Vì sao Gặp nhau cuối năm - Táo Quân 2022 gây tranh cãi?

Sau khi Gặp nhau cuối năm - Táo Quân 2022 chiếu trên VTV tối ngày 31/1, nhiều ý kiến khen – chê như các năm. Có người bảo ‘Táo Quân năm nay nhạt’, nhưng cũng có người cho rằng, ‘Gặp nhau cuối năm năm nay thâm thúy, sâu cay’. Những lý do nào khiến Táo Quân 2022 gây nhiều tranh cãi đến thế?

Như mọi năm, xem Gặp nhau cuối năm - Táo Quân đã trở thành nét truyền thống không thể thieeuss ở nhiều gia đình Việt Nam mỗi đêm Giao thừa.

Chương trình Gặp nhau cuối năm - Táo Quân 2022 do VTV phát sóng năm nay tiếp tục thu hút sự chú ý của dư luận với nhiều lý do khách quan, chủ quan.

Khách quan là vì năm qua dịch bệnh khó khăn, như nhiều người chua chát bày tỏ - cười ít hơn khóc – thì Táo Quân 2022 được kỳ vọng sẽ mang lại cho người dân những tiếng cười vừa mang tính giải trí, vừa đả kích sâu cay những vấn đề xã hội nổi cộm của cả nước năm 2021.

Chủ quan vì chương trình Táo Quân năm nay thiếu vắng đi hai nghệ sĩ gạo cội – đó là Bắc Đẩu thường do NSND Công Lý đảm nhận và Nam Tào do NSƯT Xuân Bắc thủ vai các năm trước. Hai diễn viên trẻ thay thế là Đỗ Duy Nam và Trung Ruồi (Nguyễn Hà Trung) cũng ở “nơi đầu sóng ngọn gió” trước búa rìu chỉ trích của dư luận khi lần đầu tiên đảm nhận những vai diễn nặng ký thay cho Công Lý và Xuân Bắc. Áp lực đối với họ và e-kip chương trình là rất lớn.

Điểm đáng chú ý nhất trong chương trình Gặp nhau cuối năm – Táo Quân mỗi dịp Tết đến xuân về chính là việc phải làm sao trong thời lượng có hạn của show, có thể tái hiện những vấn đề “vô hạn” – phản ánh đúng và chân thật nhất bộ mặt xã hội Việt Nam một năm qua. Ở Táo Quân 2022 – dù nhiều người cho rằng nhạt hay thiếu điểm nhấn – nhưng chương trình gần như đã bao quát tương đối đầy đủ những trends, các thực tế vấn đề nóng, án điểm, nỗi khổ của người dân, thói hư tật xấu của quan chức lẫn cả sự bất lực của Ngọc Hoàng – lãnh đạo cao nhất của Thiên Đình.

Về nhân sự các Táo - chương trình năm nay tiếp tục quy tụ dàn diễn viên quen thuộc đã gắn bó với Táo quân suốt nhiều năm qua như NSƯT Quốc Khánh, NSƯT Chí Trung, NSƯT Quang Thắng, NSND Tự Long, NS Vân Dung. Không có Xuân Bắc và Công Lý chính là khoảng trống lớn nhất của Táo Quân 2022 năm nay, tuy nhiên Đỗ Duy Nam và Trung Ruồi đã rất cố gắng và họ làm tròn vai phần diễn của mình. Cũng thông qua lời của Ngọc Hoàng, người xem được biết chương trình năm nay không có Nam Tào – Xuân Bắc và Bắc Đẩu – Công Lý vì “Bắc Đẩu về nghỉ hưu để làm người tử tế”, còn Nam Tào nghỉ dưỡng bệnh.

Để thay thế thành công và xây dựng được chỗ đứng trong lòng khán giả không phải chuyện một sớm một chiều, cả Đỗ Duy Nam và Nguyễn Hà Trung về cơ bản cần tiếp tục hoàn thiện khả năng diễn xuất, phối hợp nhịp nhàng để tạo nên “Bộ ba quyền lực Ngọc Hoàng – Nam Tào – Bắc Đẩu” như cách các nghệ sĩ gạo cội đã tạo dựng, duy trì nhiều năm qua, đồng thời, gây dựng được chính dấu ấn riêng của mình qua từng chương trình.

Format chương trình khá mới mẻ. Năm nay, các Táo không lái cá chép lên chầu mà di chuyển bằng “con thằn lằn lửa”, công trình thế kỷ đường sắt trên cao của táo Giao thông (Chí Trung) – tuyến metro Cát Linh – Hà Đông “bảo tàng kinh nghiệm” của Việt Nam.

Vì ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19 nên việc báo cáo cũng được điều chỉnh theo quy định giãn cách, tránh tập trung đông người và không phải Táo nào cũng có cơ hội được vào chầu, đáng thương nhất có lẽ là Táo Nông nghiệp – một anh quê mùa với hai bên đòn gánh, lần đầu lên chầu – đâu đó hình ảnh người nông dân lam lũ, đến nơi công quyền, cúi dập người cam chịu được tái hiện khéo léo.

Vì Covid-19 nên các Táo đều tìm cách thay đổi cách thức chầu, tạo ra những bản báo cáo rất sáng tạo, có sự kết hợp giữa quá khứ và hiện tại để gây ấn tượng với Ngọc Hoàng. Đồng thời, các Táo cố gắng thể hiện tài năng, khoe thành tích mà ngành mình đạt được, mặt khác cũng tìm cách lấp liếm, che giấu những tồn tại, thiếu sót của bản thân như các các quan chức quan liêu vẫn ưa làm trong cuộc sống thật.

Về nội dung, nhiều người chốt – Táo Quân 2022 “hay”, nhưng cũng có người chê “nhạt”. Chương trình đề cập tới nhiều vấn đề đáng chỉ trích lên án năm qua như các biện pháp phòng chống Covid-19 thái quá “trên bảo dưới không nghe”, “mỗi nơi một kiểu”, “ngăn sông cấm chợ” ở các địa phương, đến xét nghiệm Covid-19 quá máy móc, giấy đi đường gây bức xúc, vụ nâng khống giá kít test Covid-19 của Công ty Việt Á đến những chiêu trò thổi giá đất, lùa gà, “cá mập” lái làm lũng đoạn thị trường chứng khoán Việt Nam.

Bộ đôi Nam Tào - Bắc Đẩu có nhiều màn đá xoáy Táo Giao thông – nghệ sĩ Chí Trung vì sưu tầm được hẳn 4 mẫu giấy đi đường làm dân khổ lên khổ xuống. Để chống chế, táo Giao thông cho đó là giải pháp tình thế trong lúc trên đe dưới búa, chấp nhận bị "chửi" để hạn chế dân ra đường trong mùa dịch.

Những nỗi bức xúc của người dân về việc thay đổi mẫu giấy đi đường liên tục, quy định bất hợp lý, ra quyết định trong đêm khiến dân không kịp trở tay… đã được chương trình phản ánh đậm đà với khá nhiều thời lượng nhất là khoảnh khắc chính Ngọc Hoàng đóng vai dân và bị cho “ăn hành”.

Rõ ràng, như các năm, màn báo cáo của Táo Giao thông do NSƯT Chí Trung đảm nhận vẫn giữ được nét duyên dáng hài hước rất riêng của mình với nhiều phát ngôn sâu cay. Năm qua là một năm mà người dân không ra đường nhiều nhưng giao thông vẫn tồn tại những vấn đề kéo dài từ lâu chưa được giải quyết như vận hành tàu điện trên cao – Cát Linh – Hà Đông.

Chuyện ra quyết định lúc nửa đêm “cho nó máu” chỉ vì quan chức lỡ uống quá nhiều cà phê ban chiều đêm không ngủ được mà báo hại cho dân, hay vụ “bánh mì không phải thực phẩm thiết yếu”, vẫn tạo nên những mảng miếng hài thâm thúy đối với khán giả.

Táo Mạng – Táo Ảo do NSND Tự Long cũng gây được ấn tượng mạnh. Khi thế giới thực quá nhiều gai thì người ta hay mơ về thế giới ảo đầy hoa hồng. NSND Tự Long thể hiện tái hiện nhiều xu hướng “gây bão” trên mạng xã hội trong năm qua như trend “nhìn sang trái” hay câu nói “enjoy cái moment này” của ca sĩ Chi Pu.

Ngoài ra, ai cũng thấy cái “xã hội online” Việt Nam trong năm qua trở nên sôi động thế nào. Không gặp gỡ với nhau ở đời thật thì ta giao du trên mạng. Nhiều vấn đề, mặt trái của mạng xã hội cũng được đề cập trực diện trong chương trình Táo Quân 2022 đặc biệt là những nội dung xấu độc, nhưng xu hướng không lành mạnh, tin giả, tin vịt mà Ngọc Hoàng coi là "rác mạng" như việc livestream chửi bới, xúc phạm người khác, dạy cắt tay tự tử, livestream đánh ghen, bán hàng “khoe body”, lộ ảnh nóng, thánh chửi, vu khống, xúc phạm người khác lại được công chúng xem là “chuyện bình thường” nơi hạ giới tạo nên tiếng cười sâu cay.

Cùng với đó, Táo Mạng còn đề cập vấn đề bạo lực trẻ em, lùm xùm Tịnh thất Bồng Lai với Thầy Ông nội Lê Tùng Vân hay đủ các thứ trends sao kê từ thiện trong xã hội một năm qua.

Táo Kinh tế Quang Thắng và Táo Xã hội Vân Dung có màn song hành báo cáo với màn ngoáy mũi đặc sắc đến pha “lùa gà” ở thị trường chứng khoán, thổi giá đất, loạn thị trường tiền ảo, lũng đoạn mảng bất động sản, ảnh hưởng xấu đến kinh tế đất nước.

Toàn cảnh thị trường chứng khoán Việt Nam năm qua được tái hiện với những phi vụ cá mập lái, sập sàn, F0 - nhà đầu tư mới lao điên cuồng vào thị trường tạo ra giá trị ảo. Táo Xã hội còn mác Táo Kinh tế làm xiếc từ tiền ảo, chứng khoán, bỏ cọc đấu thầu đất như vụ của Tân Hoàng Minh hay đến chuyện thường nhật như tranh cãi phát phiếu đi chợ cũng được tái hiện.

Chương trình cả 3 tiếng đồng hồ, bao trọn nhiều vấn đè thời sự, đú đủ các thứ trends năm qua, nhưng Táo Quân 2022 vẫn nhận về một số chỉ trích, chê bai, ý kiến trái chiều. Ở Việt Nam, đây âu cũng là chuyện thường tình với bản chất một show “làm dâu trăm họ” như Gặp nhau cuối năm.

Có khán giả bình luận trên mạng xã hội rằng, chương trình nhạt, không thấm, chọc cười nhưng không gây cười, gượng gạo, không có sự bất ngờ, không tạo được dấu ấn khó quên như các năm.

Có người cho rằng, năm nay trends nhiều, show có ý tưởng nhưng đa phần copy trên mạng nên không có gì ngạc nhiên để cười cho khán giả hay kịch bản cứ lặp đi lặp lại.

Người chê cho rằng, chương trình thiếu các mảng miếng gây cười thâm thúy “đi vào lòng đất” như mọi năm, tình tiết dễ đoán, thoại nhàn nhạt, pha “song kiếm hợp bích” của Vân Dung - Quang Thắng không ấn tượng.

Nhiều người so với phần của Táo Giao thông (Chí Trung) và Táo Mạng (Tự Long), thời lượng dành cho Táo Kinh tế - Xã hội của hai nghệ sĩ cũng ngắn và lướt hơn.

Đặc sản Táo Quân mùa nào cũng sẽ là những câu nói bất hủ, liền vần, dễ nhớ, vừa thâm thúy, vừa hài hước và tạo trend. Nhưng năm nay người xem không thấy nhiều câu đắt giá được ghi nhớ ngay sau khi chương trình kết thúc, trừ các phát ngôn không thể lẫn vào đâu của Táo Giao thông như:

Cùng với đó, sự vắng mặt của 2 nghệ sĩ kỳ cựu NSƯT Xuân Bắc - NSND Công Lý khiến nhiều nhiều người tiếc nuối vì không còn những màn tung hứng hấp dẫn của bộ ba Ngọc Hoàng – Bắc Đẩu – Nam Tào. Đồng thời, cũng không ít khán giả cho rằng, việc thay đổi nhân sự khiến chương trình năm nay kém thu hút do hai nghệ sĩ trẻ chưa đủ sức để đảm nhận vai diễn nặng ký đã ăn sâu vào tiềm thức của khán giả với hình ảnh của Xuân Bắc - Công Lý.

Tuy nhiên, nhìn ở một góc độ khác, Đỗ Duy Nam và Trung Ruồi đã rất cố gắng làm tốt phần diễn của mình. “Lính mới” không dám mạo hiểm, diễn vừa phải, không quá lố nhưng vì cái bóng của Công Lý – Xuân Bắc quá lớn nên họ chưa thể vượt qua. Táo Quân 2022 đêm 31/1 họ cũng chưa có nhiều đất diễn và tạo được các mảng miếng hài sâu cay như các bậc cha chú.

Vấn đề quảng cáo của Táo Quân năm nay tiếp tục vấp phải sự chỉ trích của dư luận vì khá lộ liễu. Khán giả thường phàn nàn chương trình quảng cáo nhiều từ năm này qua năm khác và 2022 cũng tiếp tục guồng “bị chửi” ấy. Khách quan nhận xét, về khoảng cách ngắt quảng cáo giữa các phần, chương trình phân bổ thời lượng tương đối hợp lý.

Tuy nhiên, vì quảng cáo lại xuất hiện quá lộ liễu ngay phần mở màn (khi hai nhân vật Thiên Lôi chỉ vừa thoại vài câu mở đầu) khiến người xem bị ức chế. Một số quảng cáo được e-kip lồng trong thoại của các nhân vật Táo cũng dễ dàng bị khán giả nhận ra.

Táo Quân năm này qua năm khác vẫn luôn nhận về những ý kiến khen – chê trái ngược sau khi phát sóng. Tuy nhiên, sự cố gắng của cả một e-kip sản xuất lớn, những lớp nghệ sĩ từ già đến trẻ, nhằm giúp người xem nhìn lại một năm qua đi với các sự kiện quan trọng, chính yếu từ chính trị kinh tế, xã hội, văn hóa thông qua tiếng cười trào phúng, sâu cay…là không thể phủ nhận.

Đối với một bộ phận người dân Việt Nam, nhất là các gia đình ở nông thôn, xem Táo Quân là phần không thể thiếu những tối ngồi chờ Giao Thừa. Bỏ lại những nét “nhạt”, Táo Quân 2022 cũng là cả một “vựa muối” với những câu chốt sâu cay thâm thúy về một xã hội còn nhiều đen trắng như cái hội chợ phù hoa như lời bộc bạch của NSND Tự Long nhiều năm trước. Khi từng người tốt lên, bộ mặt của xã hội chắc chắn sẽ thay đổi tích cực hơn.