Vào cuối ngày, cổ phiếu đã mất 7,63% sau khi giảm 8,6 phần trăm hôm thứ Hai — kỷ lục thấp nhất kể từ năm 2007. Chỉ số Thâm Quyến Shenzhen Composite Index hôm qua giảm 7,09%, chỉ kém mức sụt giảm hôm thứ Hai một chút.
Phản ứng dây chuyền là điều không thể tránh khỏi. Giá cổ phiếu Trung Quốc lao dốc sẽ tiếp tục kéo theo sự tụt giá trên thị trường chứng khoán các nước Đông Á và Nam Á. Bởi vì nền kinh tế Trung Quốc xếp thứ hai trên thế giới đóng vai trò quan trọng trong sự chuyển động của toàn bộ các nền kinh tế, tài chính của tất cả các khu vực và thế giới. Sự suy giảm chỉ số ở Trung Quốc sẽ diễn ra trong bao lâu và giảm nhanh chóng như thế nào? Chuyên gia Viện Viễn Đông, ông Yacob Berger nhận xét:
“Không ai có thể nói trước, vì có nhiều nguyên nhân gây bất ổn trên thị trường Trung Quốc. Đó là các nguyên nhân khác nhau, kể cả về kinh tế và chính trị. Có nhiều yếu tố chủ quan, nhiều khi không thể đưa ra lời giải thích hợp lý. Đặc biệt, đó là cảm giác bất ổn bùng nổ về chứng khoán và tiền tệ Trung Quốc. Chính phủ tất nhiên sẽ đưa ra các biện pháp để ổn định, nhưng rõ ràng là các biện pháp này vẫn không đủ. Ban lãnh đạo Trung Quốc vẫn còn có nguồn dự trữ đáng kể để có thể cố gắng ngăn chặn các chuyển động mạnh của thị trường chứng khoán. Một số trong những công cụ đó được sử dụng. Ví dụ, cho phép sử dụng tiền của Quỹ hưu trí để ổn định các thị trường chứng khoán. Nhưng bản thân Quỹ đã bị thâm hụt, cho nên nếu hỏi rằng biện pháp như vậy đã đủ tác dụng hay phải sử dụng thêm các đòn bẩy khác, rất khó để nói về điều này.”
Trong vài ngày tới, tình hình trên thị trường chứng khoán Trung Quốc và các khu vực ở châu Á sẽ phụ thuộc phần lớn vào chuyện các bước tiếp theo của Ngân hàng nhân dân Trung Quốc sẽ ngăn chặn được sự hoảng loạn đang diễn ra được bao lâu. Sau đây là ý kiến của chuyên gia Viện phát triển đương đại Nikita Maslennikov:
“Nguồn dự trữ để điều chỉnh các động thái như vậy thì vẫn còn. Ở đây cần một sự rõ ràng, nhưng trong thực tế các cơ quan tiền tệ Trung Quốc có những hạn chế rất lớn. Bởi vì sự mất giá của đồng tiền quốc gia và khủng hoảng thị trường chứng khoán gây ra những hậu quả xã hội và chính trị rất lớn. Những gì xảy ra những tháng gần đây trong thị trường Thượng Hải và Thâm Quyến ảnh hưởng đến hàng chục triệu người Trung Quốc tham gia trò chơi chứng khoán. Vì vậy, vụ lao dốc này sẽ không kết thúc một cách nhanh chóng. Sự suy giảm giá cả là bằng chứng nói lên rằng hệ thống tài chính Trung Quốc là cực kỳ mong manh, mất cân đối và có rất nhiều yếu tố kém phát triển.”
Cần phải chờ xem xu hướng diễn ra, và không có cách nào không thể nói hết tác động của sự phát triển tình hình kinh tế Trung Quốc. Đây là ý kiến của chuyên gia IMEMO Alexander Salitsky:
“Về nguyên tắc, nói chung đây là chuyển động hoàn toàn có thể dự đoán. Thực sự đây là một điều bình thường, không gây ảnh hưởng lớn đến nền kinh tế Trung Quốc — các ngành sản xuất tiếp tục tăng trưởng và phát triển tốt. Nhưng những sự kiện ở Thượng Hải và Thâm Quyến bao trùm tâm trạng chứng khoán nói chung và các hiện tượng được gọi là toàn cầu hóa tài chính, nên thường được đánh giá tiêu cực. Thêm một lý do khác để suy nghĩ về việc xây dựng tài chính ở các nước khác nhau. Điều mà Trung Quốc nói chung tiêu hóa được dễ dàng thì đối với các nước khác lại đầy kịch tính, nghiêm trọng và bi thảm. Thậm chí đã đến lúc nên đưa vấn đề này ra bàn luận ở các diễn đàn cao cấp, kể cả G-20”.
Sự sụp đổ thị trường chứng khoán Trung Quốc diễn ra chưa đầy một tháng trước khi chủ tịch Tập Cận Bình đi thăm Hoa Kỳ. Có thể hiểu rằng đây sẽ là một trong những vấn đề quan trọng nhất trong cuộc hội đàm của nhà lãnh đạo Trung Quốc với Tổng thống Mỹ Barack Obama.
