Việc mua vắc-xin Pfizer là lựa chọn nhà thầu trong trường hợp đặc biệt
Thông báo kết luận của Thủ tướng Phạm Minh Chính tại cuộc họp Thường trực Chính phủ ngày 17/5 về việc mua Vắc-xin phòng Covid-19 của Công ty Pfizer, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu căn cứ Nghị quyết của Chính phủ, giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư có ý kiến thẩm định chính thức bằng văn bản về phương án mua vắc-xin phòng Covid-19 do Bộ Y tế đề xuất, đồng thời dự thảo quyết định phê duyệt phương án lựa chọn nhà thầu theo quy định của Luật đấu thầu, báo cáo Thủ tướng Chính phủ.
Lãnh đạo Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết phải hiểu chính xác chỉ đạo trên là bộ này thẩm định phương án hình thức lựa chọn nhà thầu trong trường hợp đặc biệt theo quy định tại Điều 26 Luật Đấu thầu đối với việc mua vắc-xin, không phải là thẩm định phương án mua vắc xin. Điều 26 Luật Đấu thầu quy định rất rõ nguyên tắc, tiêu chí để lựa chọn nhà thầu trong trường hợp này.
Quan điểm của Bộ Kế hoạch và Đầu tư là ngay khi có đủ hồ sơ của Bộ Y tế thì sẽ tiến hành thẩm định ngay lập tức, không bê trễ. Hiện Cục Quản lý đấu thầu đã được giao thẩm định vấn đề này. Nguồn tin chính thức từ Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết, theo kết quả đàm phán tính đến ngày 9/5/2021, Pfizer có thể cung ứng cho Việt Nam khoảng 31 triệu liều vắc xin (15,5 triệu liều cung cấp trong quý III/2021 và nửa còn lại được cung cấp trong quý IV/2021).
Tuy nhiên, nhà cung cấp cũng đưa ra một số điều khoản ràng buộc rất chặt chẽ (ký thỏa thuận khung trước, rồi mới ký thỏa thuận chi tiết theo mẫu được áp dụng với 70 quốc gia khác đã nhập khẩu vắc xin của Pfizer); miễn trừ trách nhiệm (khiếu nại phát sinh từ hoặc liên quan đến vắc xin hoặc việc sử dụng vắc xin của Pfizer; không giao hàng theo đúng số lượng, thời gian dự kiến trong thỏa thuận); không có bảo lãnh tạm ứng, bảo đảm thực hiện hợp đồng; không áp dụng kê khai, kê khai lại giá…
Bộ Y tế đang trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt phương án mua lô vắc xin này. Theo Bộ Y tế, đây là vắc xin mới được nghiên cứu, sản xuất trong tình trạng khẩn cấp để phòng chống đại dịch, nên chưa có đầy đủ dữ liệu về an toàn, hiệu quả, nên có thể có các sự cố sau tiêm. Do vậy, muốn mua được vắc xin của Pfizer, Chính phủ phải chấp nhận rủi ro khi sử dụng và các điều kiện của nhà cung cấp.
Để đẩy nhanh tiến độ, Bộ Y tế còn đề xuất Thủ tướng cho phép miễn một số loại giấy tờ liên quan đến việc nhập khẩu như giấy chứng nhận chất lượng (kiểm định xuất xưởng) của cơ quan có thẩm quyền nước xuất khẩu; giấy chứng nhận xuất xưởng do Viện Kiểm định quốc gia vắc xin và sinh phẩm y tế cấp…
Qua đó, Điều 26 Luật Đấu thầu quy định về lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư trong trường hợp đặc biệt như sau:
Trường hợp gói thầu, dự án xuất hiện các điều kiện đặc thù, riêng biệt mà không thể áp dụng các hình thức lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư quy định tại các điều 20, 21, 22, 23, 24 và 25 của Luật này thì người có thẩm quyền trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định phương án lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư.
Chuẩn bị ký thỏa thuận mua 31 triệu vaccine Pfizer
Nghị quyết nêu rõ, Chính phủ giao Bộ Y tế khẩn trương tổ chức thực hiện mua vắc xin một cách nhanh nhất để có thể triển khai tiêm trên diện rộng cho nhân dân. Trước đó, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã nhiều lần nhấn mạnh, trước những diễn biến mới của dịch bệnh, công tác phòng chống dịch cần tiếp tục chuyển trạng thái, kết hợp hài hòa, hợp lý, hiệu quả giữa phòng ngự và tấn công, thực hiện hiệu quả chiến lược “5K + vắc xin”.
Thủ tướng yêu cầu kiên quyết thực hiện có hiệu quả chiến lược vắc xin. Cụ thể là đẩy nhanh hơn nữa việc tiếp cận mua, nhập khẩu các nguồn vắc xin theo đúng chỉ đạo của Thủ tướng; nhận chuyển giao công nghệ, đẩy nhanh tốc độ nghiên cứu và sản xuất vắc xin trong nước; tổ chức tiêm chủng cho hiệu quả, chủ động phòng ngừa sự cố và giải thích rõ khi có sự cố.
Trong điều kiện “chống dịch như chống giặc”, khan hiếm vắc xin phòng chống Covid-19 trên toàn cầu, để sớm có vắc xin và tiêm cho nhân dân theo chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư và của Chính phủ, Thủ tướng yêu cầu Bộ Y tế và các bộ, ngành nêu cao tinh thần trách nhiệm vì sức khỏe nhân dân, sức khỏe cộng đồng, lợi ích của quốc gia, dân tộc, cùng cộng đồng trách nhiệm, thống nhất thực hiện các giải pháp để có vắc xin sớm nhất.
Đây là tình huống cấp bách, vì thế việc mua vắc xin phải được xử lý theo quy định của pháp luật về các trường hợp đặc biệt, cấp bách và phải được thực hiện ngay. Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long cho biết, Bộ Y tế đã phối hợp với Văn phòng Chính phủ, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tư pháp, xin ý kiến các thành viên Chính phủ để thống nhất việc mua vắc xin phòng Covid-19 của Pfizer (Mỹ) và chuẩn bị ký thỏa thuận mua 31 triệu liều vắc xin với Pfizer.
Quá trình đàm phán để đi đến thoả thuận này với Pfizer đã được Bộ Y tế liên tục thúc đẩy trong suốt thời gian qua. Đại diện Pfizer tại Việt Nam đã ghi nhận những nỗ lực và mong muốn của Bộ Y tế để có thể có vắc xin cho người dân. Nội dung đàm phán tập trung vào những điều khoản trong thoả thuận giữa hai bên liên quan đến trách nhiệm pháp lý, vấn đề thanh toán, bồi hoàn và các rủi ro khi thực hiện thoả thuận trên nguyên tắc bảo đảm tuân thủ luật pháp của Việt Nam và luật pháp quốc tế.
Như vậy, Việt Nam sẽ có 31 triệu liều vắc xin của Pfizer được cung cấp vào quý III và quý IV trong năm nay, bảo đảm thực hiện theo lộ trình cung ứng vắc xin mà 2 bên đã trao đổi và thống nhất trong thời gian qua.