Đại dịch COVID-19 đã và đang tác động tiêu cực đến toàn thế giới, trong đó có Cuba. COVID-19 đã làm cho đời sống của nhân dân Cuba nặng nề và khó khăn lên nhiều. Trước thực trạng đó, ở các thành phố của Cuba đã diễn ra biểu tình đề nghị chính phủ “hành động khẩn cấp nhằm giải quyết vấn đề thiếu hụt lương thực, thuốc men và vaccine”. Những cuộc biểu tình trở nên phức tạp hơn khi có sự kích động và can thiệp của các thế lực xấu.
Ngày 21/7, Đại sứ quán Cuba tại Hà Nội đã tổ chức cuộc họp báo về tình hình Cuba. Những diễn biến gần đây ở Cuba đang được dư luận Việt Nam rất quan tâm. Phóng viên Sputnik đã có cuộc trao đổi với nhà phân tích Nguyễn Minh Tâm, chuyên gia nổi tiếng về các vấn đề chính trị và quân sự quốc tế về tình hình Cuba hiện nay. Ông Nguyễn Minh Tâm vừa tham gia làm phim ““La Habana trong trái tim Hà Nội” .
Tô vẽ thêm về chính trị và “khủng bố truyền thông” trên không gian mạng đối với Cuba
Sputnik: Theo đánh giá của ông, những gì trên thực tế đã diễn ra tại Cuba trong thời gian gần đây?
Nhà phân tích Nguyễn Minh Tâm:
Trước hết, tôi muốn nhấn mạnh rằng, thời gian qua, biểu tình đã diễn ra ở nhiều nước trên thế giới, biểu tình biến thành bạo động đã diễn ra tại nhiều nước châu Âu do ảnh hưởng của dịch bệnh COVID-19. Chỉ một vài ví dụ: Tại Đức, tháng 8/2020, cảnh sát đã bắt giữ 300 người biểu tình chống các biện pháp ngăn COVID-19 là giãn cách xã hội và đeo khẩu trang; tại Pháp, có gần 300 cuộc biểu tình với khoảng 150.000 người tham gia nhằm phản đối các chính sách của chính phủ cắt giảm các phúc lợi xã hội và quyền tự do dân sự, cũng như cắt giảm việc làm và xử lý đại dịch COVID-19, v.v…
Nhưng biểu tình ở Cuba lại được bôi màu chính trị. Những cuộc làm loạn trên đường phố, gây rối trật tự công cộng, được truyền thông Mỹ và phương Tây tâng bố lên thành cuộc chống đối chính trị và gán cho nó cái mác “cách mạng”. Theo tôi, đây là một sự đánh tráo khái niệm trơ trẽn. Do đó, cần phải nói thẳng rằng, các hoạt động biểu tình bất hợp pháp vừa qua ở Cuba là hoạt động vi phạm pháp luật, có sự chỉ đạo, điều khiển và tài trợ bằng tài chính từ bên ngoài thông qua các tổ chức chính trị bất hợp pháp đội lốt nhân quyền, dân chủ để rồi bộ máy truyền thông Mỹ và phương Tây lợi dụng để tô vẽ thêm về chính trị cho nó để thực hiện những vụ “khủng bố truyền thông” trên không gian mạng đối với Cuba.
Trong cuộc họp báo ở Hà Nội sáng 21/7/2021, Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Cộng hòa Cuba tại Việt Nam Orlando Nicolás Hernández Guillén đã nói rõ điều này. Đó là việc từ bên ngoài lãnh thổ Cuba, các thế lực thù địch với nước này đã tiến hành một chiến dịch quy mô lớn ngụy tạo tin tức và hình ảnh để nói xấu Cuba, cũng như tiến hành ngăn chặn truy cập các website chính thống của Cuba. Đó là việc các hãng truyền thông Mỹ và phương Tây đã sử dụng chính hình ảnh tuần hành ủng hộ chính phủ Cuba để ngụy tạo thông tin nói rằng đây là biểu tình chống chính phủ Cuba. Ngoài ra, các hãng truyền thông Mỹ và phương Tây đã sử dụng cả những hình ảnh bạo loạn ở các không gian khác nhau, thời gian khác nhau như ở Ai Cập (2011), Nam Phi (2021), Puerto Rico, hay Nicaragua (2018), Barcelona, Tây Ban Nha (2019)... để giả tạo hình ảnh về những gì vừa diễn ra ở La Havana, ở Santa Clara, ở Santiago de Cuba. Các hình ảnh được lắp ghép để xuyên tạc rằng cảnh sát Cuba đàn áp, đánh đập người biểu tình gây ra thương vong dù thực tế không phải vậy. Những người xem tỉnh táo dễ dàng nhận thấy không hề có những tòa nhà, những hậu cảnh như vậy ở chính nơi mà chúng được xây dựng và cấu trúc chứ không phải ở Cuba.
Nguyên nhân trực tiếp là ở chỗ bất cứ một quốc gia nào cũng có những vấn đề nhạy cảm trong các chính sách xã hội, có thể động chạm đến quyền lợi của một nhóm người nào đó trong xã hội ấy. Cuba hay Việt Nam cũng không phải là ngoại lệ. Đối với Cuba, đó là việc xóa bỏ chế độ 2 đồng peso, hợp nhất đồng peso nội địa và peso ngoại hối. Do đó, giá cả thị trường hàng tiêu dùng thiết yếu có những biến động lớn.
Và khi Đại dịch COVID-19 xảy đến, thu nhập quốc gia và doanh nghiệp từ ngành du lịch vốn là nòng cốt của kinh tế Cuba bị ảnh hưởng rất đáng kể. Chính phủ Cuba buộc phải ban hành những chính sách cấp thiết để bảo đảm cho mạng sống của người dân, cho sức khỏe của cộng đồng, cho an ninh của đất nước, cho lợi ích của quốc gia-dân tộc thì những chính sách ấy dù ít, dù nhiều, sẽ động chạm đến quyền lợi của một bộ phận thiểu số trong xã hội bị ảnh hưởng xấu và bộ phận thiểu số trong xã hội đó sẽ có những hành vi chống đối lại. Điều đó không chỉ có ở Cuba, ở Việt Nam mà có cả khắp toàn cầu, kể cả Mỹ. Chắc chắn mọi người chưa quên vụ những kẻ bạo loạn ở Mỹ tấn công Đồi Capitol, nơi đặt trụ sở của Quốc hội lưỡng viện Mỹ ngay trước khi lễ tuyên thệ nhậm chức của tân tổng thống Joe Biden diễn ra chỉ khoảng 1 tháng.
Tuy nhiên, những khúc mắc như vậy lại được những thế lực cơ hội chính trị bơm thổi lên. Và lợi dụng tâm lý đám đông, đồng thời được sự trợ giúp của các thế lực vốn đã có tư tưởng thù địch với Cuba từ bên ngoài, những thế lực cơ hội chính trị ấy sẵn sàng làm mọi chuyện để chống lại chính quốc gia dân tộc mình, kể cả khi dịch bệnh COVID-19 đang lây lan nghiêm trọng. Đó là một tội ác đẩy con người vào chỗ chết.
Ở đây, tôi có thể chỉ rõ tác giả của các cuộc biểu tình bất hợp pháp ở Cuba vừa qua là CIA. Qua nhiều năm công tác, tôi không lạ gì những ngón đòn “ném đá giấu tay” của CIA, thông qua các quỹ tài chính phi chính phủ, các tổ chức tài trợ khủng bố chính trị phi chính phủ. Các hành động kiểu này của các cơ quan đặc biệt Mỹ đã quá quen thuộc với các quốc gia mà Mỹ không ưa. Trong đó có Cuba, Iran, Venezuela và nhiều nước khác.
Tình hình Cuba đã ổn định trở lại sau không quá một tuần
Sputnik: Chính phủ Cuba cùng dân hành động và tập trung giải quyết vấn đề như thế nào?
Nhà phân tích Nguyễn Minh Tâm:
Chỉ sau không quá một tuần, tình hình Cuba đã ổn định trở lại. Điều đó đã minh chứng cho sự đồng lòng của dân và chính phủ, phản ứng hiệu quả của chính quyền.
Theo thông tin từ Đại sứ quán Cuba tại Hà Nội cho biết, Chính phủ Cuba vẫn tập trung cao độ vào công tác phòng chống dịch bệnh COVID-19 và duy trì sức sản xuất của nền kinh tế. Cuộc bạo loạn vừa qua không hề có bất kỳ ảnh hưởng nào đối với đời sống, sinh hoạt của Cuba cũng như công cuộc chiến chống dịch COVID-19 mà nước này đang quyết liệt thực hiện. Trước mắt, Chính phủ Cuba tập trung nguồn lực để bảo đảm đời sống sinh hoạt bình thường cho nhân dân, tìm kiếm thị trường xuất khẩu và nhập khẩu để vượt qua vòng phong tỏa, cấm vận của Mỹ. Cuba vẫn có những người bạn trung thành của mình, bất chấp vòng phong tỏa của Mỹ và phương tây, vẫn có mối quan hệ lớn về kinh tế ở những lĩnh vực then chốt đối với Cuba như Nga, Venezuela (về năng lượng và công nghệ công nghiệp), Việt Nam (về lương thực và công nghệ nông nghiệp) và những nước khác. Trong dịch bệnh và kèm theo đó là vòng phong tỏa của Mỹ và phương Tây, đời sống của người dân Cuba nói chung tuy có giảm sút; song, sự tin tưởng của đa số nhân dân Cuba vào Đảng Cộng sản Cuba, vào Chính quyền cách mạng Cuba là điều không thể phủ nhận.
Cuba thành công trong điều chế các vaccine phòng chống COVID-19
Sputnik: Đánh giá của ông về cuộc chiến chống Covid-19 tại Cuba?
Nhà phân tích Nguyễn Minh Tâm:
Cũng như trong cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc, giành lại quyền độc lập, tự chủ từ tay các thế lực thực dân cũ và mới, trong đại dịch COVID-19, Cuba một lần nữa lại nêu tấm gương tự lực tự cường, bằng chính nguồn lực của bản thân mình, trí tuệ của dân tộc mình để phòng chống dịch bệnh. Thành công đáng kể nhất của Cuba được WHO ghi nhận là nước này đã tự điều chế được vaccine phòng chống COVID-19 của riêng mình. Các loại vaccine Abdala (dùng để tiêm 3 mũi), Soborena (dùng để nhỏ mũi) và ba loại vaccine đang thử nghiệm giai đoạn 2 cho thấy sức mạnh của nền khoa học y-sinh học Cuba, là thành quả của nhiều năm xây dựng ngành y-sinh nổi tiếng thế giới. Tuy chưa phải là cường quốc kinh tế nhưng Cuba đã là cường quốc y tế thế giới.
Thông tin mới nhất cập nhật lúc 18 giờ 00 ngày 21/7/2021 từ “WorldOMeters” cho thấy Cuba đang đứng ở vị trí rất thấp trong bảng xếp hạng COVID-19 toàn cầu với 300.854 ca nhiễm (2,68% dân số), 2.072 ca tử vong (0,69 % số ca nhiễm) và 261.874 ca khỏi bệnh (84,04% số ca nhiễm), số còn lại đang điều trị.
Những con số nói trên cho thấy công tác phòng chống dịch bệnh COVID-19 ở Cuba hiện đang đi đúng hướng và Cuba chắc chắn sẽ thành công trong công cuộc phòng chống đại dịch COVID-19 để lại mở cửa “Hòn đảo tự do” đón khách du lịch 5 châu.
Việt Nam sẽ luôn ở bên cạnh ủng hộ và hỗ trợ nhân dân Cuba trong khả năng của mình
Sputnik: Việt Nam ủng hộ Cuba như thế nào trong tình hình hiện nay?
Nhà phân tích Nguyễn Minh Tâm:
Trong cuộc họp báo ngày 16/7/2021, người phát ngôn Bộ ngoại giao Việt Nam cho biết: “Việt Nam luôn quan tâm và tin tưởng Cuba sẽ vượt qua các khó khăn do đại dịch Covid-19 và hậu quả của bao vây cấm vận, thực hiện thành công quá trình cập nhật hóa mô hình kinh tế - xã hội”. Sau khi nhắc lại tình cảm đoàn kết, sự ủng hộ quý báu Cuba dành cho Việt Nam vào những lúc khó khăn nhất, người phát ngôn Bộ Ngoại giao tuyên bố :
“Việt Nam sẽ luôn ở bên cạnh ủng hộ và hỗ trợ nhân dân Cuba trong khả năng của mình”. Bên cạnh đó, Chính phủ Việt Nam cũng lưu ý rằng “Các biện pháp bao vây cấm vận trong gần 60 năm và được thắt chặt trong thời gian qua chỉ làm trầm trọng hơn khó khăn kinh tế - xã hội của nhân dân Cuba. Mỹ cần có bước đi cụ thể theo hướng bình thường hóa quan hệ với Cuba, vì lợi ích của nhân dân hai nước, đóng góp vào hòa bình, ổn định và phát triển tại khu vực và trên thế giới”.
Trong buổi tiếp Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Cuba tại Việt Nam Orlando Nicolás Hernández Guillén, Bộ trưởng Bộ Công an Việt Nam Tô Lâm cho rằng việc tăng cường hợp tác giữa Việt Nam-Cuba trong lĩnh vực đảm bảo an ninh quốc gia, giữ gìn trật tự an toàn xã hội có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Vì vậy, Bộ trưởng Tô Lâm đề nghị thời gian tới, Bộ Công an Việt Nam và Bộ Nội vụ Cuba tích cực hỗ trợ lẫn nhau trong tất cả các lĩnh vực mà hai bên có thế mạnh. Và với những thành công mà Việt Nam thu được trong nhiều năm qua, ai cũng có thể hiểu rằng thế mạnh của Việt Nam trong công tác an ninh là thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân chống “diễn biến hòa bình”, vô hiệu hóa các âm mưu gây bạo loạn, lật đổ của các thế lực phản động, thù địch ngay từ khi những âm mưu đó, tổ chức đó mới hình thành.
Về bộ phim “La Havana trong trái tim Hà Nội”
Sputnik: Được biết, ông vừa tham gia làm phim “La Havana trong trái tim Hà Nội”. Ông có thể chia sẻ về phim cho độc giả Sputnik?
Nhà phân tích Nguyễn Minh Tâm:
Không giống như các bộ phim phóng sự về Cuba được trình chiếu trên hệ thống thông tin quốc gia Việt Nam trong thời gian gần đây, phim “La Habana trong trái tim Hà Nội” là bộ phim tài liệu lịch sử thông qua hồi ức, kết quả nghiên cứu và cảm nhận của những người trong cuộc, trong đó có những người đã từng công tác tại Cuba, những người đang học tập tại Cuba, những người yêu mến đất nước Cuba và quan tâm nghiên cứu lịch sử của “hòn đảo tự do” đầy thơ mộng nhưng cũng rất kiên cường này.
Bộ phim gồm 4 phần, mỗi phần có độ dài 25 đến 30 phút, không chỉ đề cập đến lịch sử Cuba hiện đại sau Cách mạng 1/1/1959 mà còn đề cập đến toàn bộ lịch sử Cuba từ thời tiền Colombo đến nay. Bộ phim cũng lý giải những vấn đề khoa học xã hội và nhân văn đối với Cuba như nguyên nhân của hình thái dân cư lai đa chủng tộc đa sắc tộc; vị thế địa chiến lược của Cuba trong chiến lược toàn cầu của các nước đế quốc thực dân; về sự cai trị của chủ nghĩa thực dân cũ Tây Ban Nha, chủ nghĩa thực dân mới Mỹ và việc người Mỹ đã “đánh cắp” nền độc lập của Cuba như thế nào; về cuộc đấu tranh bền bỉ của người Cuba để thực hiện ý tưởng của José Martí về một nền độc lập thực sự, không phụ thuộc vào Mỹ kết thúc bằng cuộc khởi nghĩa của “Phong trào 26-7” và về đặc trưng văn hóa Cuba.
Điểm quan trọng nhất của bộ phim là đã khám phá và phản ánh được sự tương đồng giữa Cuba và Việt Nam trong tiến trình lịch sử từ hàng nghìn năm trước công nguyên với đời sống của các tộc người bản địa, về cuộc xâm lược và đồng hóa dân cư thuộc địa của người tây ban Nha, về sự đô hộ của thế lực thực dân cũ Tây Ban Nha cũng như thế lực thực dân mới Mỹ ở Cuba và ở Việt Nam khi so sánh hai tiến trình đấu tranh giành độc lập của hai dân tộc. Tất cả những điều đó đều chứng minh nhận định của Chủ tịch Hồ Chí Minh rằng: “Việt Nam và Cuba cách xa nhau hàng vạn dặm nhưng lòng dân hai nước gần gũi như anh em một nhà”.
Sputnik: Xin chân thành cảm ơn ông đã trả lời phỏng vấn.