Hội Nạn nhân chất độc da cam/dioxin Việt Nam mong những người yêu chuông hòa bình, công lý trên toàn thế giới ủng hộ mạnh mẽ hơn cho bà Trần Tố Nga, nạn nhân chất độc da cam/dioxin Việt Nam và nhân dân Việt Nam.
Hội Nạn nhân chất độc da cam/Dioxin Việt Nam ra tuyên bố về vụ kiện của bà Trần Tố Nga
Ngày 12/5, Hội Nạn nhân chất độc da cam/Dioxin Việt Nam đã ra tuyên bố về việc Tòa Đại hình thành phố Evry (ngoại ô Paris, Pháp) quyết định không thụ lý các yêu cầu trong đơn kiện của bà Trần Tố Nga kiện các công ty hóa chất Mỹ đã sản xuất và cung cấp chất độc hóa học cho quân đội Mỹ trong chiến tranh ở Việt Nam, gây ra hậu quả nghiêm trọng về sức khỏe cho bà và các con.
Tuyên bố của Hội Nạn nhân chất độc da cam/Dioxin Việt Nam nhấn mạnh, Tòa án Evry đã đưa một quyết định không dựa trên các nguyên tắc của luật pháp quốc tế hiện hành và không có sự xem xét đầy đủ các yếu tố liên quan. Đồng thời, việc Tòa không thụ lý đề nghị của bà Trần Tố Nga cho thấy Tòa đã khước từ quyền được luật pháp nước Pháp thừa nhận xét xử các vụ kiện của các công dân Pháp bị các thể nhân và pháp nhân nước ngoài gây thiệt hại.
Tuyên bố cũng đề cập tới thông cáo báo chí của các luật sư của bà Trần Tố Nga đã chỉ rõ: Phán quyết không thụ lý các yêu cầu trong đơn kiện của bà Trần Tố Nga do các công ty hóa chất của Mỹ “đã hành động theo lệnh và đại diện cho Nhà nước Hoa Kỳ” nên được hưởng quyền “miễn truy tố” của Tòa Đại hình thành phố Evry là “dựa trên một định nghĩa lỗi thời về nguyên tắc miễn tố, trái với các nguyên tắc hiện đại của luật pháp quốc tế và luật pháp quốc gia”.
Tòa đã không xem xét yếu tố, các công ty hóa chất của Mỹ liên quan trong vụ kiện đã không bị bắt buộc phải thực hiện việc sản xuất chất độc hóa học cho quân đội Mỹ sử dụng trong chiến tranh ở Việt Nam, mà hoàn toàn được tự do tham gia đấu thầu để sản xuất thu lợi nhuận. Tòa Đại hình thành phố Evry cũng không xem xét yếu tố các công ty hóa chất hữu quan đã biết trước dioxin là chất có độ độc cao, nhưng vẫn cố ý thay đổi quy trình kỹ thuật tổng hợp hai chất diệt cỏ 2.4-D và 2.4.5-T để rút ngắn thời gian sản xuất chất độc da cam, giảm bớt chi phí, tăng thêm lợi nhuận, do vậy đã làm tăng hàm lượng chất dioxin vốn đã có trong chất 2.4.5-T.
Trong tuyên bố đưa ra, Hội Nạn nhân chất độc da cam/Dioxin Việt Nam nhấn mạnh, Tòa Đại hình thành phố Evry cần xem xét lại quyết định của mình và mong Tòa phúc thẩm xét xử vụ kiện của bà Trần Tố Nga sẽ xem xét đầy đủ các yếu tố liên quan để đưa ra phán quyết yêu cầu các công ty hóa chất của Mỹ bồi thường thiệt hại cho bà Trần Tố Nga.
Tuyên bố còn nhấn mạnh, bà Trần Tố Nga đã kiện các công ty hóa chất Mỹ với tư cách là công dân nước Pháp, nhưng bà đã bị nhiễm chất độc da cam/dioxin trong thời kỳ sống và làm việc tại Việt Nam. Vì vậy, Hội Nạn nhân chất độc da cam/dioxin Việt Nam hoàn toàn ủng hộ vụ kiện của bà Trần Tố Nga, ủng hộ quyết định kháng cáo, đưa đơn kiện lên tòa phúc thẩm của bà. Hội mong muốn, tất cả bạn bè, những người yêu chuông hòa bình, công lý và tiến bộ trên toàn thế giới ủng hộ mạnh mẽ hơn cho bà Trần Tố Nga, nạn nhân chất độc da cam/dioxin Việt Nam và nhân dân Việt Nam; cùng nhân dân Việt Nam đấu tranh đòi công lý cho các nạn nhân chất độc da cam/dioxin.
Vụ kiện của bà Trần Tố Nga đã kéo dài 7 năm (chưa kể thời gian bà chuẩn bị các hồ sơ, tài liệu để chứng minh mình thực sự là nạn nhân chất độc da cam/dioxin) được dư luận các nước quan tâm và nhiều người ủng hộ. Thông qua vụ kiện, bạn bè quốc tế đã hiểu rõ hơn về đất nước, con người Việt Nam, về nạn nhân chất độc da cam/dioxin Việt Nam, hậu quả nặng nề của chiến tranh mà nhân dân Việt Nam còn đang phải gánh chịu.
Nhiều người, trong khi bày tỏ sự quan tâm, ủng hộ đối với bà Trần Tố Nga, cũng đã bày tỏ tình đoàn kết, sự ủng hộ của họ với nạn nhân chất độc da cam/dioxin Việt Nam và nhân dân Việt Nam.
Vụ kiện của nạn nhân chất độc da cam Trần Tố Nga
Bà Trần Tố Nga, năm nay đã 79 tuổi, liên tục theo đuổi việc yêu cầu các công ty hoá chất Mỹ, bao gồm Monsanto và Dow Chemical, phải chịu trách nhiệm vì đã sản xuất và cung cấp chất độc màu da cam.
Bà Trần Tố Nga mang hai quốc tịch Pháp - Việt, đồng thời cũng là nạn nhân nhiều năm phải chịu đựng các căn bệnh quái ác mà chất độc da cam/dioxin gây ra. Các xét nghiệm y tế cũng ghi nhận nồng độ dioxin trong máu bà cao hơn mức bình thường.
Đến nay, hành trình đi tìm công lý của bà đã trải qua hơn 10 năm đầy khó nhọc. Từ năm 2009 - 2013, bà nga chuẩn bị các giấy tờ, tài liệu chứng minh mình thực sự là một nạn nhân da cam để theo đuổi việc khởi kiện theo luật pháp nước Pháp.
Đến tháng 5/2013, Tòa đại hình Evry chấp thuận đơn kiện của bà Nga đối với 26 công ty hóa chất Mỹ. Tháng 4/2014, phiên xét xử đầu tiên được tổ chức, yêu cầu sự có mặt của 19 công ty hóa chất Mỹ từng sản xuất chất hóa học sử dụng trong chiến tranh Việt Nam (một số công ty đã giải thể). Cho đến nay, đã có 18 phiên tòa và 1 phiên điều trần (tổ chức ngày 25/1/2021 với sự có mặt của 14 công ty) diễn ra.
Bà Nga là một trường hợp hết sức đặc biệt. Bà là người duy nhất trên thế giới có thể đại diện nạn nhân da cam Việt Nam khởi kiện vì hội đủ 3 điều kiện: là công dân Pháp gốc Việt, đang sống tại nước duy nhất có luật pháp cho phép mở các vụ kiện quốc tế bảo vệ công dân Pháp chống lại một nước khác làm hại mình, và là nạn nhân chất độc da cam.
Ngày 10/5 vừa qua, Toà Đại hình Evry ở ngoại ô thủ đô Paris của Pháp đã có quyết định bác đơn kiện của bà Trần Tố Nga. Phía tòa án cho biết, họ không có có thẩm quyền xét xử vụ kiện liên quan đến những hành động thời chiến tranh của chính phủ Mỹ. Theo tòa, các công ty này đã hành động “theo yêu cầu” của chính phủ Mỹ.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng sau đó lên tiếng cho biết chiến tranh đã để lại cho Việt Nam nhiều hậu quả hết sức nghiêm trọng, trong đó có cả những nguy hại lâu dài mà chất độc da cam/dioxin gây ra.
“Chúng tôi ủng hộ việc các nạn nhân của chất độc da cam/dioxin yêu cầu trách nhiệm pháp lý đối với các công ty hóa chất và sản xuất, thương mại chất độc da cam/dioxin của Hoa Kỳ trong cuộc chiến tranh tại Việt Nam”, người phát ngôn Lê Thị Thu Hằng nêu rõ.
Bên cạnh việc tuyên bố ủng hộ các nạn nhân chất độc da cam, Bộ Ngoại giao Việt Nam còn cho rằng, các công ty hóa chất Mỹ phải chịu trách nhiệm khắc phục hậu quả nặng nề mà chất độc da cam/dioxin gây ra.
“Việt Nam cho rằng các công ty này phải có trách nhiệm khắc phục những hậu quả chất độc da cam/dioxin đã gây ra tại Việt Nam”, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Việt Nam Lê Thị Thu Hằng nhấn mạnh.
Với vụ kiện lịch sử của bà Trần Tố Nga đối với các công ty hóa chất cung cấp dioxin/chất độc da cam cho quân đội Mỹ sử dụng trong chiến tranh, các nạn nhân Việt Nam không đi cầu xin, kêu gọi 'lòng từ bi', thương hại của thế giới. Sự thật và tội ác cần được phơi bày. Thứ vũ khí 'giết người' tàn khốc như dioxin/chất độc da cam mà lính Mỹ sử dụng gây ra bao nỗi đau không chỉ cho riêng nhiều thế hệ người Việt mà còn ở rất nhiều nơi trên thế giới. Cuộc chiến đòi quyền phán quyết lịch sử này, dẫu biết là 'không cân sức" nhưng cần nhận được sự quan tâm, chú ý, ủng hộ của cộng đồng quốc tế, những người hiểu thấu nỗi đau chiến tranh, yêu chuộng và trân trọng hòa bình.