Hiện nay, khoảng 11 loại vắc-xin phòng Covid-19 đã được cơ quan quản lý dược phẩm châu Âu (EMA), Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm (FDA) phê chuẩn và các quốc gia cấp phép sử dụng khẩn cấp; 237 loại đang triển khai nghiên cứu. Hầu hết các vắc-xin yêu cầu bảo quản ở 2-8 độ C (như AstraZeneca/Oxford). Tuy nhiên, nhiều loại (như hãng Pfizer-BioNTech và Moderna) cần điều kiện bảo quản, vận chuyển với nhiệt độ âm sâu, khoảng âm 20 độ C đến âm 80 độ C.
Đại diện Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC cho biết, tháng 1/2021, Công ty Cổ Phần Vắc-xin Việt Nam (VNVC) đã được Bộ Y tế cấp phép triển khai 3 kho bảo quản và hệ thống vận chuyển vắc-xin, sinh phẩm ở nhiệt độ âm 40 độ C đến âm 86 độ C, công suất bảo quản lên tới 3 triệu liều tại cùng một thời điểm. Mỗi kho lạnh có một kho rã đông được kiểm soát nhiệt độ luôn dưới 8 độ C để đảm bảo vắc-xin rã đông an toàn trước khi đưa vào sử dụng.
VNVC cũng được Bộ Y tế cấp phép xuất – nhập khẩu, kinh doanh dịch vụ bảo quản vắc-xin, sinh phẩm ở điều kiện lạnh 2-8 độ C; vắc-xin, sinh phẩm bảo quản ở điều kiện âm sâu (âm 40 đến âm 86 độ C).
Với những vắc-xin cần bảo quản âm 80 độ C đến âm 70 độ C, chương trình tiêm chủng mở rộng chưa có dây chuyền lạnh đáp ứng yêu cầu này. Trong hệ thống tiêm chủng dịch vụ, hiện chỉ có duy nhất hệ thống kho bảo quản vắc-xin âm sâu của VNVC có thể lưu trữ 3 triệu liều vắc-xin Covid-19.
Các vắc-xin Covid-19 được bảo quản như thế nào?
Theo VNVC, tủ lạnh âm sâu là thiết bị y tế có thể tạo điều kiện lưu trữ tốt nhất cho các chất hữu cơ – chính là điều kiện cần thiết cho công việc lưu trữ, bảo quản và cung ứng vắc-xin trên toàn thế giới, đang được nhiều quốc gia đầu tư. Với khả năng duy trì nhiệt độ cực thấp và phân bố nhiệt độ bên trong tủ âm sâu đồng đều, đảm bảo các chất hữu cơ luôn giữ trong cùng một điều kiện nhiệt độ, thiết bị này có thể đặt chính xác nhiệt độ theo nhu cầu, trong khoảng âm 86 độ C đến âm 40 độ C.
Giám đốc Kiểm soát chất lượng Công ty Cổ phần Vắc-xin Việt Nam Trần Thị Trung Trinh cho hay, từ giữa năm 2020, khi dự đoán tình hình khó khăn về vận chuyển, lưu trữ và bảo quản các loại vắc-xin ngừa Covid-19, VNVC đã nhập khẩu số lượng lớn thiết bị, xây dựng hệ thống dây chuyền bảo quản lạnh âm sâu, sẵn sàng đáp ứng nhu cầu sử dụng khi có thể nhập khẩu.
“Trải qua nhiều khó khăn của việc giao thương trong bối cảnh dịch bệnh bùng phát toàn cầu và các điều kiện phòng chống dịch tại Việt Nam, cuối năm 2020, VNVC hoàn thành hệ thống kho lạnh đặc biệt này”, - bà Trần Thị Trung Trinh nói.
Với mạng lưới 49 trung tâm tiêm chủng vắc-xin trên toàn quốc, mỗi trung tâm trang bị một kho vắc xin riêng, VNVC hiện đang sở hữu hệ thống 49 kho vắc lẻ và 2 kho tổng chuyên dụng bảo quản vắc-xin ở nhiệt độ 2-8 độ C, các kho tiền lạnh và 3 kho lạnh bảo quản âm sâu, với tổng diện tích hơn 1.000 m2, dung tích hơn 4.000 m3, có sức chứa lên tới 170 triệu liều vắc-xin tại một thời điểm ở nhiệt độ 2-8 độ C hoặc âm sâu đến âm 86 độ C.
Sử dụng gas lạnh và công nghệ làm lạnh ghép tầng, tủ lạnh âm 86 độ C tại VNVC có hệ thống cảnh báo qua GSM và chức năng điều khiển thiết bị từ xa. Tất cả kho lạnh và kho lạnh âm sâu trang bị hệ thống giám sát nhiệt độ, gồm: Cảnh báo tại chỗ bằng tín hiệu còi và đèn; cảnh báo từ xa qua tin nhắn SMS và email đến những người có trách nhiệm như thủ kho, quản lý kho, quản lý chất lượng, bảo trì.
Ngoài ra, các kho đều được chuẩn bị phương án điện dự phòng nhằm bảo đảm chất lượng vắc-xin cao nhất. Khâu bảo quản, vận chuyển vắc-xin tại VNVC đạt tiêu chuẩn GSP (thực hành tốt bảo quản thuốc), GDP (thực hành tốt phân phối thuốc) của Bộ Y tế.
Theo bà Trinh, VNVC còn đầu tư hệ thống xe lạnh chuyên dụng vận chuyển vắc-xin giúp đảm bảo chất lượng vắc-xin cao nhất, từ sân bay về các kho tổng và vận chuyển vắc-xin liên trung tâm (từ trung tâm này đến trung tâm khác), hệ thống các thùng bảo quản chuyên dụng để vận chuyển vắc-xin trong nội bộ trung tâm tiêm chủng (từ kho trung tâm đến các tủ lạnh bảo quản chuyên dụng tại các phòng tiêm). Tất cả các kho lạnh, xe lạnh, thùng vận chuyển, tủ lạnh đều được thẩm định, đáp ứng điều kiện bảo quản trước khi đưa vào sử dụng.
Dự kiến nửa đầu năm 2021, VNVC sẽ đưa về 30 triệu liều vắc-xin do AstraZeneca và Đại học Oxford nghiên cứu, sản xuất. Đây là vắc-xin Covid-19 đầu tiên được Bộ Y tế cấp phép lưu hành tại Việt Nam, với phác đồ tiêm hai liều tiêu chuẩn cho người lớn từ 18 tuổi trở lên.