Xét xử ông Nguyễn Hữu Tín: Nhiều tài liệu vẫn chưa được giải mật
Sáng 26.12, Tòa án nhân dân (TAND) TP.HCM đã mở phiên tòa xét xử sơ thẩm bị cáo Nguyễn Hữu Tín (cựu Phó Chủ tịch UBND TP.HCM) cùng 4 đồng phạm bị truy tố về tội danh “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát lãng phí” được quy định tại Khoản 3 Điều 219 Bộ Luật Hình sự năm 2015 liên quan vụ án mua bán nhà đất công số 15 Thi Sách, phường Bến Nghé, Q.1, TP.HCM.
Điều hành phiên tòa này là thẩm phán Nguyễn Thị Hà, Phó Chánh Tòa hình sự Tòa án nhân dân TP.HCM. Đại diện Viện Kiểm sát nhân dân (VKSND) TP.HCM giữ quyền công tố theo phân công của VKSND Tối cao là ba công tố viên: ông Nguyễn Đức Bằng, bà Lê Thị Đông và ông Ngô Phạm Việt.
Trong vụ án này, 4 đồng phạm của cựu Phó Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Hữu Tín là Đào Anh Kiệt (62 tuổi, nguyên Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường TP.HCM), Trương Văn Út (49 tuổi, nguyên Phó trưởng phòng Quản lý đất thuộc Sở Tài nguyên và Môi trường TP.HCM), Nguyễn Thanh Chương (45 tuổi, nguyên Trưởng phòng Đô thị, Văn phòng UBND TP.HCM) và Lê Văn Thanh (57 tuổi, nguyên Phó Chánh văn phòng UBND TP.HCM).
Các bị cáo bị Viện Kiểm sát Nhân dân (VKSND) TP.HCM truy tố về hành vi thực hiện các thủ tục bán nhà, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất tại khu ‘đất vàng’ số 15 Thi Sách, Quận 1 cho Công ty Cổ phần xây dựng Bắc Nam 79 của Phan Văn Anh Vũ (tức Vũ nhôm) thuê không thông qua đấu giá, vi phạm quy định tại Quyết định số 09/2007 và Quyết định số 140/2008 của Thủ tướng Chính phủ về sắp xếp, xử lý nhà, đất thuộc sở hữu Nhà nước và Điều 118 Luật Đất đai năm 2013.
Tòa đồng thời cũng có giấy triệu tập gửi UBND TP.HCM và Ban chỉ đạo 09 TP.HCM, Công ty Quản lý kinh doanh nhà TP.HCM, Công ty Cổ phần phim Giải phóng cùng nhiều sở ban ngành thành phố (Sở Xây dựng, Tài chính, Kiến trúc, Tài nguyên và Môi trường) là những đơn vị tham gia tố tụng với tư cách người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan.
Đối với cơ quan Trung ương, Tòa cũng có giấy triệu tập đến Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, giám định viên Bộ Tài Chính.
Hai luật sư Trần Minh Hải và Nguyễn Thị Huyền Trang (Đoàn Luật sư TP.HCM) bào chữa cho ông Nguyễn Hữu Tín, 5 luật sư khác tham gia bào chữa cho 4 bị can còn lại.
Trong phần làm thủ tục, HĐXX cho biết: Trong vụ án có một số tài liệu thuộc văn bản mật hoặc tối mật, chưa được giải mật theo quy định của Pháp lệnh bảo vệ bí mật Nhà nước cũng như Nghị định số 33 của Chính phủ ban hành năm 2002. Bởi vậy, tòa đề nghị những người tiến hành tố tụng, tham gia tố tụng, đặc biệt là các luật sư lưu ý sử dụng tài liệu theo quy định của pháp luật. Các trường hợp sử dụng tài liệu mật làm lộ bí mật của Nhà nước sẽ bị xử lý theo quy định của pháp luật.
Liên quan đến vấn đề này, luật sư Nguyễn Thành Công (bào chữa cho bị cáo Đào Anh Kiệt) đề nghị giải mật những tài liệu trên vì đây là cơ sở xác định sự thật khách quan của vụ án. Bên cạnh đó, các luật sư cũng đã có kiến nghị gửi HĐXX và cơ quan hữu quan đề nghị giải mật, tuy nhiên đến ngày mở phiên tòa sơ thẩm, vẫn chưa có văn bản trả lời, đồng thời đề nghị Tòa cho phép luật sư được sao chép, sử dụng trong giới hạn, phạm vi nào đó.
Chủ tòa Nguyễn Thị Hà xác nhận cơ quan chức năng chưa trả lời các kiến nghị của luật sư, song chủ tọa tiếp tục lưu ý người tham gia tố tụng thực hiện theo quy định của pháp luật. Quá trình xét xử, tòa tiếp tục kiến nghị giải các văn bản mật và tối mật. Tuy nhiên, theo thẩm phán Nguyễn Thị Hà, phần lớn các tài liệu quan trọng liên quan đến vụ án đã được thể hiện trong các bản kết luận điều tra và cáo trạng.
Bị cáo Nguyễn Hữu Tín nhận tội
Là người được xét hỏi đầu tiên, ông Nguyễn Hữu Tín xác nhận nội dung cáo trang là đúng. Giai đoạn 2011-2016 ông là Phó Chủ tịch UBND TP.HCM.
Cựu Phó Chủ tịch UBND TP.HCM khai, vào giai đoạn 2014-2016, ông được giao trách nhiệm quản lý đất đai, môi trường, trong đó trực tiếp là Sở Tài Nguyên và Môi trường.
Bị cáo nhận thức rõ ràng rằng nhà đất số 15 Thi Sách là tài sản công, của Nhà nước, việc cho thuê phải theo sự sắp xếp của Ban chỉ đạo 09 của Sở Tài chính TP.HCM.
Về việc ký ban hành chủ trương, quyết định cho thuê đất, bán chỉ định nhà và khấu trừ tiền thuê đất đối với nhà đất số 15 Thi Sách trái quy định. Cựu Phó Chủ tịch UBND TP.HCM khai:
“Khi nhận được văn bản số 3702 của Bộ Công an đề nghị UBND TP.HCM tạo điều kiện cho công ty bình phong của Bộ Công an thuê, tôi bút phê cho Lê Văn Thanh “giao Sở Tài nguyên - môi trường hướng dẫn thủ tục”. Nội dung văn bản 3702 nói rất ngắn gọn, đóng dấu tuyệt mật, không có hồ sơ đính kèm, tôi không nắm rõ pháp lý chỗ 15 Thi Sách nên trao đổi với phó chánh văn phòng bảo giao cho cả Sở Tài chính. Tôi biết tôi đã sai rồi”, ông Nguyễn Hữu Tín khẳng định.
Đối với công văn 927, ông Nguyễn Hữu Tín đồng ý chủ trương chấp thuận cho Công ty Xây dựng Bắc Nam 79 của Vũ nhôm thuê nhà đất số 15 Thi Sách làm trụ sở văn phòng và phục vụ công tác an ninh của Bộ Công an.
“Với doanh nghiệp bình thường khác thì trình tự thủ tục cho thuê không phải thế này nhưng do công ty có hoạt động đặc thù nên tôi cho thuê”, bị cáo Nguyễn Hữu Tín phân trần và cho biết thời hạn cho thuê đất 50 năm, trả tiền thuê hàng năm, không qua đấu giá.
Cựu Phó Chủ tịch TP.HCM cũng xác nhận mình chính là người trực tiếp ký công văn theo đề xuất của văn phòng và Sở Tài chính (thuê tư vấn định giá trị tài sản và kiến trúc, đề nghị nộp vào ngân sách nhà nước phần chi phí bồi thường tài sản, kiến trúc trên đất và cấn trừ vào tiền thuê đất hàng năm). Ông Tín tiếp tục thừa nhận việc khấu trừ vào tiền thuê đất hàng năm là sai quy định.
Ông Tín thừa nhận không thông qua Ban chỉ đạo 09 của thành phố dù có gửi nhưng theo quy trình mang tính chất báo cáo với cấp trên, và tính chất chỉ đạo với cấp dưới.
“Tôi thừa nhận việc khấu trừ 6,7 tỷ cho Công ty cổ phần Xây dựng Bắc Nam 79 là đã sai quy định. Nhà nước sẽ bị thiệt hại. Tôi chấp nhận theo cáo buộc trong cáo trạng, không oan sai”, ông Tín nhấn mạnh.
Trước khi kết thúc phần xét hỏi cựu Phó Chủ tịch TP.HCM, ông Nguyễn Hữu Tín khẳng định chấp nhận tội danh như cáo buộc của VKSND TP.HCM, không oan sai gì cả.
Tuy nhiên, ông Tín nói thêm: “Nói vai trò tôi chủ mưu thì thực lòng từ đầu đến cuối, tôi không chỉ đạo làm sai gì, không có động cơ lợi ích riêng tư gì. Mong HĐXX xem xét”.
HĐXX tiếp tục phần xét hỏi với hai bị cáo Lê Văn Thanh và Nguyễn Thanh Chương. Hai bị can này xác nhận lời khai của ông Nguyễn Hữu Tín là đúng và đồng tình với cáo trạng truy tố của VKSND, không có gì oan sai.
Cáo trạng truy tố ông Nguyễn Hữu Tín và đồng phạm vụ án nhà đất 15 Thi Sách
Cáo trạng truy tố cựu Phó Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Hữu Tín cùng đồng phạm trong vụ án “Vi phạm quy định về quản lý tài sản nhà nước gây thất thoát lãng phí” theo Điều 219 Bộ luật Hình sự năm 2015 với khung hình phạt từ 10 đến 20 năm tù. Thậm chí, riêng ông Nguyễn Hữu Tín có thể bị tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản theo mức độ vi phạm.
Theo kết luận của cơ quan điều tra Bộ Công an, năm 2014, Phan Văn Anh Vũ đã lợi dụng danh nghĩa Công ty Cổ phần Xây dựng Bắc Nam 79 là “tổ chức bình phong của Tổng Cục Tình báo Bộ Công an” đã ký, đề xuất lãnh đạo Bộ Công an ký nhiều văn bản gửi UBND TP.HCM đề nghị tạo điều kiện được giao chỉ định khu đất số 15 Thi Sách (quận 1). Tuy nhiên, khi được giao đất, Công ty Cổ phần Xây dựng Bắc nam 79 lại không thực hiện đúng mục đích hoạt động nghiệp vụ của ngành mà triển khai dự án nhằm thu lợi cá nhân.
Theo kết luận điều tra của Bộ Công an, thời điểm đó, ông Tín được UBND TP.HCM phân công phụ trách quản lý đất đai, xây dựng trên địa bàn thành phố. Dù biết rất rõ khu đất trên là tài sản của nhà nước và việc tham mưu sắp xếp thuộc trách nhiệm của Ban chỉ đạo 09 (Sở Tài chính) nhưng ông Nguyễn Hữu Tín đã không hề báo cáo Chủ tịch UBND TP. Lê Hoàng Quân (người đảm trách vị trí Trưởng Ban chỉ đạo 09 khi đó) mà trực tiếp có bút phê “Giao sở tài nguyên và môi trường hướng dẫn thủ tục”.
Cụ thể, bị can Nguyễn Hữu Tín chính là người ký quyết định chấp thuận cho Công ty Bắc Nam 79 thuê khu đất hơn 2300 mét vuông tại số 15 Thi Sách vào tháng 6.2015. Trong quyết định này nêu rõ, doanh nghiệp không được phép chuyển đổi, chuyển nhượng, cho thuê, thế chấp, góp vốn bằng quyền sử dụng đất.
Đến thời điểm tháng 12 năm 2015, ông Tín tiếp tục ký văn bản công nhận Công ty Bắc Nam 79 làm chủ đầu tư dự án trên và hướng dẫn doanh nghiệp này liên hệ với cơ quan chức năng để thực hiện đầy đủ các thủ tục triển khai dự án.
Vào tháng 5.2016, UBND TP. HCM đã chấp thuận đầu tư dự án khu phức hợp thương mại-dịch vụ-căn hộ do Công ty Xây dựng Bắc Nam 79 làm chủ đầu tư. Trong đó, cho phép chủ đầu tư xây dựng tòa nhà 18 tầng để làm trung tâm thương mại, dịch vụ, khách sạn, văn phòng, căn hộ.
Tiếp đó, các bị can Lê Văn Thanh, Nguyễn Thanh Chương và Đào Anh Kiệt đã tham mưu cho ông Nguyễn Hữu Tín ký ban hành chủ trương quyết định cho thuê đất, bán chỉ định nhà và khấu trừ tiền thuê đối với nhà đất số 15 Thi Sách trái quy định, gây thiệt hại cho ngân sách nhà nước 6,7 tỷ đồng. Ngoài ra, còn hơn 802 tỷ đồng giá trị quyền sử dụng đất (tính đến thời điểm khởi tố vụ án ngày 17.8.2018) Nhà nước vẫn chưa thể thu hồi.
Việc làm này được xác định là trái Quyết định số 09 của Chính phủ về sắp xếp xử lý nhà thuộc sở hữu nhà nước và Luật Đất đai 2013.
Vì hàng loạt những sai phạm trong việc chuyển giao dự án này, Phan Văn Anh Vũ đã bị TAND Cấp cao tại Hà Nội tuyên phạt mức án 15 năm tù về tội “Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ”, cựu Thứ trưởng Bộ Công an Trần Việt Tân nhận 36 tháng tù về tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”.
Liên quan đến vụ án này, trong quá trình TAND TP.HCM thụ lý hồ sơ, thẩm phán TAND TP.HCM nhận được 4 văn bản kiến nghị của một số luật sư tham gia bào chữa cho các bị cáo đề nghị giải mật nhiều nội dung tài liệu quan trọng của vụ án.
TAND TP.HCM có văn bản gửi UBND TP.HCM xin ý kiến. Văn phòng UBND TP.HCM cũng đã có công văn khẩn gửi Sở Tư pháp, Công an TP.HCM về việc tham mưu thực hiện quy định của pháp luật về bảo vệ bí mật nhà nước trong tố tụng hình sự. Tuy nhiên, theo phản ánh của các luật sư, đến nay, kiến nghị gairi mật trên vẫn chưa được thực hiện.