Các vấn đề đặt ra cho bộ trưởng Bộ Văn hóa - thể thao và du lịch Nguyễn Ngọc Thiện là quản lý, bảo tồn và phát triển di sản văn hóa, quản lý nguồn thu từ các khu di tích, danh lam thắng cảnh; quản lý hoạt động tôn giáo, tín ngưỡng, phòng ngừa mê tín dị đoan; đầu tư xây dựng và quản lý các công trình tâm linh, quản lý nguồn thu từ hoạt động tín ngưỡng, du lịch tâm linh, công tác quản lý và phát triển du lịch...
Có nên truy tố bà Yến chùa Ba Vàng?
Đại biểu Nguyễn Thị Lệ Thuỷ dùng quyền tranh luận lại, cho rằng câu trả lời của bộ trưởng chưa rõ, đặc biệt là hoạt động mê tín dị đoan tại chùa Ba Vàng xúc phạm đến anh hùng liệt sĩ, các bài phát tán qua YouTube…
"Bộ trưởng cũng thấy phạt bà Yến 5 triệu đồng là nhẹ thì có nên xem xét xử lý đã đúng người đúng tội chưa và có nên truy tố bà Yến trước pháp luật? Có biện pháp ngăn chặn triệt để thế nào khi sau khi xử phạt bà Yến tiếp tục đăng thông tin?", đại biểu hỏi.
Đại biểu Nguyễn Thị Lệ Thuỷ (Phú Yên) đặt câu hỏi liên quan đến việc lạm dụng tiếng Việt, văn hoá để đánh đồng các khái niệm, như dâm ô lại cho rằng cưng nựng. Đã đến lúc hình thành khung pháp lý về chuẩn mực tiếng Việt, xây dựng văn hoá bằng hệ thống tiếng Việt trung tính và khách quan hay chưa?
Đại biểu Nguyễn Thị Yến (Bà Rịa - Vũng Tàu) đặt câu hỏi với khu di tích lịch sử quốc gia đặc biệt cần được duy tôn, bảo tồn, tôn tạo thế nào như khu di tích Côn Đảo chưa được quan tâm xứng tầm? Công tác quản lý rác thải trong du lịch vậy trách nhiệm thế nào để thúc đẩy ngành này phát triển.
Cần chống hành vi mê tín dị đoan
Đại biểu Trương Anh Tuấn (Hà Nội): hoạt động mê tín dị đoạn diễn ra tràn lan, đang có mâu thuẫn trong nhận thức giữa hoạt động tâm linh, tín ngưỡng với mê tín, dị đoan. Bộ trưởng cho biết sự khác nhau giữa mê tín, dị đoan và tâm linh, tín ngưỡng?
Bộ trưởng Nguyễn Ngọc Thiện trả lời, mê tín dị đoan là những hành vi làm mê hoặc người khác trái tự nhiên. Những hoạt động văn hóa mê tín dị đoan bao gồm xem bói, phù chú cầu lợi cho mình gây hại cho người khác… Cùng với sự phát triển các hoạt động mê tín dị đoan đa dạng và phong phú hơn. Ranh giới giữa mê tín dị đoan và tâm linh rất mong manh nhưng mê tín dị đoan là hành vi vi phạm pháp luật cần phải chống.
Thi hoa hậu quá nhiều
Đại biểu Đặng Thị Phương Thảo (Nam Định): Thực tế còn tồn tại nhiều cuộc thi nhan sắc trá hình, theo bộ trưởng mục đích của những cuộc thi này là gì? Thực trạng các cuộc thi tổ chức như hiện nay có tràn làn hay không?
Trả lời câu hỏi này, bộ trưởng Nguyễn Ngọc Thiện cho biết, không phải chỉ ở Việt Nam, nhiều nước trên thế giới đều tổ chức các cuộc thi sắc đẹp để tôn vinh sắc đẹp, quảng bá hình ảnh đất nước. Khi tổ chức bộ chấp hành quy định số lượng, tuy nhiên các cuộc thi thi rất nhiều vòng nên chúng ta thấy tổ chức hoa hậu nhiều. Tuy nhiên ý kiến của bộ không nên tổ chức quá nhiều, hoặc lợi dụng cuộc thi để làm những việc trái pháp luật.
Liên quan đến cuộc thi trá hình, thi chui, ông Thiện cho biết hầu như những cuộc thi trong nước đều được cấp phép, nếu không thì sẽ xử lý nghiêm túc. Tuy nhiên thời gian qua cũng có những cuộc thi cấp phép nhưng làm không đứng hoặc vi phạm thì cũng đã xử lý. Tuy nhiên xử lý chưa triệt để bởi quy định có nhiều vấn đề.
"Chúng tôi xin tiếp thu ý kiến, hiện đang sửa đổi nghị định xử phạt chúng tôi sẽ nghiên cứu đưa vào để xử lý triệt để", ông Thiện nói.
Trả lời câu hỏi của đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp), bộ trưởng Nguyễn Ngọc Thiện cho biết đúng như đại biểu nói chúng ta có nhiều lễ hội. Chúng ta nhiều lần ở hội trường này Quốc hội chất vấn vấn đề quản lý. Năm vừa qua chúng ta dần chấn chỉnh những lễ hội mê tín di đoan, thương mại hóa… Tuy nhiên những hành vi này vẫn còn, chúng ta phải tiếp tục lên án. Hành vi nào vi phạm pháp luật thì phải kiên quyết xử lý, vi phạm văn hóa thì kiên quyết lên án.
Chưa có văn bản pháp quy về tiền công đức tại chùa
Với dự án du lịch tâm linh và quản lý tiền công đức, hiện chưa có văn bản pháp quy quy định tiền công đức thu thế nào. Chỉ có một văn bản của Bộ VH-TT-DL và Bộ Nội vụ hướng dẫn sử dụng tiền công đức, nhưng chỉ nói là "tiền công đức sử dụng đúng mục đích công khai".
Chính phủ ban hành Nghị định 110 quản lý và tổ chức lễ hội, có giao cho Bộ Tài chính hướng dẫn và triển khai. Quyết định 2245 quy định thùng công đức ở cơ sở di tích, cũng không phải là văn bản mang tính pháp quy mà chỉ hướng dẫn, khuyến cáo các cơ sở có tối đa 3 thùng chứ không được quá nhiều gây phản cảm.
"Qua ý kiến đại biểu, căn cứ tình hình thực tiễn sẽ đề xuất một số ngành đặt thùng công đức thế nào để đảm bảo thực hiện văn minh, văn hoá", bộ trưởng nói.
Kiên quyết chống tour 0 đồng, xử lý tận gốc
Trả lời câu hỏi của đại biểu liên quan đến tour 0 đồng, bộ trưởng Thiện cho rằng đây là vấn đề mà ngành du lịch và toàn xã hội có nhiều giải pháp xử lý. Đây là tour giá rẻ, mà bản chất là có hành vi tiêu cực, có thể cắt chương trình của khách du lịch, đưa khách vào nơi mua sắm chứ không phải du lịch, nên cần phải kiên quyết chống tour 0 đồng.
Về giải pháp là làm việc với các nước có tour này để ngăn chặn, vì các nước cũng phản đối vì làm ảnh hưởng hình ảnh đất nước họ. Tuyên truyền cho khách du lịch biết được những tiêu cực của tour 0 đồng; tăng cường thanh kiểm tra giám sát công ty, hướng dẫn viên thực hiện tour này; xử lý tận gốc như phối hợp Bộ Công Thương, Bộ Công an, Bộ Lao động, thương binh và xã hội cùng chính quyền địa phương để xử lý.
Đại biểu Nguyễn Thị Xuân (Đắc Lắc): Tour du lịch 0 đồng hiện đang vấn đề vấn nạn, thất thu thuế trong khi chúng ta phải gánh chịu những chi phí bảo vệ môi trường. Du khách sau khi biết mình bị lừa thì lên mạng nói xấu người Việt Nam. Bộ trưởng đã tính toán cụ thể thiệt hại của Việt Nam? và giải pháp xử lý?
Đại biểu Mai Sỹ Diến (Thanh Hóa): Hiện nay dự án tâm linh được đầu tư rất lớn, tầm cơ quốc gia và thế giới. Xin bộ trưởng cho biết tổng thu chi nguồn công đức, phục vụ những mục đích gì? Bộ đã ban hành quy định mỗi di tích không quá 3 hòm công đức, tuy nhiên có những địa điểm đặt hòm công đức dày đặc, biến không gian thành phàm tục. Bộ trưởng có ý kiến gì xung quanh việc này? Giải pháp quản lý nguồn thu chi công đức này?
Đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp): Lễ hội biến tướng, vẽ đẹp của lễ hội biến mất, không phân biệt được. Bộ trưởng suy nghĩ gì về vấn đề này, cách giải quyết ngăn chặn? Hiện nay có dư luận cho rằng có việc kinh doanh chùa, các hòm công đức dày đặc, vậy việc thu chi ai quản lý, có nộp ngân sách không?
Bộ trưởng Thiện sau đó trả lời câu hỏi của đại biểu Nguyễn Mai Bộ về thương mại hoá công trình tâm linh, lợi dụng tâm linh thu lời bất chính. ông Thiện khẳng định đây là hành vi vi phạm pháp luật, cần lên án và xử lý theo quy định pháp luật.
Bộ VHTT-DL quản lý văn hoá, tâm linh, còn quản lý tôn giáo là trách nhiệm của Bộ Nội vụ. Riêng khía cạnh quản lý văn hoá, ông Thiện nói chưa có thông tin về việc quan chức góp tiền xây dựng chùa nên đề nghị đại biểu nếu có thông tin chính xác thì cung cấp.
Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cũng khẳng định không có khái niệm "chùa BOT", bà cho rằng không nên xúc phạm văn hoá, tâm linh. Chủ tịch Quốc hội cũng nhấn mạnh đại biểu khi chất vấn cần có trách nhiệm về thông tin. Theo đó, nếu có thông tin chính xác về “chùa BOT” như đại biểu nêu thì cần cung cấp cho Quốc hội và cơ quan quản lý để giám sát và quản lý.
Hành vi của Ngọc Trinh phải bị phê phán
Trả lời câu hỏi về du lịch tâm linh của đại biểu Nguyễn Mai Bộ, ông Nguyễn Ngọc Thiện trả lời hiện việc phân loại sản phẩm du lịch Việt Nam có 4 loại chính: du lịch biển, du lịch văn hoá, du lịch sinh thái và du lịch đô thị. Tuy nhiên, khái niệm này cũng chỉ tương đối vì có du lịch thể thao, hội nghị, cùng các loại hình khác như khu du lịch quốc gia, nên khái niệm du lịch tâm linh nằm trong du lịch văn hoá.
Với một số khu du lịch có cơ sở tín ngưỡng tôn giáo, ông Thiện cho rằng không gọi là du lịch tâm linh vì có sân golf, chùa, đền nên được gọi là khu du lịch quốc gia.
Với vấn đề lệch chuẩn của "một số công dân Việt Nam", bộ trưởng VH-TT-DL dường như đã hiểu nhầm ý của đại biểu nên trả lời bằng cách nói trực diện đến trường hợp người mẫu Ngọc Trinh ăn mặc phản cảm tại một liên hoan phim quốc tế.
"Hiện đã xử lý một số trường hợp có hành vi lệch chuẩn hết sức phản cảm. Việc xử phạt là đề nghị cộng đồng và xã hội phải lên án với những trường hợp ảnh hưởng uy tín cộng đồng và đất nước Việt Nam. Đồng thời xem quy định hiện hành xử phạt thế nào thì chúng tôi tiếp tục nghiên cứu", ông Thiện nói.
Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân liền đề nghị bộ trưởng chú ý câu hỏi của đại biểu Nguyễn Mai Bộ để trả lời cho đúng.
Với câu hỏi của đại biểu Châu Quỳnh Dao (Kiên Giang) về việc du khách bỏ trốn tại Đài Loan, trách nhiệm thuộc về ai, giải pháp nào ngăn chặn, ông Thiện nói: Việc các công ty chui đưa khách ra nước ngoài rồi bỏ trốn ở lại là hành động phải lên án, xử lý.
Trách nhiệm thuộc cơ quan quản lý nhà nước từ trung ương và địa phương còn chưa tốt, hành vi lừa đảo của doanh nghiệp.
"Bài học đặt ra là khi cấp phép doanh nghiệp lữ hành quốc tế cần quan tâm, vừa đảm bảo thủ tục hành chính thông thoáng nhưng hậu kiểm, quản lý thế nào, tiêu chí nào? Do đó tăng công tác quản lý nhà nước về cấp phép, tăng thanh kiểm tra công ty lữ hành du lịch trong thực thi nhiệm vụ, tuyên truyền giáo dục xử lý vi phạm công ty du lịch. Khách cũng nên chọn công ty có uy tín và năng lực", bộ trưởng nói.
Vụ chùa Ba Vàng vi phạm luật pháp, ảnh hưởng đạo đức lối sống và văn hóa
Liên quan xử phạt chùa Ba Vàng, bộ trưởng Thiện cho rằng hoạt động vi phạm luật pháp của chùa này ảnh hưởng đạo đức lối sống và văn hóa, cần lên án và xử lý.
Việc xử lý thì địa phương đã ra quyết định xử phạt, cụ thể với bà Phạm Thị Yến là 5 triệu đồng, đây là mức tiền rất nhỏ, nhưng quan trọng hơn là phải tăng nặng hình thức xử phạt, lên án và phê phán hành vi phản văn hoá, phi đạo đức.
Ông Nguyễn Ngọc Thiện cho rằng cần phải chi ngân sách cho văn hoá. Với năng lực cạnh tranh của du lịch Việt Nam, ông nói năm 2017 xếp hạng trung bình là ở vị trí 67 với nhiều điểm mạnh như tài nguyên thiên nhiên, tài nguyên văn hoá, sức cạnh tranh về giá.
Thế nhưng, có những chỉ số thấp so với nhiều nước trong khu vực như hạ tầng du lịch, mức độ ưu tiên cho ngành du lịch, mức độ mở cửa quốc tế, thị thực… nên cần tập trung các hạn chế trên.
Cũng liên quan du lịch chỉ đạt mức tăng trưởng thấp, nguyên nhân là do lượng khách Trung Quốc giảm, 5 tháng gần như không tăng trong khi các năm trước tăng gần 30%. Do đó, giải pháp là đẩy mạnh quảng bá, xúc tiến tại thị trường quan trọng như Trung Quốc.
Hiện du lịch chỉ đạt 9,5% GDP, nên theo Nghị quyết Bộ Chính trị phấn đấu là ngành mũi nhọn, đóng góp 10% GDP. Giải pháp tập trung là khắc phục hạn chế của du lịch Việt Nam đặc biệt là năng lực cạnh tranh, công tác quản bá xúc tiến, hạ tầng, đào tạo nguồn nhân lực, quản lý nhà nước về du lịch.
"Làm thế nào phát triển du lịch bền vững, không ảnh hưởng môi trường sinh thái và di sản? Đây là vấn đề lớn, nước ta phát triển nhiều nhà máy, khu du lịch nơi này nơi khác cũng ảnh hưởng bảo tồn. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nói tất cả mọi cái đều làm được, nhưng di sản không thể làm lại nên không thể hi sinh di sản, nên phát triển phải luôn lưu ý bảo tồn di sản", bộ trưởng Thiện nói.
"Chùa BOT" có cán bộ đóng cổ phần không?
Vấn đề chùa Ba Vàng được đưa ra chất vấn rất sớm. Đại biểu Nguyễn Thị Lệ Thủy (Bến Tre): Cử tri cho rằng việc xử lý hành vi mê tín dị đoan tại chùa Ba Vàng 5 trệu đồng là quá nhẹ, xin hỏi bộ trưởng mức độ xử phạt hành vi này đã đủ sức răn đe những hành vi mê tín di đoan, lợi dụng hoạt động tôn giáo hay chưa? Bộ trưởng có giải pháp gì để ngăn chặn những hành vi mê tín di đoan này?
Đại biểu Nguyễn Quốc Hưng (Hà Nội): Tổng thể tính cạnh tranh của du lịch VIệt Nam chỉ đứng thứ 67, đâu là nút thắt để du lịch Việt Nam chưa thể cất cánh và giải pháp nào để cải thiện thứ hạng cho du lịch Việt Nam?
Đại biểu Nguyễn Văn Quyên (Cần Thơ): Bộ trưởng có giải pháp căn cơ, đột phá nào để du lịch trở thành gành mũi nhọn, đóng góp nhiều hơn trong tỉ trọng phát triển kinh tế? Mặt khác, phát triển du lịch không phải bằng mọi giá, vậy theo bộ trưởng cần làm gì để hài hòa phát triển với việc yêu cầu giữ gìn bản sắc văn hóa?
Đại biểu Nguyễn Mai Bộ (An Giang) đặt câu hỏi liên quan đến việc Bộ VH-TT-DL không thừa nhận du lịch tâm linh, vậy việc thương mại hoá du lịch tâm linh, tạm gọi là các công trình "chùa BOT" thì liệu có cán bộ công chức đóng cổ phần hay không? Bộ VH-TT-DL và Bộ Công an có biện pháp nào xử lý một số công dân Việt Nam lợi dụng tâm linh có các hoạt động lệch chuẩn?