Thương vụ S-400 có thể dẫn đến việc Washington áp đặt các biện pháp trừng phạt nghiêm trọng theo Đạo luật chống các đối thủ của Mỹ thông qua cấm vận (CAATSA), một quan chức Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ cho biết. Vào tháng 9, Washington đã công bố áp đặt trừng phạt chống Cục phát triển trang bị thuộc Ủy ban quân sự trung ương (Quân ủy Trung ương) Trung Quốc và Giám đốc cơ quan này là ông Li Shanfu do việc Bắc Kinh mua các chiến đấu cơ Su-35 và một số hệ thống S-400 của Nga. Thời gian gần đây, Mỹ gia tăng nỗ lực gây sức ép lên các quốc gia để hạn chế khối lượng vũ khí xuất khẩu của Nga. Liệu các biện pháp trừng phạt phụ có thể mang lại kết quả mong muốn? Câu trả lời trong bài bình luận cho Sputnik của chuyên gia quân sự Nga Vasily Kashin.
Các biện pháp trừng phạt phụ — được gọi là "secondary sanctions" — trừng phạt bậc thứ nhì, mà Hoa Kỳ áp đặt lên các quốc gia hợp tác với Nga trong lĩnh vực kỹ thuật quân sự là một hiện tượng chưa từng có. Ngay cả dưới thời Chiến tranh Lạnh, Hoa Kỳ không bao giờ sử dụng các biện pháp trừng phạt đơn phương chống lại các quốc gia phát triển hợp tác kỹ thuật quân sự với Liên Xô.
Tất nhiên, các nhà ngoại giao Hoa Kỳ đã "ngấm ngầm" cố gắng thuyết phục các nước đang phát triển không nên mua vũ khí của Liên Xô. Tuy nhiên, khi đó ở Mỹ không có văn bản pháp luật có quy định về các biện pháp trừng phạt. Các nước đang phát triển có ảnh hưởng thực thi chính sách độc lập, ví dụ, Iran trước cuộc cách mạng Hồi giáo năm 1979, Ấn Độ và Pakistan, đã hợp tác cả với Hoa Kỳ và Liên Xô.
Khác với áp lực "ngầm ngầm" dưới thời chiến tranh Lạnh và những năm sau đó, hiện nay Hoa Kỳ công khai tuyên bố rằng, họ có quyền đơn phương xác định liệu những quốc gia khác có thể hợp tác kỹ thuật quân sự với Nga hay không. Do đó, nếu bất kỳ nước nào chấp nhận yêu cầu như vậy thì sẽ tạo ra một tiền lệ pháp lý và chính trị quốc tế nguy hiểm. Hoa Kỳ sẽ sử dụng tiền lệ này để lại một lần nữa ngăn chặn bất kỳ hình thức hợp tác công nghệ và quân sự giữa các quốc gia khác, và không nhất thiết chỉ chống lại Nga.
Ví dụ, ngoài những hành động như vậy, Hoa Kỳ có thể cố gắng kiểm soát lưu hành các sản phẩm công nghệ cao trên thị trường quốc tế trong lĩnh vực công nghệ vũ trụ, năng lượng hạt nhân hoặc siêu máy tính — núp dưới cái cớ: người bán hoặc người mua công nghệ này là một chế độ không làm vừa lòng chính phủ Mỹ. Do đó, đa số nước trên thế giới nên chủ trương để chính sách này của Mỹ bị thất bại.
Trên thực tế, Hoa Kỳ có vấn đề với việc thực hiện các biện pháp trừng phạt. Chúng ta biết rằng, cho đến nay Hoa Kỳ và toàn bộ cộng đồng quốc tế vẫn chưa thể ngăn chặn việc cung cấp vũ khí cho Bắc Triều Tiên. Hội đồng Bảo an LHQ đã áp đặt lệnh trừng phạt chống lại CHDCND Triều Tiên cấm xuất khẩu vũ khí cho nước này. Bắc Triều Tiên không phải là một quốc gia dẫn đầu thế giới trong lĩnh vực công nghệ quân sự và không đóng vai trò quan trọng trên thị trường vũ khí quốc tế. Theo các biện pháp trừng phạt của Hội đồng Bảo an LHQ, chính quyền các nước trên thế giới có quyền khám xét tàu biển được cho là mang vũ khí từ CHDCND Triều Tiên hoặc đến CHDCND Triều Tiên.
Tất nhiên, trong trường hợp với Nga, không ai dám ngăn chặn việc xuất khẩu vũ khí. Sự hợp tác với hàng chục quốc gia có quy mô lớn. Các loại vũ khí Nga đã được cung cấp trước đây trị giá hàng chục tỷ đô la phải được bảo dưỡng, sửa chữa và phải có phụ tùng, vật tư thay thế. Trong một số trường hợp, không có gì có thể thay thế vũ khí Nga.
Đồng thời, các biện pháp trừng phạt có thể dẫn đến việc Nga trì hoãn thực hiện một số hợp đồng cho những năm tới. Ví dụ, các phương thức thanh toán thông thường sẽ trở thành phức tạp hơn. Vì thế cần phải tạo ra những phương thức mới để bảo vệ các nhà cung cấp Nga và người mua nước ngoài. Vào ngày 31 tháng 10, Phó Thủ tướng Nga Yury Borisov cho biết rằng, hợp đồng cung cấp các tổ hợp S-400 cho Ấn Độ đã được ký kết và sẽ sử dụng phương thức thanh toán bằng rúp. Thực tiễn thanh toán bằng đồng tiền quốc gia thay vì sử dụng đô la có thể trở thành một quy tắc trong các giao dịch của Nga với các đối tác trong hợp tác kỹ thuật quân sự. Kết quả là, khối lượng xuất khẩu của Nga không thể giảm. Thay vào đó, nó sẽ tăng lên, bởi vì phương thức thanh toán mới bằng đồng tiền quốc gia có thể mang lại lợi nhuận cho người mua.