Nhưng vì thị trường chứng khoán Trung Quốc vẫn còn non trẻ, câu hỏi đặt ra là xu hướng khách quan phản ánh tình hình thực tế đến đâu trong nền kinh tế.
Cuộc đua vào chứng khoán Trung Quốc có thể được coi là bất ngờ và ấn tượng. Đã không có sự gia tăng như vậy, ít nhất kể từ tháng 2 năm 2019. Cổ phiếu của nhiều công ty tài chính mỗi ngày tăng 10% - mức tối đa có thể (biến động hàng ngày trong giá cổ phiếu được luật pháp giới hạn để tránh đầu cơ quá mức). Kết quả là chỉ số của 280 trong số 300 công ty đã kết thúc ngày giao dịch với sự tăng trưởng ổn định, chắc chắn đến mức cũng kéo theo thị trường Hồng Kông đi lên: chỉ số Hang Seng tăng 3,8%.
Tại sao giá cổ phiếu Trung Quốc tăng?
Nếu nhìn thoáng qua, không có lý do khách quan vững chắc nào cho sự phục hồi thị trường chứng khoán. Truyền thông Trung Quốc viết việc chính phủ Trung Quốc công bố hỗ trợ phục hồi kinh tế đã mang lại niềm tin cho các nhà đầu tư. Các biện pháp, phần lớn là sự sáng tạo, cần phải đem lại hiệu quả. Nhưng công bố này đã được đưa ra trong «hai phiên họp» hơn một tháng trước. Do đó, không thể giải thích sự tích cực của các nhà đầu tư Trung Quốc bằng tin tức kinh tế tốt bất ngờ.
Ngược lại, truyền thông phương Tây rút ra những điểm tương đồng với sự sụp đổ thị trường vào năm 2015, trước sự tăng trưởng đầu cơ và khiến các nhà đầu tư sợ hãi trước một cơn bão sắp xảy ra. Dường như bây giờ, giống như năm 2015, các phương tiện truyền thông Trung Quốc bị cáo buộc đang làm nóng một cách giả tạo sự quan tâm đến chứng khoán đại lục để mọi người đầu tư tiền tiết kiệm và kiếm tiền từ đó.
Một chiến lược như vậy, theo truyền thông phương Tây, làm nhanh chóng tăng thu nhập hộ gia đình (bị giảm trong đại dịch), và kích thích tiêu dùng, do vậy sẽ hỗ trợ toàn bộ nền kinh tế. Nhưng các nhà phân tích từ FT, chẳng hạn, đã thấy sự gia tăng nhanh chóng trong giao dịch ký quỹ trên thị trường chứng khoán Trung Quốc, và cảnh báo điều này chắc chắn sẽ kết thúc trong sự sụp đổ do không phù hợp với xu hướng và tình hình khách quan trong nền kinh tế Trung Quốc.
Tăng trưởng thị trường Trung Quốc
Một mặt, thị trường chứng khoán Trung Quốc thực sự non trẻ và không phải lúc nào cũng theo kịp với thực tế. Chẳng hạn, năm ngoái, khi kinh tế tuy chậm lại nhưng vẫn tăng trưởng ổn định, thì thị trường chứng khoán lại trong cơn sốt giữa cuộc chiến thương mại Trung Quốc - Hoa Kỳ. Bây giờ nền kinh tế bị thu hẹp, thì trái lại, thị trường lại tăng trưởng. Nhưng không giống như năm 2015, tình hình chung bây giờ hoàn toàn khác, nhà kinh tế trưởng He Xiaoyu tại công ty Zhongguo Tongguang nói với Sputnik.
«Tình hình năm nay thật đặc biệt. Dịch bệnh dự kiến sẽ có tác động lớn đến kinh tế toàn cầu và thị trường chứng khoán. Chính sách của chính phủ hỗ trợ nền kinh tế ảnh hưởng đến sự đi lên của chỉ số chứng khoán. Dịch bệnh tác động rất lớn đến nền kinh tế và chứng khoán bắt đầu giảm mạnh, vì vậy chính phủ Trung Quốc theo đuổi một chính sách phù hợp để ổn định thị trường. Bước nhảy vọt hiện tại trên thị trường chứng khoán là kết quả của sự hỗ trợ nhất quán từ chính phủ. Ngoài ra, Trung Quốc đang đối phó thành công với dịch bệnh, trở thành nơi trú ẩn an toàn trong mắt các nhà đầu tư toàn cầu. Trung Quốc hoan nghênh đầu tư từ nước ngoài, không ngừng mở rộng khả năng tiếp cận vốn nước ngoài vào các lĩnh vực khác nhau trong nền kinh tế.Tất nhiên, có những lý do khác. Nhiều người bị nhốt trong nhà do thời gian cách ly kéo dài, không có lựa chọn nào khác ngoài giao dịch trên thị trường chứng khoán. Tôi nghĩ đây cũng có thể là một yếu tố. Do đó, trong bối cảnh này, tăng trưởng chứng khoán là kết quả tích cực của sự kết hợp giữa cuộc đấu tranh của Trung Quốc với dịch bệnh và phản ứng chung của chính phủ, doanh nghiệp và thị trường. Chính phủ đang đẩy thị trường chứng khoán đi lên. Khác với năm 2015, các chỉ số là khác nhau. Ngoài ra, sau đó đông đảo dân chúng tham gia thị trường, không có biện pháp kiểm soát rủi ro đầy đủ. Sau đó, việc giao dịch được tiến hành với đòn bẩy, có rất nhiều hoạt động rủi ro. Bây giờ mọi thứ đã hoàn toàn khác».
Vai trò của các nhà đầu tư không chuyên nghiệp
Trong năm 2015, thị trường được làm nóng lên chủ yếu do các nhà đầu tư không có kỹ năng. Vào thời điểm đó, truyền thông cho biết chỉ có 12% các nhà đầu tư có giáo dục chuyên môn cao, và phần lớn những người đầu tư chứng khoán vì họ không có lựa chọn thay thế khác. Trong một thời gian dài, hình thức bảo toàn vốn chủ yếu, ngoài việc gửi ngân hàng - mà tỷ lệ lãi suất hầu như không vượt qua được chỉ số giá tiêu dùng, là thị trường bất động sản.
Nhưng bắt đầu từ 2011-2012, chính quyền Trung Quốc bắt đầu thực hiện các biện pháp tích cực để hạ nhiệt thị trường bất động sản và kiềm chế đầu cơ. Do đó mọi người bắt đầu chuyển tiền tiết kiệm từ bất động sản sang chứng khoán.
Đặc tính hành vi của các nhà đầu tư không chuyên nghiệp đã thúc đẩy thị trường tăng trưởng trong một thời gian ngắn và, theo logic, theo sau sẽ là sự sụp đổ hơn một phần ba. Các quá trình tương tự luôn xảy ra ở tất cả các quốc gia, bắt đầu bằng cơn sốt hoa tulip Hà Lan, kết thúc bằng hiện tượng Bitcoin năm 2017. Trung Quốc đã học được bài học này. Bây giờ những người tham gia thị trường chứng khoán tỏ ra chuyên nghiệp hơn, chuyên gia He Xiaoyu nói.
«Mặc dù bây giờ mọi thứ không giống như năm 2015, tôi nghĩ chúng ta vẫn nên cảnh giác. Nếu tất cả mọi người một lần nữa lao vào giao dịch trên thị trường chứng khoán, và tất cả các nguồn lực được dành cho việc này chứ không phải cho sự phát triển thực sự của nền kinh tế và cải thiện chất lượng của các công ty, thì không thể loại trừ việc lặp lại kịch bản năm 2015, đặc biệt nếu rủi ro không được kiểm soát chặt chẽ. Tuy nhiên, bây giờ các điều kiện bên ngoài hoàn toàn khác nhau. Ngoài ra, chúng tôi đã có kinh nghiệm về sự sụp đổ trước đó của thị trường chứng khoán, tâm lý các nhà đầu tư trở nên trưởng thành hơn. Ngoài ra, mọi người bây giờ không còn nhiều tài sản nhàn rỗi nữa: năm nay thực sự thảm khốc. Tuy nhiên, nếu kiểm soát rủi ro không đủ tốt thì điều này thực sự có thể dẫn đến kết quả tương tự như năm 2015».
Thị trường Trung quốc mang tính quốc tế
Một sự khác biệt quan trọng là bây giờ thị trường chứng khoán Trung Quốc đang trở nên quốc tế hóa hơn. Trong bối cảnh khủng hoảng kinh tế toàn cầu, sự gia tăng mạnh số người nhiễm coronavirus ở một số nước phương Tây, đặc biệt là Hoa Kỳ, làm cho triển vọng phục hồi sau khủng hoảng đang ngày càng mơ hồ. Trong bối cảnh đó, Trung Quốc thể hiện thành công trong cuộc chiến chống lại coronavirus: làn sóng lây nhiễm thứ hai đã bắt đầu ở Bắc Kinh, nhưng đã được chặn đứng. Điều này truyền cảm hứng cho niềm tin của các nhà đầu tư quốc tế, những người cũng đóng góp cho sự tăng trưởng của thị trường chứng khoán Trung Quốc.