Phản ứng dây chuyền. Các cuộc bạo loạn ở Pháp sẽ đem tới hậu quả gì cho châu Âu?
© AFP 2023
Đăng ký
Các cuộc biểu tình trên đường phố bùng lên trên khắp nước Pháp vào cuối tháng 6 vẫn chưa lắng xuống. Các nhà chức trách đang sử dụng vũ lực, thậm chí hạn chí truy cập mạng Internet, theo một số nguồn tin chưa xác định. Tuy nhiên, tình hình leo thang vẫn tiếp tục diễn ra. Người dân nước này đang nói về một cuộc nội chiến.
Vào ngày 27 tháng 6, tại Nanterre, khu ngoại ô dành cho sinh viên của Paris, một thanh niên tên là Nael Merzouk, mười bảy tuổi, người Pháp gốc Algeria, mới bỏ học và làm công việc giao bánh pizza, đang lái một chiếc ô tô thuê lại.
Những gì xảy ra tiếp sau đó sau này được kể lại với những tình tiết khác nhau. Theo văn phòng công tố, hai sĩ quan cảnh sát đi xe máy đã phát hiện thấy thanh niên này có hành vi vi phạm quy tắc giao thông: Merzuk lái xe trên làn đường dành cho xe buýt. Anh đã làm ngơ trước yêu cầu của cảnh sát bắt xe dừng lại. Hai vị sĩ quan bắt đầu truy đuổi Merzouk. Ngay sau đó Merzouk bị tắc đường. Anh ta được lệnh tắt động cơ. Thay vào đó, Merzouk toan bắn hạ các nhân viên cảnh sát, buộc họ phải nổ súng, khiến anh ta bị thương. Mặc dù sau đó được sơ cứu, nhưng Merzouk vẫn tử vong.
Tuy nhiên, người đi cùng anh ta trong xe khẳng định rằng cảnh sát đã đánh Merzuk sau khi xe đã dừng lại, đó là lý do tại sao Merzuk đã vô tình nhấn ga. Và họ đã bắn anh ta.
Mounia, bà mẹ của Nahel, cậu thiếu niên bị cảnh sát tuần đường bắn chết
© AFP 2023 / Alain Jocard
Tình hình đang nóng lên
Sau khi vụ việc được đưa tin trên mạng, người dân đã kêu gọi xuống đường. Mặc dù viên cảnh sát nổ súng đã bị bắt, nhưng tình trạng bất ổn nhanh chóng lan sang Nanterre và khu vực xung quanh. Những người tham gia biểu tình đã sử dụng cả bom xăng, họ đốt cháy ô tô, tấn công các tòa nhà hành chính, đồn cảnh sát và doanh trại hiến binh. Cả các cơ sở giáo dục phổ thông, tòa thị chính và các tòa nhà công sở cũng bị làm hư hại.
Tình trạng cướp bóc hàng loạt đã diễn ra sau đó: một số siêu thị bị cướp phá đến mức trống trơn. Chính quyền khu vực đã hạn chế phương tiện giao thông công cộng, khuyến cáo người dân không rời khỏi nhà trừ khi thực sự cần thiết. Trong năm ngày, khoảng hai trăm cảnh sát bị thương, hơn hai nghìn người bị bắt. Một công chức thiệt mạng vì trúng đạn lạc, những người biểu tình và cảnh sát đổ lỗi cho nhau về việc này.
Hóa ra, những người xuống đường lại có trong tay đủ kiểu vũ khí nhỏ, với số lượng rất ấn tượng đối với châu Âu. Ngoài ra, một số người còn cướp súng từ tay lực lượng thực thi pháp luật.
Vì tham gia biểu tình hầu hết là các thanh niên gốc Bắc Phi nên những người Pháp cực hữu đã lên tiếng yêu cầu dẹp yên dân di cư và nói rõ rằng họ sẵn sàng tự đứng ra lập lại trật tự. Trong bối cảnh đó, chính quyền của một số thành phố đã kích hoạt lực lượng đặc biệt của Tổng cục An ninh Nội bộ.
Phản ứng phân cực
Emmanuel Macron khẩn cấp rời hội nghị thượng đỉnh Hội đồng châu Âu tại Brussels và tổ chức một cuộc họp chống khủng hoảng tại Paris. Thay mặt quốc gia, ông bày tỏ tình đoàn kết với gia đình của người đã khuất, điều này gây ra sự bất mãn từ phía cảnh sát.
Lãnh đạo phe cánh hữu Marine Le Pen gọi quan điểm của tổng thống là vô trách nhiệm.
"Ngay cả sự kiện kịch tính nhất, cảm xúc bộc phát cũng không thể biện minh cho tình trạng vô chính phủ, tấn công người dân, cảnh sát, lính cứu hỏa, đốt phá các tòa nhà hành chính và trường học, cướp bóc", - bà nói.
Cựu ứng cử viên tổng thống Eric Zemmour, cũng là một người theo cánh hữu (mặc dù bản thân ông là người gốc Algeria), thậm chí còn thể hiện thái độ cực đoan hơn.
"Nội chiến là xung đột giữa người dân và chính quyền. Đây chính xác là những gì đang xảy ra", - ông nói trên truyền hình.
Xe tải cháy sau biểu tình ở thành phố Marseille, Pháp
© AFP 2023
Internet bị đe dọa?
Còn Macron thì cho rằng trò chơi điện tử và mạng xã hội là nguyên nhân gây ra tình trạng bất ổn.
Annette Moreau, người Paris, nói trong một cuộc phỏng vấn với Sputnik: "Tất nhiên, bây giờ không phải là lúc để đùa cợt, nhưng thật kỳ lạ khi đọc thấy rằng trò chơi điện tử nào đó đã kích động những gì đang xảy ra. Chúng tôi đã nghe điều này ở Hoa Kỳ, nhưng tổng thống của chúng tôi không thể không hiểu rằng đây là một chuyện khác hoàn toàn".
Bắt đầu xuất hiện những tin đồn về việc "làm sạch" mạng xã hội khỏi nội dung có hại và thậm chí về việc hạn chế quyền truy cập từ ngày 3 tháng 7. Bộ Nội vụ lên tiếng phủ nhận thông tin này.
“Cho đến nay, không ai nhận thấy bất kỳ vấn đề nào về truy cập mạng", - Annette giải thích.
Có lẽ chúng ta chỉ đang nói về việc chặn các nhóm trên mạng đang huy động mọi người tham gia biểu tình. Tuy nhiên, các cuộc bạo loạn diễn ra rất tự phát nên khó có thể nói về bất kỳ tổ chức nào.
"Ở Paris, trên đường phố có nhiều cảnh sát hơn, cũng giống như tình hình trên khắp đất nước, ở La Defense (khu thương mại lớn nhất của thủ đô) có rất nhiều cảnh sát. Theo như tôi biết từ bạn bè, hiện tại ở các thành phố khác tình hình căng thẳng hơn", - nữ cư dân Paris cho biết thêm.
1 Tháng Bảy 2023, 13:32
Vụ giết người như một cái cớ
Bà của Nael, Nadia Merzouk hôm Chủ nhật đã phát biểu trên kênh truyền hình và kêu gọi chấm dứt bạo loạn. Theo bà, những người biểu tình sử dụng cái chết của cháu bà như một cái cớ để gây hấn.
"Chúng tôi không muốn cửa sổ bị đập vỡ, xe buýt và trường học bị đập phá", - bà nói.
Còn mẹ của người thanh niên xấu số nói rằng bà chỉ muốn khiếu nại người cảnh sát đã nổ súng. Nhưng tất cả điều này, rõ ràng, đã không còn quan trọng nữa.
Jean-Etienne Lienno từ Toulouse chia sẻ ấn tượng của mình với Sputnik: "Họ hô đủ loại khẩu hiệu trên đường phố mà không còn nhớ gì đến vụ giết người. Người ta bày tỏ bất mãn đủ thứ, từ chi phí đỗ xe hơi đến than phiền về công việc của cảnh sát nói chung".
Theo lời cư dân Toulousan, lực lượng thực thi pháp luật địa phương đã nhanh chóng giải tán những người biểu tình sau khi họ đốt cháy hàng chục ô tô trong những ngày đầu tiên.
"Trên mạng xã hội liên tục đăng tải những cảnh quay về các đám cháy, giờ đây chuyện này đã hết nhưng sự phẫn nộ vẫn chưa nguôi. Người dân kéo đến đồn công an đòi thả những người bị bắt. Hiện nay cảnh sát chưa vội thả những người này. Có lẽ vì số lượng họ cũng không nhiều. Hơn nữa, trong thành phố đang có lực lượng đặc nhiệm hoạt động", - Jean-Étienne giải thích.
Xe bị cháy sau biểu tình ở thành phố Nanterre, Pháp
© AFP 2023
Điều gì sẽ diễn ra tiếp theo?
Ít nhất ba kẻ đập phá tài sản đã bị kết án tù lên đến bốn tháng. Từ Pháp, tình trạng bất ổn lan sang Bỉ và Thụy Sĩ. Tại Brussels, các cuộc biểu tình bắt đầu một cách hòa bình và trông giống như các hành động đoàn kết hơn, theo lời các nhân chứng. Nhưng rốt cuộc cảnh sát cũng bắt giữ một số người cực đoan tham gia hành động phản đối.
Tại Thụy Sĩ, lực lượng an ninh đã ngăn chặn một số vụ đốt phá và cướp bóc các cửa hàng. Thủ tướng Olaf Scholz đã bày tỏ lo ngại về tình hình với các nước láng giềng và nhấn mạnh rằng không có điều kiện tiên quyết nào để chuyện này xảy ra ở Đức.
Về phần tổng thống Pháp, ông chịu áp lực không chỉ từ phía những người biểu tình mà còn từ phía các đối thủ chính trị.
"Hầu như không có sự căm ghét cá nhân nào đối với Macron, như trường hợp các cuộc biểu tình trước đây liên quan tới cải cách lương hưu", - Annette Moreau nói.
Tuy nhiên, đối với "Mặt trận Quốc gia Pháp" và các lực lượng cánh hữu khác thì sự kiện hiện tại là một dịp tốt để lại một lần nữa đề cập tới câu chuyện các vấn đề với người di cư. Mặt khác, Macron cố tình tránh đề tài trên vì cuối cùng thì điều này sẽ sẽ có lợi cho ông.
