Vì sao nhiều bộ không ủng hộ nhập khẩu 37 toa xe cũ từ Nhật Bản?
Ngày 28/11, đại diện Bộ GTVT cho biết, Bộ đã báo cáo Chính phủ về đề xuất nhập khẩu toa xe cũ của Tổng công ty Đường sắt Việt Nam. Để có cơ sở báo cáo Chính phủ, Bộ đã xin ý kiến các Bộ Tài chính, Kế hoạch và Đầu tư, Tài nguyên và Môi trường, Công Thương, Tư pháp, Khoa học và Công nghệ.
Bộ GTVT ghi nhận VNR có nêu một số lợi ích nhất định khi nhập 37 toa tàu. Tuy nhiên, quy định của pháp luật đã rõ ràng nên Bộ không ủng hộ việc nhập khẩu và khai thác 37 toa xe đã qua sử dụng tại Việt Nam. Ngoài ra, Bộ GTVT cho rằng, đề xuất của VNR chưa được đánh giá cụ thể, chi tiết tình trạng kỹ thuật an toàn, chi phí hoán cải, hiệu quả đầu tư, kế hoạch dự kiến vận hành, công tác vận hành, bảo trì; chưa nêu giải pháp xử lý nếu các toa xe không đáp ứng quy định về chất lượng an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường của Việt Nam.
Thông tin từ phía Nhật Bản cho thấy, họ loại bỏ toa xe tự hành DMU cũ vì lý do bảo vệ môi trường do thời gian sử dụng, vận hành các toa xe này từ cuối thập niên 70, đầu thập niên 80. Vì vậy, các toa xe cũ sẽ ảnh hưởng đến môi trường nếu vận hành tại Việt Nam.
“Các toa xe đã sử dụng quá lâu, có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của ngành nghề này trong nước và phải mất thêm chi phí cải tạo cho phù hợp với điều kiện kỹ thuật hiện tại trong nước”, Bộ Tài nguyên và Môi trường nêu quan điểm.
Bộ Tài chính cho hay, Nghị định 65/2018/NĐ-CP đã quy định rõ niên hạn đối với phương tiện đường sắt nhập khẩu đã qua sử dụng nên đề nghị Bộ GTVT yêu cầu doanh nghiệp thực hiện theo nghị định trên. Bên cạnh đó, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đề nghị VNR rà soát lại toàn bộ chi phí vận chuyển, nhập khẩu, sửa chữa và chuyển đổi các toa xe cũ được tặng nêu trên để báo cáo cấp có thẩm quyền trong việc phê duyệt.
Khoảng 140 tỷ đồng nhập khẩu, hoán cải 37 toa tàu Nhật cũ
Trước đó, vào tháng 10, VNR đã kiến nghị xin nhập khẩu 37 toa tàu tự hành diesel DMU, loại Kiha 40 và Kiha 48 từ Nhật Bản được sản xuất từ năm 1979 đến 1982. Toa xe bố trí ghế mềm loại 68-82 chỗ ngồi và 28-34 chỗ đứng, chạy trên tuyến đường sắt khổ 1.067 mm. Các toa tàu này có thể vận hành độc lập hoặc dễ dàng ghép nối thành đoàn. Sau khoảng 40 năm vận hành, cả hai loại toa xe nêu trên không gặp vấn đề gì nghiêm trọng về an toàn và chất lượng.
Theo tính toán sơ bộ của VNR, tổng chi phí cho việc nhập khẩu và để đưa ra khai thác khoảng 140 tỷ, trong đó hơn 40 tỷ là chi phí vận chuyển, 80 tỷ để thực hiện hoán cải toa xe, còn lại là các chi phí khác như đăng kiểm, tư vấn, dự phòng. Sau khi hoán cải, các toa tàu có thể hoàn vốn sau 7 năm và khai thác trong 15 năm.
“Các toa tàu còn khai thác trong 15 năm thì hiệu quả kinh tế khá lớn. Nếu chúng ta không nhận thì phía Nhật sẽ bán hoặc tặng cho các nước khác”, Chủ tịch VNR Vũ Anh Minh nói.
Cũng theo ông Minh, dự án sẽ mang lại hiệu quả kinh tế cao bởi các toa tàu mới của Nhật Bản theo công nghệ tự hành giá trên 30 tỷ đồng mỗi toa, nếu mua mới sẽ là 1.100 tỷ đồng.
Trong những năm gần đây, phía Nhật Bản đã chuyển giao hàng trăm toa tàu DMU và EMU đã qua sử dụng cho đường sắt các nước trong khu vực Đông Nam Á, gồm Myanmar, Indonesia và Philippines để sử dụng, khai thác phục vụ vận tải hành khách.