Phóng viên: Thưa ông, tại kỳ họp thứ 6 này, Quốc hội (QH) sẽ lấy phiếu tín nhiệm đối với 48 người giữ các chức danh do QH bầu hoặc phê chuẩn. Việc này có ý nghĩa như thế nào trong hoạt động của QH?
- Ông LƯU BÌNH NHƯỠNG: Mục đích của việc lấy phiếu tín nhiệm rất rõ ràng, đó là kiểm tra lại mức độ tín nhiệm của các vị lãnh đạo thuộc diện do QH bầu hoặc phê chuẩn, trong đó có những chức danh rất quan trọng, như: Chủ tịch QH, Ủy viên Ủy ban thường vụ QH, Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng, Chánh án TAND Tối cao…
Việc lấy phiếu này để khẳng định mức độ tín nhiệm nhưng đây là mức độ tín nhiệm của QH chứ không phải mức độ tín nhiệm của nhân dân. Đây chỉ là tín nhiệm của các đại biểu của nhân dân. Ngoài ra, công tác này là lấy phiếu tín nhiệm chứ không phải bỏ phiếu tín nhiệm. Hai quy trình này hoàn toàn khác nhau.
Theo Nghị quyết 85, người được lấy phiếu tín nhiệm nếu có quá nửa tổng số đại biểu QH đánh giá "tín nhiệm thấp" thì có thể xin từ chức. Người được lấy phiếu tín nhiệm có từ 2/3 tổng số đại biểu QH trở lên đánh giá "tín nhiệm thấp" thì Ủy ban Thường vụ QH trình QH bỏ phiếu tín nhiệm.
QH đã 2 lần lấy phiếu tín nhiệm vào năm 2013 và 2014 — tức mỗi năm một lần. Từ khi Nghị quyết 85 ra đời, mỗi nhiệm kỳ chỉ lấy phiếu tín nhiệm một lần liệu có quá dài?
— Theo tôi, lấy phiếu tín nhiệm nên tiến hành hằng năm. Quy định như hiện nay không bảo đảm bởi có thể có vị ở thời điểm này chưa bộc lộ nhưng thời điểm khác lại bộc lộ thì sao?
Ngoài ra, lấy phiếu tín nhiệm chỉ nên có 2 mức: "tín nhiệm cao" và "tín nhiệm thấp" chứ không có thêm mức "tín nhiệm". Ở nước khác, người ta còn có cả "bất tín nhiệm". Nếu vị nào đó có vấn đề, đưa ra bỏ phiếu "bất tín nhiệm" luôn, vượt qua được "cửa ải" này thì an toàn, còn không thì mất chức.
Chúng ta nên tiếp tục nghiên cứu, xây dựng văn hóa từ chức, từ nhiệm. Nếu anh thực sự không còn gương mẫu, không hoàn thành nhiệm vụ, không có phẩm chất để ngồi vào những vị trí lãnh đạo thì nên từ nhiệm, từ chức. Tránh trường hợp bị xử lý kỷ luật rồi mới từ nhiệm, từ chức thì người ta gọi đó là "chạy làng", "bỏ của chạy lấy người".
Trong 2 lần lấy phiếu tín nhiệm trước đây, chưa có vị nào bị đánh giá "tín nhiệm thấp" từ 50% trở lên hay phải bỏ phiếu tín nhiệm.
Trước kỳ họp này, cử tri quan tâm và gửi gắm những điều gì nhất đến ông cũng như các vị đại biểu khác nhất?
— Cử tri rất đồng tình, phấn khởi khi Tổng Bí thư đã chỉ đạo và nhà nước chúng ta đã thực hiện một trong những chính sách rất quan trọng là cho "củi vào lò". Nhưng hiện nay vẫn có rất nhiều quan chức khác đang có dấu hiệu tham nhũng, lợi ích nhóm, hành dân…
Vấn đề tham nhũng hiện nay được cử tri và nhân dân cả nước quan tâm nhất, coi đấy là một mặt trận và nếu Đảng, nhà nước không làm tốt, tiếp tục để một số quan chức tham nhũng sẽ dần làm xói mòn niềm tin của cử tri và nhân dân.
Thông qua 9 dự án luật
Tổng Thư ký QH Nguyễn Hạnh Phúc cho biết tại kỳ họp này, lần đầu tiên QH yêu cầu Chính phủ báo cáo kết quả 3 năm triển khai thực hiện các nghị quyết của QH về phát triển kinh tế — xã hội, cơ cấu lại nền kinh tế, về tài chính quốc gia, đầu tư công trung hạn, từ đó xem xét, tìm ra vướng mắc, góp phần hoàn thành mục tiêu Nghị quyết đề ra trong giai đoạn 2016-2020.
Tại kỳ họp này, QH sẽ bầu Chủ tịch nước ngay những ngày đầu kỳ họp. QH cũng xem xét, phê chuẩn việc miễn nhiệm chức vụ Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông đối với ông Trương Minh Tuấn; phê chuẩn việc bổ nhiệm chức vụ bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông. Một nội dung quan trọng khác được dư luận quan tâm theo dõi là QH sẽ tiến hành lấy phiếu tín nhiệm đối với 48 người giữ các chức vụ do QH bầu hoặc phê chuẩn.
Trong 24 ngày làm việc, tại kỳ họp này, QH dành khoảng 9 ngày rưỡi để thảo luận, xem xét, thông qua 9 dự án luật; 1 dự thảo nghị quyết và cho ý kiến về 6 dự án luật khác.