Thủ tướng chỉ đạo xử lý ô nhiễm nguồn nước sạch sông Đà
Trước tình trạng ô nhiễm nguồn nước sạch sông Đà ảnh hưởng rất lớn đến đời sống của nhân dân thủ đô Hà Nội, chiều 15.10, Văn phòng Chính phủ đã có công văn truyền đạt ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc về việc phải nhanh chóng xử lý ô nhiễm nguồn nước sạch sông Đà.
Theo Công văn cho biết, Thủ tướng đã nắm rõ tình hình, trong những ngày vừa qua, dư luận phản ánh tình trạng nguồn nước bị ô nhiễm và việc cung cấp nước sạch từ Công ty Cổ phần đâu tư nước sạch sông Đà không đảm bảo chất lượng, ảnh hưởng đến đời sống của hàng vạn người dân khu vực Tây Nam thành phố Hà Nội.
Về vấn đề này, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc có ý kiến chỉ đạo như sau:
“UBND tỉnh Hòa Bình chỉ đạo ngay Công ty cổ phần đầu tư nước sạch sông Đà khắc phục sự cố, kịp thời cung cấp nguồn nước sạch, bảo đảm chất lượng cho nhân dân. UBND TP. Hà Nội, UBND tỉnh Hòa Bình có giải pháp kịp thời bổ sung, thay thế nguồn nước bị ô nhiễm, bảo đảm cung cấp đủ nước sạch, ổn định đời sống nhân dân khu vực trên”, cổng thông tin điện tử Chính phủ nêu rõ.
Đồng thời, theo quan điểm chỉ đạo của Thủ tướng, Bộ Xây dựng chủ trì, phối hợp với Bộ Tài nguyên và Môi trường và các địa phương kiểm tra tình hình hoạt động của các nhà máy nước sạch trong cả nước để bảo đảm nguồn nước sạch, an toàn phục vụ nhân dân.
Về tác nhân gây ô nhiễm cũng như xác định trách nhiệm của các bên liên quan, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc yêu cầu Bộ Công an khẩn trương điều tra, làm rõ nguyên nhân vụ việc nguồn nước bị ô nhiễm và việc cung cấp nước sạch từ Công ty cổ phần đầu tư nước sạch sông Đà không bảo đảm chất lượng, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm.
Cuối cùng, Thủ tướng đề nghị các bộ, cơ quan khẩn trương thực hiện các nhiệm vụ nêu trên, báo cáo Thủ tướng Chính phủ trước ngày 25.10.2019.
Vì sao Công ty nước sạch sông Đà vẫn bán nước bẩn cho dân dùng?
Chiều 15.10, UBND TP.Hà Nội đã họp báo, thông tin kết quả mẫu nguồn nước sạch sông Đà của Tổ công tác do ông Lê Văn Dục, Giám đốc Sở Xây dựng làm trưởng đoàn.
Theo phát biểu của Giám đốc Sở Xây dựng, sau khi nhận được thông tin vụ việc, Chủ tịch UBND Thành phố Hà Nội đã thành lập ngay tổ công tác do Giám đốc Sở Xây dựng làm trưởng đoàn cùng với sự tham gia của các sở ban ngành như: Sở Y tế, Sở Tài nguyên và Môi trường, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật thành phố (trực thuộc sở Y tế thành phố), Công ty Cổ phần Wiwaco, Công ty TNHH MTV nước sạch Hà Đông…tổ chức kiểm tra toàn bộ quá trình vận hành Nhà máy nước sạch sông Đà. Tại tỉnh Hòa Bình, các bể chứa nước trung gian, trạm bơm tăng áp, hệ thống đường ống truyền dẫn cấp nước của Nhà máy nước sông Đà, bao gồm cả khu hồ chứa nước mặt.
Tổ công tác cùng các cán bộ của Trung tâm kiểm soát bệnh tật Sở Y tế thành phố đã lấy nhiều mẫu nước tại nhiều vị trí khác nhau để xét nghiệm: Tại nhà máy (trước nguồn) sau khi xử lý các bể chứa trung gian, bể tăng áp tại huyện Thạch Thất, quận Nam Từ Liêm và tại bể chứa nước cấp nước của Công ty tại khu vực quận Hà Đông, Thanh Xuân, Hoàng Mai, tại một số bể chứa của một số khu chung cư, vòi nước hộ gia đình.
Ông Lê Văn Dục thông tin kết quả kiểm tra của đoàn công tác bước đầu cho biết:
“Tại khu vực đầu nguồn tại khe núi xã Phú Minh, Kỳ Sơn, tỉnh Hòa Bình có dấu hiệu đổ dầu nhớt thải trộm. Tại khu vực đầu nguồn tại khe núi tại xã Phú Minh, Kỳ Sơn, tỉnh Hòa Bình có dấu hiệu đổ dầu nhớt thải trộm. Chất thải dầu này đã chảy lan ra suối rồi chảy vào hồ Đầm Bài (là hồ chứa nước để cấp cho nhà máy). Một số cán bộ Công ty cổ phần đầu tư nước sạch Sông Đà (Viwasupco) có phát hiện việc tràn dầu vào hồ, nhưng đã không có bất cứ báo cáo nào với các cơ quan chức năng của TP Hà Nội”.
Theo lời của Giám đốc Sở Xây dựng Hà Nội, Công ty cổ phần đầu tư nước sạch Sông Đà không có bất cứ hành động ứng cứu, ngăn chặn, xử lý ô nhiễm nguồn dầu theo quy định, mà cứ để mặc, dẫn đến váng dầu chảy vào nguồn qua hệ thống xử lý nước của nhà máy rồi chảy vào hệ thống phân phối đến người dân ở các vùng Hà Đông, Hoàng Mai, Thanh Xuân.
“Sau khi phân tích mẫu nước, các mẫu xét nghiệm đều có hàm lượng styren thuộc nhóm các chỉ tiêu giám sát mức độ C, cao hơn giới hạn cho phép. Quy chuẩn Việt Nam do Bộ Y tế ban hành quy định hàm lượng tối đa stylen trong nước ăn uống là 20mg/l, nhưng kết quả xét nghiệm cho thấy cao gấp 1,3 - 3,65 lần. Các chỉ tiêu giám sát nước độ A cũng có chỉ tiêu mùi vị không đạt quy chuẩn Việt Nam”, ông Lê Văn Dục thông tin.
Vị Giám đốc Sở Xây dựng cũng khẳng định kết quả giám định cho biết, mùi “khét” có trong nguồn nước tại các nhà dân ở toàn bộ khu vực cấp nước của Nhà máy nước mặt Sông Đà cho các quận Thanh Xuân, Hoàng Mai, Hà Đông là do chất styren có từ dầu thải gây ra.
Trả lời câu hỏi của các cơ quan báo chí về mức độ ảnh hưởng của nước nhiễm Styren vượt tiêu chuẩn ảnh hưởng đến sức khỏe người dân sử dụng như thế nào, ông Hoàng Đức Hạnh, Phó Giám đốc Sở Y tế Hà Nội cho biết, về phía ngành Y tế Hà Nội có trách nhiệm kiểm tra giám sát chất lượng nước, theo quy định tiêu chuẩn nước có 109 chỉ tiêu, trong đó 14 chỉ tiêu A, 17 chỉ tiêu B, 58 chỉ tiêu C. Cụ thể, đối với, chỉ tiêu A dễ bị thay đổi, các nhà máy nước phải nội kiểm 1 tuần lần, ngoại kiểm 1 tháng 1 lần.
Được biết, Sở Y tế giám sát đã lấy 8 mẫu nước, trong đó có 4 mẫu ở hộ dân có chứa chất Styren cao hơn mức pho phép. Chất Styren này nằm trong tiêu chí C nên 2 năm mới kiểm tra 1 lần.
“Hàm lượng styren vượt 1,3 - 3,65 lần, hàm lượng này cao dần với các mẫu nước lấy ở gần phía nhà máy và thấp dần với mẫu gần phía nhà dân. Còn bản thân styren có ảnh hưởng thế nào tới sức khỏe thì đến nay không có tài liệu chính thống nói ảnh hưởng thế nào” – Tuổi trẻ dẫn lời ông Hoàng Đức Hạnh, Phó Giám đốc Sở Y tế Hà Nội cho biết.
Trước câu hỏi về thực tế vì sao nguồn nước không đảm bảo chất lượng mà vẫn được cung cấp tới nhà dân trong 6 ngày qua, thành phố có khám sức khỏe cho người dân không, thì Phó Giám đốc Sở Y tế Hà Nội chỉ cho biết, Sở Y tế khuyến cáo như trong báo cáo của TP. Hà Nội nêu. Tuy nhiên, lãnh đạo Sở Y tế khẳng định, nước và hàm lượng Styren có trong nước cung cấp cho người dân không đảm bảo chất lượng để sử dụng. “Việc nội kiểm phải do nhà máy nước tiến hành và chịu trách nhiệm, công tác ngoại kiểm do Trung tâm kiểm soát sức bệnh tật (Sở Y tế) thực hiện báo cáo Sở Xây dựng”, ông Hạnh nhấn mạnh.
Lãnh đạo Công ty nước sạch sông Đà không muốn nhận trách nhiệm?
Phát biểu “quanh co”, miễn cưỡng về trách nhiệm của đơn vị cung cấp nước, ông Nguyễn Văn Tốn, Tổng Giám đốc Công ty cổ phần đầu tư nước sạch sông Đà (Viwasupco) cho rằng, sau khi phát hiện sự cố có dầu trong nguồn nước sản xuất bán cho người dân, ngày 9.10 đơn vị gọi điện thông báo cơ quan chức năng nhưng hôm sau cơ quan chức năng trên địa bàn mới lập biên bản, vì thế ngày 10.10, đơn vị mới có công văn báo cáo Công an tỉnh Hoà Bình.
“Do máy móc đơn vị báo vẫn đạt tiêu chuẩn chỉ tiêu A nên vẫn tiếp tục cấp nước. Đến ngày 10-11.10, nước trên nhà máy vẫn không có mùi”, VOV dẫn lời ông Tốn khẳng định.
Vị lãnh đạo của công ty cho biết, hệ thống kiểm định nước của Viwasupco là hoàn toàn đáng tin cậy và việc kiểm định hoàn toàn theo đúng quy định đối với các chỉ tiêu A, B, C.
Trả lời câu hỏi của phóng viên về lý do không dừng cung cấp nước và cũng không có báo cáo gì với chính quyền TP.Hà Nội, Tổng Giám đốc Công ty nước sạch sông Đà chia sẻ:
“Ngày 10-10, khi có thông tin của khách hàng, người dân về hiện tượng nước có mùi lạ, công ty đã kiểm tra. Còn lý do tại sao công ty không dừng cấp nước, chia sẻ thật lúc đó với thâm tâm của tôi là 80% cho dừng cấp nước vì nghĩ nước có vấn đề, nước đó nhà tôi vẫn dùng. Tại sao chúng tôi vẫn cấp nước? Vì ngày 10-10 phòng xét nghiệm của công ty về chỉ tiêu nhóm A xác định không có vấn đề gì. Tiếp nữa, tôi cũng tham khảo một số chuyên gia, họ cũng khuyến cáo, phản biện nếu cắt nước thì lý do gì. Anh bảo ô nhiễm thì chứng cứ đâu, tức là các chứng cứ chống lại việc dừng cấp nước. Quan trọng nhất là lúc đó lấy cớ gì dừng cấp nước, trong khi nếu dừng cấp nước sông Đà thì ảnh hưởng rất nhiều tới người dân. Vì thế tôi xin hội ý lãnh đạo và quyết định vẫn cấp nước”.
Còn về việc chất Styren có xử lý được không, Tổng Giám đốc Công ty cổ phần đầu tư nước sạch sông Đà cũng không dám chắc chắn là hệ thống của nhà máy có xử ký được không. Tuy nhiên, vị này cam kết, doanh nghiệp không phải vì lợi nhuận mà bất chấp tất cả.
“Chúng tôi không đặt lợi nhuận mà đặt sức khoẻ của người dân lên trên hết. Qua vụ việc chúng tôi nhận lỗi rút kinh nghiệm khi hồi đáp phản ánh của khách hàng không kịp thời”.
Công ty nước sạch sông Đà vô cảm trước tính mạng người dùng?
Phát biểu quan điểm về vấn đề này, trả lời phỏng vấn trên VTV, luật sư Trần Tuấn Anh (Đoàn Luật sư Hà Nội) khẳng định, ở góc độ xã hội, nước là nhu yếu phẩm thiết yếu của con người tuy nhiên Viwasupco lại không báo cáo với cơ quan chức năng hoặc đưa ra phương án xử lý ngay từ khi biết sự việc.
“Việc cung cấp nước sạch đã được ưu ái rất lớn, gần như độc quyền. Do vậy, việc đảm bảo an toàn cho sức khỏe người tiêu dùng cần phải được đặt lên hàng đầu. Thậm chí, phải đặt trên cả yếu tố về mặt kinh doanh. Tuy nhiên, ở vụ việc này, tôi cho rằng Viwasupco thiếu đạo đức kinh doanh, vô cảm trước tính mạng, sức khỏe của khách hàng”, luật sư Tuấn Anh cho biết.
Vị luật sư cho rằng, với một đơn vị kinh doanh có đạo đức, trách nhiệm với khách hàng thì ngay sau khi phát hiện nguồn nước bẩn phải ra thông báo dừng ngay việc cung cấp nguồn nước có vấn đề này cho nhân dân, người dùng để chờ kết quả xét nghiệm hay khắc phục sự cố. Trong thời gian này, đơn vị cung cấp nước sạch cần có nguồn nước dự phòng, bổ sung để phục vụ cho nhu cầu sử dụng của khách hàng.
Nhìn từ góc độ pháp luật, luật sư Tuấn Anh bày tỏ cho biết, người dân có quyền khởi kiện để yêu cầu Viwasupco bồi thường thiệt hại.
“Tuy nhiên, trong trường hợp này để thống kê được thiệt hại, áp dụng chế tài bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng là rất khó. Bởi thiệt hại xảy ra không rõ ràng. Viwasupco đã thiếu trách nhiệm trong vấn đề phát hiện cũng như khắc phục sự cố về mặt môi trường dẫn đến hậu quả mất lòng tin cả xã hội nhiều hơn là hậu quả về mặt kinh tế”, luật sư Tuấn Anh nhấn mạnh.
Theo vị chuyên gia, Viwasupco nên miễn phí tiền nước cho người dân trong khoảng thời gian để xảy ra sự cố hoặc nếu không, người dân có thể hoàn toàn yêu cầu điều đó. Vì người dân mua nước sạch chứ không phải mua nước ô nhiễm.
“Cơ quan Công an cũng cần vào cuộc để làm rõ sự việc, nếu có dấu hiệu hình sự thì có thể khởi tố theo quy định”, luật sư Tuấn Anh khẳng định.
Khắc phục hậu quả ô nhiễm nguồn nước sạch sông Đà ra sao?
Trên cơ sở kết quả kiểm tra, UBND TP.Hà Nội chỉ đạo, Yêu cầu Công ty Cổ phần Đầu Tư nước sạch sông Đà cần tổ chức khắc phục ngay lượng chất thải tại khu vực đầu nguồn tại khe núi tại xã Phú Minh, Kỳ Sơn, tỉnh Hòa Bình cũng như vùng dầu hiện còn trên hồ Đầm Bài. Đồng thời, phải thực hiện ngay việc súc xả toàn bộ hệ thống nước sạch sông Đà từ Nhà máy, bể chứa, các tuyến đường ống truyền dẫn, phân phối, kể cả các bể chứa khu chung cư, toàn bộ tại các địa bàn người dân sử dụng nước do Công ty cung cấp. Toàn bộ chi phí do Viwasupco chịu trách nhiệm.
Bên cạnh đó, sẽ tiến hành kiểm tra, rà soát lại quy trình quản lý, vận hành Nhà máy, làm rõ nguyên nhân các khâu, các bộ phận giám sát chất lượng nguồn nước, nếu các thiết bị này không đạt yêu cầu, cần có kế hoạch thay thế ngay. Có kế hoạch rà soát, đánh giá lại toàn bộ trang thiết bị đã đầu tư; có kế hoạch đánh giá chính xác chất lượng, tổ chức thay thế đảm bảo nâng cao chất lượng nước, đảm bảo tiêu chuẩn nước uống được tại vòi và xây dựng kế hoạch bảo vệ nguồn.
Ngoài ra, thành phố cũng đưa ra khuyến cáo cho thời gian trước mắt, khi Công ty cổ phần đầu tư nước sạch sông Đà chưa súc xả, thau được toàn bộ hệ thống nước tại các bể của gia đình, khu chung cư, các bể tăng áp.
Theo đó, mọi người dân sử dụng nước thuộc vùng do Công ty cổ phần Viwaco, Công ty TNHH MTV nước sạch Hà Đông cung cấp, “chỉ nên dùng nguồn nước này để tắm giặt, không sử dụng để nấu ăn, uống. Việc nấu ăn, uống tạm thời dùng nước chai, bình do các đơn vị khác cung cấp”.
Thành phố bố trí các xe téc của Công ty nước sạch Hà Nội sẵn sàng chở đến cung cấp cho người dân. UBND thành phố Hà Nội đề nghị UBND tỉnh Hoà Bình chỉ đạo cơ quan CSĐT Công an tỉnh Hoà Bình điều tra làm rõ hành vi đổ trộm chất dầu thải cũng như hành vi thiếu trách nhiệm của cán bộ, lãnh đạo Công ty cổ phần nước sạch sông Đà.