Chiều 30/10, tại phiên chất vấn và trả lời chất vấn, Bộ trưởng Công an Tô Lâm nhận được nhiều câu hỏi của các đại biểu Quốc hội về việc đấu tranh chống tội phạm liên quan đến cho vay nặng lãi, tín dụng đen. Ông đã cung cấp cho các đại biểu một số thông tin về vấn đề này.
Theo người đứng đầu ngành công an, tín dụng đen là quan hệ vay mượn, tự thỏa thuận, thường là với lãi suất cao, không có các quy định thực hiện theo luật tự thỏa thuận, tự xử. Ông nhận định đây là quan hệ dân sự, đằng sau tín dụng đen thường là hoạt động của tổ chức tội phạm.
Theo số liệu Bộ Công an thống kê từ năm 2015-2018, toàn quốc đã xảy ra 7.624 vụ phạm tội liên quan đến tín dụng đen. Trong đó có 56 vụ giết người, 389 vụ cố ý gây thương tích, 629 vụ cướp tài sản, 836 vụ cưỡng đoạt tài sản, 1.809 vụ lừa đảo, 3.581 vụ lạm dụng tín nhiệm, 165 vụ hủy hoại tài sản.
Hiện tại, Bộ Công an đang đấu tranh 124 băng nhóm, 831 đối tượng hoạt động có tổ chức liên quan đến cho vay nặng lãi và đòi nợ thuê.
Thứ nhất, ông cho rằng kinh tế trong nước còn có nhiều khó khăn, do đó nhiều cá nhân, công ty, tổ chức khó khăn về vốn nên đã vay vốn tín dụng đen, vay nặng lãi.
Thứ hai, một bộ phận thanh niên không chịu làm ăn, ham mê cá độ, cờ bạc, game online đã vay nặng lãi để sử dụng vào mục đích ăn chơi của bản thân. Khi cần cho mục đích ăn chơi thì bất kể mức lãi suất nào họ cũng vay cả.
Nguyên nhân thứ ba được Bộ trưởng Công an chỉ ra là các chế tài xử lý chưa tương xứng với tính chất, mức độ vi phạm, chưa đủ sức răn đe. Ngoài ra, sự vào cuộc của chính quyền, cơ quan chức năng chưa được quan tâm đúng mức.
Bộ Công an sẽ làm tốt công tác quản lý Nhà nước về an ninh trật tự, quản lý chặt chẽ nhân viên kinh doanh tài chính, cầm đồ tạm trú trên địa bàn. Ngoài ra sẽ quản lý các đối tượng bất minh có nghi vấn về kinh tế liên quan đến hoạt động tín dụng đen, cho vay nặng lãi, đòi nợ thuê.
"Phát hiện và xử lý nghiêm các doanh nghiệp, cơ sở kinh doanh liên quan đến đòi nợ, cầm đồ. Nâng cao hiệu quả công tác tiếp nhận và giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, nhất là đường dây nóng, đơn thư tố giác về tội phạm liên quan đến tín dụng đen", ông chia sẻ.
Thứ năm, Bộ Công an tiếp tục rà soát, nghiên cứu bổ sung, sửa đổi, hoàn thiện hệ thống pháp lý về hoạt động tín dụng đen, cho vay nặng lãi, từ đó đề xuất Chính phủ hoàn thiện sửa đổi.
Trước đó, khi thảo luận về tình hình kinh tế — xã hội, nhiều đại biểu Quốc hội lo lắng về tình trạng tín dụng đen đang hoành hành, bủa vây những người yếu thế, từ thành thị đến nông thôn.
Đại biểu Đinh Duy Vượt (Gia Lai) chỉ ra cách đòi nợ kiểu xã hội đen khiến người dân mất đất, mất tư liệu sản xuất, mất cả nhà, đẩy gia đình vào cảnh nghèo đói, tan cửa nát nhà, trở thành "hoàn cảnh chị Dậu mới", thậm chí cùng quẫn, gây hậu quả lớn đến trật tự xã hội.
Đại biểu cho rằng cơ quan tư pháp rất khó khăn trong xử lý, cả về hình sự, hành chính, bởi các quy định vừa bất cập, thiếu, không chặt chẽ. Tín dụng đen cũng lộ rõ nhiều bất cập trong xã hội, các tổ chức chính trị xã hội. Ông kiến nghị quyết liệt chỉ đạo hơn nữa đẩy lùi tình trạng này.