Tuy nhiên, nếu không hành động nhanh, ngay, mạnh tay, quyết liệt, kịp thời chuẩn bị lò xo vực dậy hoạt động kinh doanh sản xuất thì nền kinh tế Việt Nam hoàn toàn có thể bị đổ, gãy vì ảnh hưởng nghiêm trọng của dịch bệnh do coronavirus gây ra.
Covid-19 càn quét: Nền kinh tế Việt Nam đang suy yếu cả cầu và cả cung
Tại trụ sở Chính phủ sáng nay 10.4, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã chủ trì Hội nghị trực tuyến toàn quốc giữa Chính phủ với các địa phương nhằm thảo luận chuyên đề về tháo gỡ khó khăn trong sản xuất kinh doanh, giải ngân vốn đầu tư công, xử lý vấn đề an sinh xã hội và đảm bảo an ninh trật tự. Cùng tham dự Hội nghị có các Phó Thủ tướng Chính phủ, các cơ quan Đảng, Quốc hội, lãnh đạo các địa phương tại các điểm cầu, các chuyên gia kinh tế và các tập đoàn hàng đầu Việt Nam.
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho biết, Covid-19 đã xâm nhập đến 209 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới, khiến gần một nửa dân số thế giới phải thực hiện cách ly tại nhà, gây ra cái chết cho khoảng 100.000 người. Đây là đại dịch lớn nhất trong vài thập kỷ trở lại đây.
Trước tình hình đó, dưới sự lãnh đạo của Đảng, Chính phủ, Việt Nam đã có những đối sách kịp thời, quyết liệt, với phương châm “chống dịch như chống giặc”. Chiều 30.3, Văn phòng Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng đã phát đi lời kêu gọi, hiệu triệu toàn quốc cùng chung tay chống dịch. Cuộc chiến với Covid-19 có cả sự tham gia của toàn hệ thống chính trị, toàn dân, toàn quân. Những kết quả ban đầu đạt được là đáng mừng.
Tuy nhiên, hiện tại Covid-19 đang gây hậu quả lớn lên toàn bộ các nền kinh tế thế giới. Nhiều đối tác lớn của Việt Nam như Trung Quốc, Hàn Quốc, Mỹ, EU, Nhật Bản đều gặp phải những khó khăn, thiệt hại nghiêm trọng. Nhiều tổ chức uy tín quốc tế, trong đó có cả Liên Hợp Quốc, đã lên tiếng cảnh báo thế giới về một cuộc đại suy thoái với quy mô thậm chí còn nặng nề hơn cuộc khủng hoảng 2008-2009. Các nền kinh tế có thể đối mặt với tăng trưởng âm và mức thiệt hại tới hơn 5.000 tỷ USD.
Chính vì lẽ đó, các quốc gia trên toàn thế giới đang có những biện pháp mạnh về kích thích kinh tế với quy mô chưa từng có. Nhà nước cũng đang có những bước vào nền kinh tế lớn hơn, nhiều hơn, quyết liệt hơn cuộc khủng hoảng tài chính hồi năm 2008-2009.
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho biết, dưới tác động của Covid-19, GDP quý 1 của Việt Nam chỉ tăng 3,82%. Đây đã là mức tăng trưởng cao so với khu vực, nhưng lại là mức tăng trưởng thấp nhất kể từ năm 2011. Nền kinh tế đang suy yếu cả cầu và cả cung. Các lĩnh vực công nghiệp, nông nghiệp, du lịch, tiêu dùng đều chứng kiến sự sụt giảm mạnh. Các doanh nghiệp hoạt động trong các lĩnh vực như xây dựng, bất động sản, hàng không, thương mại, xuất khẩu... đều gặp khó khăn, thị trường thu hẹp, giảm quy mô lao động. Trong bối cảnh đó, gần 30% số doanh nghiệp chỉ duy trì được hoạt động trong vòng không quá 3 tháng, 50% số doanh nghiệp chỉ trụ được trong không quá 6 tháng do thiếu cả thị trường đầu vào và đầu ra.
Tất cả trong một: Việt Nam huy động tổng lực chống dịch Covid-19
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh, dưới tác động của Covid-19, những vấn đề phát sinh này đã và đang gây ra sự cấp bách đối với Việt Nam trong thời gian tới, mang tính sống còn đối với khu vực sản xuất kinh doanh và phần lớn các loại hình doanh nghiệp trong nước. Nền kinh tế hoàn toàn có thể bị “đổ, gãy” nếu không nhận được những bị pháp hỗ trợ mạnh tay, quyết liệt, kịp thời.
“Hội nghị này có thể gọi là hội nghị trực tuyến 4 trong 1, hay có thể gọi là tất cả trong 1, nhằm huy động tổng lực các nguồn lực đất nước với một khí thế quyết tâm, tinh thần yêu nước quật cường của nhân dân Việt Nam để chiến thắng dịch bệnh Covid-19. đồng thời cần nỗ lực vượt khó vươn lên trong sản xuất và đời sống, kể cả trong những năm tháng chiến tranh bom đạn cũng như tình hình dịch bệnh nguy hiểm hiện nay. Nhiệm vụ của chúng ta là đảm bảo thực hiện nghiêm túc các biện pháp, trước hết không để dịch lây lan, sớm khống chế dịch bệnh”, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chỉ rõ.
“Trong lịch sử, Việt Nam chưa từng chùn bước trước khó khăn, luôn mạnh mẽ và đứng cao hơn thách thức nhờ khí phách dân tộc, sự quyết tâm, đồng thuận trên dưới một lòng. Điều này đã và cần được phát huy không chỉ trong chống Covid-19 mà ngay trong thời gian tới để khắc phục sự đổ gãy của nền kinh tế", Thủ tướng nói.
Tại Hội nghi, Thủ tướng cũng cho biết, cộng đồng quốc tế cùng với nhiều tổ chức quốc tế như WB, ABD, FITCH đã ghi nhận quyết tâm của Việt Nam không chỉ trong công tác phòng chống Covid-19 mà còn nhận định lạc quan về tình hình và sự phục hồi của nền kinh tế Việt Nam. Tổ chức Fitch Ratings vẫn giữ xếp hạng tín nhiệm quốc gia của Việt Nam ở mức BB và điều chỉnh triển vọng sang ổn định. Fitch dự báo, Việt Nam có thể tăng trưởng 7,3% trong năm 2021.
“Việt Nam được đánh giá có tương lai tốt như thế thì chúng ta nên nắm bắt, nghiên cứu những yếu tố nào khiến họ đánh giá không hạ tín nhiệm của Việt Nam cũng như tương lai năm 2021 có sự bật dậy như vậy”, Thủ tướng nhấn mạnh.
Dẫn lại câu nói của Darwin, cha đẻ của Thuyết tiến hóa, rằng không phải loài mạnh nhất sẽ sống sót, thay vào đó, loài có khả năng thích ứng trước sự thay đổi tốt nhất mới là loài sống sót, Thủ tướng nêu rõ, sự thích ứng, quyết tâm của chúng ta rất quan trọng để vượt qua thách thức, khó khăn hiện nay.
Do đó, Thủ tướng nhấn mạnh yêu cầu Hội nghị cần đưa ra được các cơ chế, chính sách, giải pháp cụ thể, mạnh mẽ, đúng và trúng để duy trì, phục hồi các hoạt động sản xuất kinh doanh, bảo đảm việc làm, đời sống trong thời gian có dịch, đặc biệt thúc đẩy nền kinh tế bật mạnh sau khi kết thúc dịch.
“Như một chiếc lò xo bị nén lâu ngày, phải bật ra, đuổi kịp với thời gian”, lãnh đạo Chính phủ khẳng định quyết tâm khôi phục nền kinh tế sau đại dịch.
Theo Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, sự thích ứng là điều quan trọng để tồn tại, vượt qua khó khăn. Thủ tướng yêu cầu các đại biểu tham dự Hội nghị đưa ra các cơ chế, chính sách cụ thể, trúng và đúng, chuẩn bị các giải pháp để nền kinh tế, để doanh nghiệp hiện đang bị “nén như chiếc lò xo” có thể bật dậy tăng trưởng nhanh sau dịch bệnh.
Thủ tướng nhấn mạnh, Chính phủ sẽ tập trung thực hiện ngay các giải pháp thuộc thẩm quyền của Chính phủ, các cấp, ngành và địa phương. Riêng với những vấn đề thuộc thẩm quyền của Quốc hội thì sẽ báo cáo Quốc hội ngay sau Hội nghị này.
“Chúng ta cần hành động nhanh, hành động ngay, làm càng sớm càng tốt khi dịch đã được ngăn chặn thì mới có thể giảm thiểu tác động của dịch bệnh đến đời sống kinh tế-xã hội”, Thủ tướng nêu rõ.
Việt Nam áp dụng chính sách tài khóa đặc biệt, 98% doanh nghiệp hưởng lợi
Thủ tướng cho biết, nhằm tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh, Chính phủ đã có gói hỗ trợ bằng chính sách tiền tệ khoảng 300 nghìn tỷ đồng. Mục tiêu đặt ra là không để doanh nghiệp phải thiếu vốn tín dụng, không bắt doanh nghiệp trả nợ ngay, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp duy trì sản xuất kinh doanh, tiếp tục giảm lãi suất cho vay cả khoản vay hiện có và vay mới. Bên cạnh đó, ngành ngân hàng phải đồng hành cùng doanh nghiệp trong giải quyết khó khăn. Ngân hàng Nhà nước tiếp tục điều hành chủ động, linh hoạt các công cụ tỷ giá lãi suất để giữ cho bằng được sự ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát.
Về chính sách tài khóa, Thủ tướng yêu cầu cần tập trung thực hiện hiệu quả kích cầu nội địa. Đây cũng là một biện pháp đang được các nước áp dụng rất rộng rãi. Thủ tướng cho biết, để giải quyết vấn đề này, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 41 về gia hạn thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế thu nhập cá nhân và tiền thuê đất.
Bộ Tài chính có trách nhiệm hướng dẫn triển khai Nghị định này. Gói giãn hoãn, giãn thuế tổng số tiền khoảng 180 nghìn tỷ đồng và sẽ có 98% số doanh nghiệp được hưởng lợi từ gói này. Gói chính sách miễn, giảm thuế, phí, lệ phí được Bộ Tài chính dự kiến ban đầu khoảng 40.000 tỷ đồng. Cũng trong Hội nghị này, Bộ Tài chính sẽ báo cáo thông tin về gói này và các địa phương, bộ, ngành, doanh nghiệp có thể đóng góp thêm ý kiến.
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh, phải quyết liệt hơn nữa trong chỉ đạo điều hành. Tình hình càng khó khăn càng phải tập trung thực hiện cải cách hành chính, cắt giảm thủ tục, nhằm giúp tiết giảm chi phí cho người dân và doanh nghiệp. Thủ tướng cũng đề nghị các doanh nghiệp dự Hội nghị hiến kế cho Chính phủ và các bộ, ngành cần cắt giảm những thủ tục nào để khắc phục khó khăn. Bên cạnh đó, việc ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT) cũng nên được lưu ý. Cần ứng dụng CNTT mạnh mẽ hơn nữa, kết hợp với các giải pháp khác nhằm đưa nền kinh tế bật dậy nhanh, mạnh.
Thủ tướng cũng nêu bật vai trò của các doanh nghiệp, trong đó có vai trò của các doanh nghiệp tư nhân, FDI. Trong thời gian tới, Chính phủ sẽ có hội nghị toàn quốc với các doanh nghiệp để lắng nghe doanh nghiệp đưa ra các ý kiến, đề xuất. Các địa phương cần nắm bắt xu thế chuyển dịch vốn đầu tư nước ngoài vào Việt Nam nhằm thúc đẩy cải thiện, cải cách môi trường đầu tư kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh của đất nước.
“Chúng tôi muốn nhấn mạnh đến vai trò của các đầu tàu kinh tế, các vùng kinh tế trọng điểm, các tỉnh, thành phố lớn rất quan trọng. Trong khi Hải Phòng tăng gần 15% GDP trong quý 1 thì Hà Nội chỉ tăng trên 3,7%, Thành phố Hồ Chí Minh chỉ tăng 1%. Đề nghị các đồng chí Bí thư, Chủ tịch các địa phương tập trung chỉ đạo, khắc phục khó khăn, nỗ lực cùng Chính phủ và cả nước thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế xã hội. Một câu hỏi đặt ra là tại sao nhiều địa phương tăng thấp như vậy mà có nhiều địa phương tăng trưởng cao hơn nhiều. Đồng thời chúng tôi nhấn mạnh vai trò của các thành phần doanh nghiệp góp phần giải quyết việc làm và tăng trưởng. Chúng ta cần có chương trình bảo vệ sự tồn tại của hệ thống doanh nghiệp của chúng ta, kể cả hợp tác xã”, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nêu rõ.
Chống Covid-19, phải chống cả thế lực thù địch phá hoại
Về giải ngân vốn đầu tư công, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc yêu cầu phải giải ngân hết vốn năm 2019 và vốn kế hoạch năm 2020 với tổng vốn gần 700 nghìn tỷ đồng. Người đứng đầu các ngành, địa phương không chịu giải ngân phải bị kiểm điểm trách nhiệm. Đến tháng 9 năm nay, nếu không giải ngân thì Chính phủ sẽ báo cáo Quốc hội để chuyển vốn sang dự án khác. Thủ tướng cũng đề nghị thành lập tổ công tác đặc biệt để giám sát kiểm tra tiến độ giải ngân của các dự án.
Đặc biệt, Chính phủ có chủ trương giải ngân các dự án trọng điểm, cấp bách đối với một số dự án giao thông như cao tốc Bắc - Nam phía Đông, cao tốc Trung Lương - Mỹ Thuận - Cần Thơ, sân bay quốc tế Long Thành... Thủ tướng yêu cần phải giao nhiệm vụ cụ thể và có chế tài xử lý nghiêm minh nếu để xảy ra chậm trễ trong việc triển khai.
Về triển khai gói hỗ trợ lao động, đảm bảo an sinh xã hội, Đảng, Nhà nước và các cấp bố trí gói an sinh xã hội trị giá hơn 62.000 tỷ đồng để hỗ trợ các đối tượng khó khăn, những người thấp nghiệp chịu tác động của dịch Covid-19. Thủ tướng cho biết đã chính thức ký Nghị quyết của Chính phủ về gói hỗ trợ này sau khi thống nhất với Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tổ chức thực hiện, Thủ tướng yêu cầu Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội trình bày biện pháp triển khai gói hỗ trợ này đảm bảo chính xác và hiệu quả.
Đối với bảo đảm trật tự an toàn xã hội, Thủ tướng yêu cầu Bộ Công an và các cơ quan địa phương, nhất là các thành phố lớn phải có kế hoạch, phương án cụ thể nhằm đảm bảo an ninh trật tự, đặc biệt phải có biện pháp ngăn chặn, xử lý tình trạng trộm cắp, tội phạm hình sự phát sinh trong bối cảnh tình trạng khó khăn, thất nghiệp, cũng như làn sóng di cư lao động từ thành thị về nông thôn. Bên cạnh đó, Thủ tướng cũng đòi hỏi phải có biện pháp trấn áp các thế lực thù địch lợi dụng lúc khó khăn để chống phá, cùng với việc đảm bảo an toàn thông tin, an ninh mạng.