Quốc hội sôi nổi thảo luận Luật kinh doanh bảo hiểm vi mô

Sau phiên thảo luận trực tuyến về dự án Luật Kinh doanh bảo hiểm (sửa đổi), Bộ trưởng Bộ Tài chính giải trình, làm rõ một số vấn đề đại biểu Quốc hội nêu. Cuối phiên họp cùng ngày, Quốc hội thảo luận ở tổ về dự kiến kế hoạch cơ cấu lại nền kinh tế giai đoạn 2021-2025; Dự kiến quy hoạch sử dụng đất quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 và kế hoạch sử dụng đất 5 năm (2021 - 2025).

Hai mươi năm trước khi thị trường bảo hiểm còn non trẻ, các sản phẩm chưa đa dạng, Luật Kinh doanh bảo hiểm đã ra đời như thế. Bản thân các cơ quan quản lý cũng mới thành lập.

Đến nay, trước sự phát triển như vũ bão của thị trường, Luật đã bộc lộ một số bất cập nhất định, không còn thống nhất, đồng bộ với quy định mới được sửa đổi, bổ sung tại Bộ luật Dân sự. Một số nội dung chưa có căn cứ áp dụng trong thực tiễn và chưa theo kịp với quốc tế như: quy định về phòng, chống trục lợi bảo hiểm, rửa tiền, tài trợ khủng bố chưa đầy đủ; điều kiện đối với nhà đầu tư nước ngoài còn hạn chế; mô hình quản lý tài chính lạc hậu...Về vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc khẳng định:

Mục tiêu xây dựng Dự án Luật Kinh doanh bảo hiểm nhằm hoàn thiện quy định pháp luật về kinh doanh bảo hiểm; xử lý những mâu thuẫn, chồng chéo, bất cập của Luật Kinh doanh bảo hiểm với các văn bản quy phạm pháp luật được Quốc hội ban hành, đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ của hệ thống pháp luật.

Ngoài ra, mục tiêu thứ hai là cải cách mạnh mẽ thủ tục hành chính trong hoạt động kinh doanh bảo hiểm kết hợp với việc cải cách toàn diện công tác quản lý, kiểm tra, thanh tra chuyên ngành, bảo đảm thực hiện có hiệu quả công tác quản lý nhà nước và phối hợp giữa các cơ quan quản lý nhà nước trong phát hiện, xử lý kịp thời, nghiêm minh các hành vi vi phạm pháp luật về kinh doanh bảo hiểm; bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của nhà đầu tư, khách hàng, sự an toàn của cả hệ thống, tiết giảm chi phí xã hội.

Dự thảo Luật gồm 8 chương, 156 điều. Các nội dung được sửa đổi, bổ sung và quy định mới phù hợp với thực tiễn và cập nhật quốc tế.

Đáng chú ý trong Dự thảo Luật lần này, bảo hiểm vi mô được quy định mới bao gồm nội dung về đặc trưng bảo hiểm vi mô và các tổ chức được cung cấp sản phẩm bảo hiểm vi mô (Doanh nghiệp bảo hiểm, tổ chức tương hỗ cung cấp bảo hiểm vi mô).

Liên quan đến bảo hiểm vi mô (Chương IV), hiện có hai chiều ý kiến. Ý kiến thứ nhất nhất trí với các quy định về bảo hiểm vi mô trong dự thảo Luật và cho rằng loại hình bảo hiểm này hướng tới các đối tượng có thu nhập thấp, đặc biệt hộ nghèo, cận nghèo là đồng bào dân tộc thiểu số ở miền núi, vùng cao nhằm bảo vệ họ trước những rủi ro có thể xảy ra. Trong khi đó, một số ý kiến lại đề nghị cần cân nhắc, làm rõ cơ sở và sự cần thiết quy định về loại hình bảo hiểm vi mô tại dự thảo Luật.

Ủy ban Kinh tế cho rằng, để bảo đảm tính khả thi của Luật, Cơ quan soạn thảo cần tổng kết, đánh giá đầy đủ về tính hiệu quả của việc thí điểm thực hiện hoạt động bảo hiểm vi mô trong thời gian qua; phân tích, đánh giá kỹ tác động kinh tế - xã hội, chi phí, lợi ích của loại bảo hiểm này; bổ sung đầy đủ các quy định về bảo hiểm vi mô; phân tích rõ sự khác biệt giữa loại hình bảo hiểm này so với bảo hiểm thông thường. Đồng thời, đánh giá việc trong 16 năm qua chưa có tổ chức bảo hiểm tương hỗ nào được thành lập theo quy định tại Nghị định số 18/2005/NĐ-CP ngày 24/2/2005 của Chính phủ.

Tuy nhiên, nội dung dự thảo Luật và dự thảo các văn bản hướng dẫn kèm theo về bảo hiểm vi mô còn rất sơ sài. Dự thảo có chương riêng về bảo hiểm vi mô nhưng chỉ có 2 điều và đều giao cho Chính phủ quy định chi tiết. Dự thảo văn bản quy định chi tiết thi hành mới chỉ có quy định về tổ chức bảo hiểm tương hỗ, còn quy định về đối tượng, sản phẩm bảo hiểm hay tiêu chí để xác định phí đóng bảo hiểm, quy định về thành lập, hoạt động, giải thể tổ chức bảo hiểm tương hỗ cũng chưa rõ ràng.

Trong khi đó, phạm vi quản lý nhà nước giao cho Bộ Tài chính mà lại không đề cập đến trách nhiệm chính quyền địa phương, trong khi đối với loại hình bảo hiểm này xác định nhóm đối tượng yếu thế cần gắn với địa bàn, tiêu chí nhất định cần được phân nhóm cụ thể. Đại biểu Quàng Văn Hương chỉ rõ:

Đại biểu Nguyễn Lâm Thành (Lạng Sơn) nhận định, bảo hiểm vi mô và bảo hiểm nông, lâm nghiệp, ngư nghiệp phải được cụ thể hóa, quy định một cách đầy đủ hơn trong dự thảo Luật.

Đồng quan điểm, đại biểu Nguyễn Vân Chi (Nghệ An) khẳng định, bảo hiểm nông nghiệp, ngư nghiệp, lâm nghiệp chính là bệ đỡ rủi ro trong sản xuất nông nghiệp, nhưng chưa thực sự phát triển tại nước ta. Hiện nay, các loại hình này chỉ được thí điểm trong thời gian nhất định, nguồn lực đa số từ ngân sách nhà nước hỗ trợ, trong khi đây là sản phẩm thực sự cần thiết, góp phần giảm thiểu tổn thất do thiên tai. Đại biểu đề nghị: