể thực hiện chuyến thăm nước ngoài đầu tiên tới Hoa Kỳ, như các nhà lãnh đạo trước đây của Nhật Bản đã hơn một lần như vậy. Chuyến đi tới Washington là một cử chỉ mang tính biểu tượng cho phép Tokyo tái khẳng định các cam kết đồng minh của mình. Và việc điều này không xảy ra có thể phản ánh mong muốn của Nhật Bản muốn tách mình ra khỏi cuộc đấu tranh chính trị ở Hoa Kỳ trước cuộc bầu cử tổng thống vào tháng 11.
Chuyên gia Mikhail Belyaev của RISS, bình luận trong cuộc phỏng vấn với Sputnik về sự lựa chọn phương hướng của tân Thủ tướng Nhật Bản cho chuyến công du nước ngoài đầu tiên của ông, đã chỉ ra một sự thay đổi cơ bản trong các lĩnh vực kinh tế và chính trị thế giới:
“Trung tâm của hoạt động kinh tế và chính trị toàn cầu đang chuyển sang Đông - Đông Nam Á, và Nhật Bản là đại diện của khu vực đặc biệt này. Đương nhiên, điều đó cho thấy các quá trình này đang diễn ra và trong tương lai gần, chúng sẽ có ảnh hưởng quyết định đến sự phát triển của thế giới. Đối với Nhật Bản, sự thay đổi trong các ưu tiên đang diễn ra khi các nhà lãnh đạo kinh tế thế giới chuyển sang Đông và Đông Nam Á. Đây không còn là lý thuyết nữa, đây là hiện thân thực tế của những dự báo đã được đưa ra trước đó".
Các chuyến công du dự kiến của tân Thủ tướng Nhật Bản Yoshihide Suga tới Việt Nam và Indonesia rõ ràng sẽ nhằm nâng cao lợi thế cạnh tranh của Nhật Bản trong cuộc chiến với Trung Quốc trong các phân khúc thị trường thương mại và đầu tư mới ở Đông Nam Á. Hơn nữa, người tiền nhiệm Abe đã cố gắng hết sức để Việt Nam trở thành một thành phần quan trọng trong chính sách đối ngoại khu vực của mình và Indonesia là một ưu tiên đối với đầu tư trực tiếp của Nhật Bản.
