Theo đó, trong quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống cảng biển Việt Nam thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến 2050 vừa được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, hai khu vực quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa đều có tên.
Đáng chú ý, quy hoạch cảng biển Việt Nam không chỉ nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội, thúc đẩy giao thương, trao đổi hàng hóa mà còn chú trọng đến yếu tố đảm bảo an ninh quốc phòng, an toàn hàng hải và bảo vệ chủ quyền quốc gia, hướng đến phát triển bền vững.
Quy hoạch cảng biển Việt Nam: Trọng kinh tế, mạnh quốc phòng
Theo chính sách mới, hai huyện đảo Hoàng Sa, Trường Sa sẽ nằm trong quy hoạch tổng thể phát triển cảng biển Việt Nam.
Ngày 23/9, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành vừa ký Quyết định số 1579/QĐ-TTg phê duyệt Quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống cảng biển Việt Nam thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến 2050.
Phó Thủ tướng Lê Văn Thành phát biểu chỉ đạo.
© Ảnh : Vũ Sinh - TTXVN
Theo Quyết định 1579, mục tiêu của Việt Nam đến năm 2030 là phát triển hệ thống cảng biển đồng bộ, hiện đại, dịch vụ chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế-xã hội.
Bên cạnh mục tiêu kinh tế, yếu tố cần chú trọng hàng đầu đối với quy hoạch cảng biển Việt Nam chính là bảo đảm quốc phòng - an ninh, an toàn hàng hải và bảo vệ môi trường, nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế.
Quy hoạch cảng biển mới này được kỳ vọng sẽ góp phần đưa Việt Nam cơ bản trở thành nước đang phát triển có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao vào năm 2030 với một số chỉ tiêu cụ thể.
Về năng lực, quy hoạch nêu rõ, cảng biển Việt Nam cần đáp ứng nhu cầu xuất nhập khẩu hàng hóa, giao thương giữa các vùng, miền trong cả nước và hàng trung chuyển, quá cảnh cho các nước trong khu vực cũng như nhu cầu vận tải hành khách nội địa và quốc tế.
Quy hoạch đặt mục tiêu đến năm 2030 phát triển hệ thống cảng biển đáp ứng thông qua lượng hàng hóa từ 1.140 đến 1.423 triệu tấn (trong đó hàng container từ 38 đến 47 triệu TEU), hành khách từ 10,1 đến 10,3 triệu lượt khách.
Đối với kết cấu hạ tầng, quy hoạch sẽ ưu tiên phát triển các khu bến cảng cửa ngõ quốc tế Lạch Huyện (TP. Hải Phòng), Cái Mép (tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu).
Bên cạnh đó, các nhà làm chính sách cũng sẽ nghiên cứu cơ chế chính sách phù hợp phát triển từng bước cảng trung chuyển quốc tế tại vịnh Vân Phong (tỉnh Khánh Hòa) để khai thác tiềm năng về điều kiện tự nhiên và vị trí địa lý.
Quyết định 1579 cũng nêu rõ quy hoạch định hướng phát triển bến cảng Trần Đề (Sóc Trăng) phục vụ Đồng bằng sông Cửu Long để có thể triển khai đầu tư khi có đủ điều kiện.
Đối với các cảng biển quy mô lớn phục vụ phát triển kinh tế-xã hội của cả nước hoặc liên vùng, các bến cảng khách quốc tế gắn với các vùng động lực phát triển du lịch, các bến cảng quy mô lớn phục vụ các khu kinh tế, khu công nghiệp, các bến cảng tại các huyện đảo phục vụ phát triển kinh tế-xã hội gắn với quốc phòng-an ninh và chủ quyền biển đảo cũng sẽ có định hướng cụ thể.
Đưa Hoàng Sa, Trường Sa vào quy hoạch cảng biển Việt Nam
Quyết định mà Chính phủ vừa ban hành cũng nêu rõ hệ thống cảng biển Việt Nam sẽ được quy hoạch tổng thể theo 5 nhóm.
Nhóm thứ nhất gồm 5 cảng biển: Cảng biển Hải Phòng, cảng biển Quảng Ninh, cảng Thái Bình, cảng biển Nam Định và cảng biển Ninh Bình.
Cảng Hải Phòng.
© AFP 2023 / Nhac Nguyen
Theo quy hoạch, đến 2030, hàng hóa thông qua nhóm này là từ 305 triệu tấn đến 367 triệu tấn (hàng container từ 11 đến 15 triệu TEU), hành khách từ 162.000 đến 164.000 lượt.
Tầm nhìn đến 2050, các cảng biển nhóm 1 phải đáp ứng nhu cầu thông qua hàng hóa với tốc độ tăng trưởng bình quân khoảng từ 5,0-5,3%/năm, hành khách tăng trưởng bình quân khoảng từ 1,5-1,6%/năm.
“Hoàn thành đầu tư khu bến cảng Lạch Huyện, Cái Lân và di dời các bến cảng trên sông Cấm phù hợp với quy hoạch phát triển thành phố Hải Phòng, đầu tư phát triển các bến cảng tại khu bến Nam Đồ Sơn - Văn Úc, Cẩm Phả, Hải Hà”, quy hoạch nêu rõ.
Nhóm thứ hai gồm 6 cảng biển: cảng biển Thanh Hóa, cảng biển Nghệ An, cảng biển Hà Tĩnh, cảng biển Quảng Bình, cảng biển Quảng Trị, cảng biển Thừa Thiên – Huế.
Đối với nhóm nay, hàng hóa thông qua đến năm 2030 cần đạt từ 172 triệu tấn đến 255 triệu tấn (hàng container từ 0,6-1 triệu TEU), hành khách từ 202.000 đến 204.000 lượt khách.
Trong khi đó, tầm nhìn đến 2050 phải đáp ứng nhu cầu thông qua hàng hóa với tốc độ tăng trưởng bình quân khoảng từ 3,6-4,5%/năm, hành khách tăng trưởng bình quân khoảng từ 0,4-0,5%/năm.
Chính phủ và địa phương sẽ tiếp tục hoàn thiện đầu tư, phát triển cụm cảng Nghi Sơn - Đông Hồi, Vũng Áng và Sơn Dương - Hòn La.
Quy hoạch nêu Nhóm 3 gồm 8 cảng biển, đáng chú ý, hai huyện đảo Hoàng Sa, Trường Sa đều được đưa vào quy hoạch tổng thể.
Theo đó, nhóm 3 gồm có cảng biển Đà Nẵng (gồm khu vực huyện đảo Hoàng Sa), cảng biển Quảng Nam, cảng biển Quảng Ngãi, cảng biển Bình Định, cảng biển Phú Yên, cảng biển Khánh Hòa (gồm cả khu vực huyện đảo Trường Sa), cảng biển Ninh Thuận và cảng biển Bình Thuận.
Đối với nhóm này,q uy hoạch đến 2030 hàng hóa thông qua đạt 138 triệu tấn đến 181 triệu tấn (hàng container đạt từ 1,8-2,5 triệu TEU), hành khách từ 1,9-2,0 triệu lượt khách.
Tầm nhìn đến 2050 các cảng biển nhóm 3 phải đáp ứng nhu cầu thông qua hàng hóa với tốc độ tăng trưởng bình quân khoảng từ 4,5-5,5 %/năm, hành khách tăng trưởng bình quân khoảng từ 1,7-1,8%/năm.
“Hoàn thành đầu tư toàn bộ khu bến cảng Liên Chiểu (Đà Nẵng) và hình thành cảng phục vụ hàng hóa trung chuyển quốc tế tại Vân Phong (Khánh Hòa)”, quy hoạch nhấn mạnh.
Nhóm 4 gồm có 5 cảng biển – cảng biển TP.HCM, cảng biển Đồng Nai, cảng biển Bà Rịa – Vũng Tàu, cảng biển Bình Dương, và cảng biển Long An.
Đến năm 2030 hàng hóa thông qua nhóm cảng biển số 4 từ 461-540 triệu tấn (hàng container từ 23-28 triệu TEU), hành khách từ 1,7-1,8 triệu lượt khách.
Đặc biệt, tầm nhìn đến 2050 các cảng này đáp ứng nhu cầu thông qua hàng hóa với tốc độ tăng trưởng bình quân khoảng từ 3,5-3,8 %/năm, hành khách tăng trưởng bình quân khoảng từ 0,9-1,0 %/năm.
Thời gian tới, tiếp tục hoàn thành đầu tư các bến cảng Cái Mép Hạ. Nghiên cứu hình thành các khu bến cảng mới tại Cần Giờ (trên sông Gò Gia), hoàn thành công tác di dời các bến cảng trên sông Sài Gòn và tiếp tục nghiên cứu di dời các khu bến khác phù hợp với phát triển không gian đô thị Thành phố Hồ Chí Minh.
Nhóm 5 gồm tất cả 12 cảng biển. Theo đó các cảng Cần Thơ, cảng biển Đồng Tháp, cảng biển Tiền Giang, cảng biển Vĩnh Long, cảng biển Bến Tre, cảng biển An Giang, cảng biển Hậu Giang, cảng biển Sóc Trăng, cảng biển Trà Vinh, cảng biển Cà Mau, cảng biển Bạc Liêu và cảng biển Kiên Giang đến năm 2030 hàng hóa thông qua nhóm cảng biển số 5 từ 64-80 triệu tấn (hàng container từ 0,6-0,8 triệu TEU), hành khách từ 6,1-6,2 triệu lượt khách.
Cùng với đó, hướng tầm nhìn đến 2050 cần đáp ứng nhu cầu thông qua hàng hóa với tốc độ tăng trưởng bình quân khoảng từ 5,5-6,1%, hành khách tăng trưởng bình quân khoảng từ 1,1-1,25%.
Cũng theo quy hoạch nhóm này, sẽ hình thành cảng cửa ngõ khu vực đồng bằng sông Cửu Long phục vụ mục đích phát triển kinh tế cũng như đảm bảo yếu tố quốc phòng.
Việt Nam có những cảng biển đặc biệt nào?
Đáng chú ý, theo quy mô, chức năng, hệ thống cảng biển Việt Nam gồm cảng biện đặc biệt, cảng biện loại I, loại II, loại III.
Cụ thể, cảng biển loại I có 15 cảng biển gồm Quảng Ninhm, Thanh Hóa, cảng biển Nghệ An, cảng biển Hà Tĩnh, cảng biển Thừa Thiên Huế, cảng biển Đà Nẵng, cảng biển Quảng Nam, cảng biển Quảng Ngãi, cảng biển Bình Định, cảng biển Khánh Hòa, cảng biển Thành phố Hồ Chí Minh, cảng biển Đồng Nai, cảng biển Cần Thơ, cảng biển Long An, cảng biển Trà Vinh.
“Trong đó, các cảng biển Thanh Hóa, Đà Nẵng, Khánh Hòa quy hoạch tiềm năng thành cảng biển đặc biệt”, Quyết định cho biết.
Quy hoạch cảng biển loại II gồm 6 cảng biển – Quảng Bình, Quảng Trị, Ninh Thuận, Bình Thuận, Hậu Giang và Đồng Tháp.
Cảng biển loại III của Việt Nam sẽ gồm 13 cảng biển Thái Bình, cảng biển Nam Định, cảng biển Ninh Bình, cảng biển Phú Yên, cảng biển Bình Dương, cảng biển Vĩnh Long, cảng biển Tiền Giang, cảng biển Bến Tre, cảng biển Sóc Trăng, cảng biển An Giang, cảng biển Kiên Giang, cảng biển Bạc Liêu, cảng biển Cà Mau.
Trong số này, cảng biển Sóc Trăng quy hoạch tiềm năng thành cảng biển đặc biệt.
Việt Nam có hai cảng biển “đặc biệt” đó là cảng Hải Phòng và cảng biển Bà Rịa – Vũng Tàu.
Đối với hạ tầng giao thông kết nối, Chính phủ định hướng phát triển các tuyến đường sắt kết nối với cảng biển loại đặc biệt và cảng biển loại I trên hàng lang Bắc – Nam.
Cùng với đó sẽ hình thành các bến cho phương tiện thủy nội địa trong vùng nước cảng biển, hệ thống đường bộ cao tốc kết nối với các cảng biển loại đặc biệt, hệ thống quốc lộ, đường địa phương kết nối trực tiếp đến hệ thống cảng biển.
Về phát triển các cảng biển cạn tại các khu vực kinh tế, hành lang kinh tế, ưu tiên quy hoạch các vị trí có kết nối thuận lợi bằng vận tải đườn thủy nội địa, vận tải sông pha biển, đường bộ cao tốc, đường sắt đến các cảng quan trọng trong nhóm cảng biển.
Để thực hiện quy hoạch tổng thể cảng biển Việt Nam, Chính phủ tính toán đến năm 2030 sẽ cần khoảng 313.000 tỷ đồng – đây là chi phí chri bảo gồm các bến cảng kinh doanh dịch vụ xếp dỡ hàng hóa – được huy động chủ yếu từ nguồn ngoài ngân sách, vốn doanh nghiệp và các nguồn vốn hợp pháp khác.
Quyết định của Chính phủ cũng nêu rõ, nguồn vốn ngân sách Nhà nước tập trung cho cơ sở hạ tầng hàng hải công cộng, khu vực trọng điểm, tạo sức lan tỏa và tăng cường thu hút đầu tư.
Phương thức đặc biệt để tuyên bố chủ quyền biển đảo?
Như đã rõ, tính đến tháng 4 năm nay, Việt Nam có khoảng 286 bến cảng với cầu cảng có chiều dài khoảng 96km (tăng gấp 4,5 lần so với cách đây 20 năm).
Việt Nam cũng hình thành được các cảng cửa ngõ kết hợp trung chuyển quốc tế tại khu vực phía Bắc và phía Nam, tiếp nhận thành công tàu container đến 132.000 DWT tại khu bến Lạch Huyện (Hải Phòng), đến 214.000 DWT tại khu bến Cái Mép (Bà Rịa - Vũng Tàu), cơ bản đã đạt được các mục tiêu quy hoạch đến năm 2020.
Liên quan đến việc đưa hai huyện đảo Hoàng Sa, Trường Sa vào quy hoạch tổng thể cảng biển Việt Nam, đây là chiến lược nhằm khẳng định tuyên bố chủ quyền của Hà Nội cũng như củng cố thêm quyền chủ quyền của đất nước đối với hai quần đảo trọng yếu của Tổ quốc.
Như Sputnik đã đưa tin, trong các tuyên bố chính thức, Việt Nam nhiều lần nhắc đi nhắc lại chủ quyền và quyền chủ quyền đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa.
Quần đảo Hoàng Sa
© Flickr / Jaws300
Việt Nam có đầy đủ bằng chứng lịch sử và cơ sở pháp lý để khẳng định chủ quyền đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa phù hợp luật pháp quốc tế, cũng như chủ quyền, quyền chủ quyền, quyền tài phán đối với các vùng biển liên quan ở Biển Đông được xác lập phù hợp với Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS).
Việt Nam yêu cầu các bên tôn trọng chủ quyền của Việt Nam đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa cũng như chủ quyền, quyền chủ quyền, quyền tài phán đối với các vùng biển liên quan ở Biển Đông.