Cho đến nay, như SCMP đã báo cáo, việc kéo dài kỷ nghỉ cuối tuần mới chỉ được thảo luận đối với nhân viên của các công ty nhà nước và các quan chức địa phương. Trong thực tế, các biện pháp mới đã được áp dụng tại thành phố Hulun Buir ở Nội Mông vào cuối tháng 9 và tại thành phố Yichang thuộc tỉnh Hồ Bắc vào cuối năm nay. Người ta cho rằng nhân viên của các công ty nhà nước và quan chức có thể làm việc ít đi nửa ngày mỗi tuần. Khoảng thời gian rảnh bổ sung này có thể được dành cho việc đi du lịch hoặc mua sắm. Đồng thời, những người sử dụng tùy chọn trên cần cung cấp cho nhà tuyển dụng thông tin xác nhận rằng thời gian nửa ngày mà người ấy sử dụng là không lãng phí vô ích và dành cho chính các mục đích này.
COVID-19 ảnh hưởng đến nền kinh tế Trung Quốc như thế nào?
Nền kinh tế Trung Quốc, tương tự như nền kinh tế của các quốc gia khác, đang phải chịu một cuộc khủng hoảng nghiêm trọng do đại dịch COVID-19 gây ra. Theo dữ liệu quý đầu năm nay, GDP của Trung Quốc giảm 6,8%. Trong quý II, nền kinh tế tăng trưởng 3,2% ở mức hàng năm. Tuy nhiên, như số liệu thống kê cho thấy, tăng trưởng chủ yếu nhờ các khoản đầu tư quy mô lớn vào việc xây dựng "cơ sở hạ tầng mới", cũng như các biện pháp hỗ trợ khác của nhà nước. Trong khi đó, đầu tư vào tài sản cố định giảm 3,9%, tỷ lệ thất nghiệp được ghi nhận ở mức 5,7%. Sản lượng của ngành dịch vụ giảm 1,6%. Nhìn chung, tiêu dùng ở Trung Quốc đã giảm 11,4% trong nửa đầu năm nay.
Thị trường chứng khoán Trung Quốc đã phản ứng bằng việc giảm công bố số liệu thống kê chính thức trong quý thứ hai. Các chỉ số của Sở giao dịch chứng khoán Thượng Hải và Thâm Quyến giảm 4,8%. Mặc dù dữ liệu về tăng trưởng GDP không chỉ đáng khích lệ, mà thậm chí còn vượt qua dự báo đồng thuận của các nhà phân tích (họ dự kiến tăng trưởng không quá 2,5%), tuy nhiên điều khiến các nhà đầu tư thất vọng chính là chỉ số tiêu dùng kém. Chỉ số này chỉ ra rằng tăng trưởng kinh tế mang tính nhân tạo, nhờ các khuyến khích của chính phủ, chứ không phải là thực chất. Và về lâu dài, kinh tế chỉ có thể hoạt động bình thường nếu phục hồi được nhu cầu tiêu dùng.
Các động cơ chính của nền kinh tế Trung Quốc là gì?
Cho đến nay, động lực tăng trưởng chính trong nền kinh tế Trung Quốc vẫn là tiêu dùng, đầu tư và xuất khẩu. Đồng thời, trong những năm gần đây, cán cân đã chuyển sang tiêu dùng trong nước. Năm ngoái, tiêu dùng nội địa đã đóng góp hơn 60% vào con số tăng trưởng chung của GDP. Trong điều kiện hiện tại, khi thế giới đang đối phó với hậu quả của đại dịch theo những cách khác nhau, và theo dự báo của Deloitte, GDP của Eurozone sẽ giảm 7,5% vào cuối năm nay, và sự suy giảm GDP của Mỹ thậm chí có thể đạt tới hai con số, thì rõ ràng không thể trông đợi nhu cầu ổn định từ nước ngoài đối với các sản phẩm Trung Quốc. Do đó, tiêu dùng trong nước đang trở thành yếu tố chiến lược, quan trọng nhất trong sự phục hồi của nền kinh tế Trung Quốc.
Liệu việc kéo dài kỳ nghỉ trong tuần có giúp tăng tiêu thụ?
Huang Weiping, giáo sư tại Viện Kinh tế của Đại học Nhân dân Trung Quốc, bày tỏ nghi ngờ về hiệu quả của biện pháp này.
“Nhu cầu mua sắm giảm không phải vì mọi người có ít thời gian rảnh mà vì đại dịch coronavirus. Ví dụ, đối với ngành dịch vụ thực phẩm ở Bắc Kinh, sau khi 60 ngày không có ca nhiễm mới, tất cả các nhà hàng đã dần khôi phục trở lại. Nhưng ngay sau khi ghi nhận đợt bùng phát mới, mọi người lại bắt đầu ít lui tới nhà hàng hơn. Do đó, trong tháng 6, doanh thu của các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ ăn uống giảm 15,2% so với cùng kỳ. Vì vậy, theo tôi, hiện nay tác động của coronavirus vẫn còn rất lớn. Bây giờ những người ra quyết định cần nghiên cứu kỹ thị trường tiêu dùng, đặc điểm tiêu dùng ở các cấp độ khác nhau. Sau đó, cần phải xây dựng các biện pháp mục tiêu cụ thể để tiêu dùng trong nước thực sự tăng trưởng. Nhưng khi tình hình hoàn toàn trở lại bình thường, tôi nghĩ rằng tiêu dùng ở Trung Quốc sẽ bắt đầu tăng rất nhanh so với phần còn lại của thế giới".
"Cá nhân tôi thấy rằng kích thích tiêu dùng bằng cách tăng thêm nửa ngày nghỉ cuối tuần không phải là một biện pháp hiệu quả lắm. Có thể chờ đợi rằng việc áp dụng biện pháp này đối với các doanh nghiệp tư nhân sẽ gặp khó khăn. Sáng kiến trên chủ yếu nhắm vào các công ty nhà nước và các cấu trúc. Nhưng thông thường các cơ quan chính phủ lại chính là những người cung cấp dịch vụ. Và nếu số ngày làm việc giảm đi, điều này sẽ tạo ra những bất tiện nhất định cho mọi người, họ sẽ gặp khó khăn nhiều hơn khi giải quyết công việc của mình. Và điều này sẽ gây ra sự bất mãn trong dân chúng. Vì vậy, tôi sợ rằng đây là một biện pháp khó thực hiện được vào lúc này".
Ngành công nghiệp du lịch, cũng như ngành công nghiệp giải trí phục vụ, bị coronavirus tấn công mạnh nhất. Ví dụ, doanh thu của Guilin Tourism giảm 68% trong năm nay. Khoản lỗ dự kiến trong sáu tháng đầu khoảng 112 triệu nhân dân tệ, so với mức lãi 9,9 triệu nhân dân tệ một năm trước đó.
Trung Quốc định dùng nguồn nào để tăng ngày nghỉ?
Từ năm 2019, Viện Hàn lâm khoa học xã hội Trung Quốc đã tiến hành một nghiên cứu, theo đó nếu tăng 10% kỳ nghỉ được trả lương thì mức gia tăng tiêu dùng trong ngành du lịch sẽ là 1,69%. Nhưng giờ đây, đề xuất đưa ra là tăng thêm nửa ngày nghỉ bằng cách tăng thời gian làm việc hàng ngày thêm 40 phút, hoặc bằng cách giảm thời gian nghỉ hàng năm. Do đó, biện pháp này trông giống như tái cấu trúc giờ làm việc hơn là giảm.
Theo chuyên gia này, biện pháp sẽ mang lại hiệu quả tốt hơn là hỗ trợ người dân và phát phiếu mua hàng có thể hiệu quả hơn nhiều. Nhưng điều kiện tiên quyết chính để bình thường hóa tình hình vẫn là chiến thắng hoàn toàn dịch bệnh, ông Huang Weiping nhận định.
“Tôi nghĩ rằng điều chính bây giờ là ổn định tình hình dịch tễ học, và điều quan trọng nhất là để dịch bệnh không quay trở lại. Đây là điều kiện tiên quyết chính để nền kinh tế và xã hội quay trở lại cuộc sống bình thường. Ngoài ra, các xí nghiệp và doanh nghiệp cần phân tích thị trường tiêu dùng một lần nữa để tìm hiểu xem sở thích của mọi người đã thay đổi như thế nào sau đại dịch. Rốt cuộc, mọi người sẽ chỉ mua những gì họ thực sự cần. Do đó, bạn cần sản xuất đúng hàng hóa và dịch vụ. Có thể tăng mức tiêu thụ hàng hóa và dịch vụ từ phía nhà nước. Điều này sẽ đồng thời tăng việc làm. Ngoài ra, chính quyền có thể phát hành phiếu mua hàng đặc biệt để kích thích tiêu thụ. Và điều chỉnh cấu trúc của các phiếu mua hàng nhằm phản ánh chính xác nhất nhu cầu hàng ngày của mọi người. Hoa Kỳ chẳng hạn đã quyết định trợ cấp tiền mặt cho người dân. Nhưng phiếu mua hàng là một biện pháp hiệu quả hơn vì nhằm tới mục đích tiêu dùng. "
Nghiên cứu từ McKinsey & Co
Theo một nghiên cứu của McKinsey&Co, 20% đến 30% người dân Trung Quốc sẽ thận trọng hơn nhiều về chi tiêu sau dịch bệnh. Có lẽ, nếu nhà nước trợ cấp trực tiếp thì khoản tiền này cuối cùng lại nằm trong tài khoản tiết kiệm của người dân chứ không giúp kích thích tiêu dùng. Do đó, chính quyền địa phương đã bắt đầu phân phát phiếu mua hàng nhằm kích thích tiêu dùng. Nam Kinh là thành phố đầu tiên thực hiện biện pháp này bằng cách phân bổ 300 triệu nhân dân tệ (42 triệu đô la) cho mục đích tiêu dùng. Sau đó, bước đi này đã được áp dụng tại 170 thành phố khác. Phiếu mua hàng không có tính chất thanh khoản giống như tiền mặt và chỉ có thể sử dụng vào một số nhu cầu cụ thể, chủ yếu là mua hàng hóa hoặc dịch vụ thông qua hệ thống thanh toán di động Alipay hoặc WeChatPay. Tại thời điểm này, như tuyên bố của Thứ trưởng Bộ Thương mại Trung Quốc Wang Bingnan, phiếu mua hàng đã được phát hành với trị giá hơn 2,7 tỷ đô la.