Dần mất khả năng thanh toán
Theo đó, Bộ KHĐT cho biết dịch Covid-19 khiến nhiều doanh nghiệp hàng không gặp khó khăn, doanh thu sụt giảm nghiêm trọng. Các hãng như Bamboo Airways, Vietjet Air đang dần hết nguồn lực về tài chính. Thậm chí hãng hàng không lớn như Vietnam Airlines cũng đứng bên bờ vực phá sản.
Báo cáo của cơ quan này cũng khẳng định dịch Covid-19 khiến thị trường vận tải hàng không sụt giảm nghiêm trọng nhất. Nhu cầu vận tải hàng không giảm mạnh ở mức 34,5 - 65,9% so với năm 2019. Doanh thu dịch vụ vận tải hàng không năm 2020 sụt giảm trung bình trên 61% so với 2019.
Đỉnh điểm là vào đợt dịch bùng phát lần thứ ba trong giai đoạn sát cao điểm Tết Nguyên đán 2021 đã khiến doanh thu của ngành hàng không Việt giảm khoảng 80% so với cùng kỳ năm 2020. Khả năng thanh toán của các doanh nghiệp suy giảm và tiến tới sát giới hạn mất khả năng thanh toán. Dự thảo báo cáo từ Bộ KHĐT nêu rõ:
"Cùng với tình hình dịch bệnh diễn biến phức tạp, tâm lý khách hàng trên khắp thế giới bị thay đổi, dự báo hoạt động vận tải hàng không sẽ tiếp tục gặp khó khăn trong năm 2021. Trường hợp tình hình Covid-19 được kiềm chế, phải đến năm 2024 hoạt động của ngành hàng không mới có thể phục hồi như trước khi có dịch".
Bộ này cũng cho biết, báo cáo của Tổng công ty Hàng không Việt Nam (Vietnam Airlines) cho thấy dự kiến số lỗ của quý I của hãng sẽ ở mức 4.800 tỷ đồng và 6 tháng đầu năm có thể lên đến 10.000 tỷ đồng. Hiện tại số nợ Vietnam Airlines phải trả quá hạn đã đạt tới 6.240 tỷ đồng và đang rơi vào trạng thái cực kỳ khó khăn, bên bờ vực phá sản.
Trong khi các ngân hàng thương mại chưa nhìn thấy gói giải cứu 12.000 tỷ đồng của Chính phủ nên không cho Vietnam Airlines giải ngân tiếp, hoặc không gia hạn, cấp tiếp hạn mức tín dụng, trích báo cáo:
“Vietnam Airlines đang đối mặt với rủi ro kiện tụng pháp lý với số nợ quá hạn quá cao và rủi ro trong việc không cân đối trả các khoản vay ngắn hạn đến hạn tại các ngân hàng".
Đối với các hãng hàng không tư nhân như Bamboo Airways và Vietjet Air, trong năm 2020 các doanh nghiệp đã cố gắng tối ưu hóa mọi hoạt động khai thác và duy trì được sản xuất kinh doanh thông qua việc chuyển nhượng các tài sản và dự án đầu tư tài chính đã được tích lũy trong giai đoạn trước. Bộ KHĐT nhận định:
“Tuy nhiên, dự báo hoạt động sẽ tiếp tục gặp khó khăn trong năm 2021 và đang dần hết nguồn lực về tài chính để hỗ trợ cho dịch vụ vận tải hàng không”.
Đề xuất Chính phủ cho vay với lãi suất ưu đãi
Với những khó khăn trên, Bộ KHĐT đề xuất Thủ tướng chỉ đạo Ngân hàng Nhà nước nghiên cứu trình Chính phủ ban hành cơ chế hỗ trợ lãi suất khoảng 4% cho khoản vay tín dụng trong năm 2021 - 2023 cho các hãng hàng không. Với mục đích giúp các hãng tư nhân giải quyết thanh khoản, duy trì nguồn lực để hoạt động và phát triển, tương tự như gói hỗ trợ của Chính phủ cho Vietnam Airlines.
Cạnh đó, Bộ đề xuất Chính phủ chỉ đạo Bộ GTVT cho phép kéo dài thời gian giảm 50% phí dịch vụ cất, hạ cánh máy bay và dịch vụ điều hành bay cùng với thời gian áp dụng mức giá tối thiểu 0 đồng đối với các dịch vụ chuyên ngành hàng không thuộc danh mục Nhà nước quy định khung giá cho đến hết năm 2021. Cụ thể đề xuất của Bộ KHĐT:
“Bộ Tài chính cần sửa đổi quyết định số 87 về điều kiện giao dịch ký quỹ cho phép các doanh nghiệp hàng không và các doanh nghiệp bị ảnh hưởng trực tiếp bởi Covid-19 không bị cắt margin (giao dịch ký quỹ) khi lợi nhuận âm hai quý liên tục".
Trước đó vào đầu tháng 4, Sở Giao dịch chứng khoán TP.HCM (HoSE) có quyết định đưa cổ phiếu của Vietnam Airlines (mã cổ phiếu HVN) vào diện cảnh báo kể từ ngày 15/4. Lý do được đưa ra là lợi nhuận sau thuế của cổ đông Vietnam Airlines năm 2020 là âm 10.927 tỷ đồng. Lợi nhuận sau thuế chưa phân phối tại ngày 31/12/2020 là âm 9.327 tỷ đồng, thuộc trường hợp chứng khoán bị cảnh báo tại HoSE.
Theo số liệu từ Planespotters, các hãng hàng không lớn của Việt Nam đang phải cho nằm sân lượng lớn máy bay do không đủ khách để vận hành. Tỷ lệ máy bay phải tạm dừng khai thác của tổng đội máy bay 4 hãng hàng không lớn đang ở mức 127 chiếc trong tổng 218 chiếc.
Tình trạng trên đã khiến Cục Hàng không yêu cầu các sân bay, đặc biệt là sân bay Nội Bài nghiên cứu tối ưu hóa chỗ đỗ máy bay cho các hãng hàng không, có thể trưng dụng đường lăn, đường băng tạm dừng khai thác để làm sân đỗ bổ sung.
