Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ lưu ý, sức khỏe của người lao động hậu Covid-19 bị ảnh hưởng rất nặng nề, do đó, cần cân nhắc giữa cái lợi trước mắt và lâu dài.
Tại Việt Nam sẽ tăng giờ làm thêm
Chiều 23/3, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã biểu quyết thông qua với tỷ lệ 100% nghị quyết về số giờ làm thêm trong một năm, một tháng của người lao động trong bối cảnh phòng chống Covid-19 và phục hồi, phát triển kinh tế - xã hội.
Hiệu lực thi hành của nghị quyết bắt đầu từ ngày 1/4/2022 đến hết 31/12/2022. Trong đó, riêng quy định về số giờ làm thêm trong một năm được áp dụng từ ngày 1/1/2022.
Nghị quyết cũng quy định các trường hợp không áp dụng giờ làm thêm, bao gồm: Người lao động từ đủ 15 đến dưới 18 tuổi; người khuyết tật nhẹ suy giảm khả năng lao động từ 51% trở lên, khuyết tật nặng hoặc khuyết tật đặc biệt nặng;
Người làm nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm; lao động nữ mang thai từ tháng thứ 7 hoặc từ tháng thứ 6 nếu làm việc ở vùng cao, vùng xa, biên giới, hải đảo; lao động nữ đang nuôi con dưới 12 tháng tuổi.
Vì trách nhiệm khôi phục kinh tế
Trước đó, Bộ trưởng Lao động Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung cho biết, Bộ ghi nhận do sức ép đơn hàng, một số doanh nghiệp thỏa thuận trực tiếp với người lao động để tăng giờ làm thêm.
Do vậy, Bộ đề nghị nâng số giờ làm thêm một tháng của người lao động từ không quá 40 giờ lên không quá 72 giờ (gấp 1,8 lần).
"Chính việc ngấm ngầm này đôi khi khiến quyền lợi của người lao động không được đảm bảo, như tiền lương làm thêm giờ vào ngày thường ít nhất bằng 150%, ngày nghỉ hàng tuần ít nhất bằng 200%, ngày nghỉ lễ, Tết, ngày nghỉ có hưởng lương ít nhất bằng 300%", ông Dung cho hay.
Đồng ý kiến, Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) Phạm Tấn Công đề nghị nâng kịch trần 72 giờ với lý do số công nhân mắc Covid-19 tăng cao trong thời gian qua. Theo ông Công, có đến hơn 4 triệu ngày công bị mất chỉ trong 23 ngày đầu tháng 3, vì công nhân nhiễm Covid-19.
"Doanh nghiệp phải dồn sức dồn người, phải tăng ca tăng kíp thì mới hoàn thành đơn hàng. Đây không phải là ưu đãi cho doanh nghiệp mà là ứng phó với Covid-19, vì trách nhiệm khôi phục và phát triển kinh tế", ông Công phân tích.
Sức khỏe công nhân bị ảnh hưởng nặng nề vì Covid-19
Tuy nhiên, nhận định này không được sự đồng tình của các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cũng khẳng định các hiệp hội hay doanh nghiệp chưa trình bất kỳ văn bản nào kiến nghị tăng trần làm thêm mỗi tháng lên 72 giờ.
"Bao nhiêu doanh nghiệp có đơn hàng không làm kịp, bao nhiêu công nhân bị nhiễm Covid-19?", ông Huệ nêu vấn đề.
Theo ông, trong bối cảnh hiện nay, nhiều công nhân có sức khỏe bị ảnh hưởng hậu Covid-19. Đặc biệt, cần phải hết sức thận trọng do quyền tăng giờ làm thêm là của Quốc hội, Thường vụ chỉ được ủy quyền.
Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ phát biểu
© Ảnh : Doãn Tấn - TTXVN
Về phần mình, Thượng tướng Trần Quang Phương, Phó chủ tịch Quốc hội, cũng nhấn mạnh mục tiêu của Việt Nam là tăng lương, giảm giờ làm. Nếu muốn tăng năng suất lao động, doanh nghiệp phải nghiên cứu cải tiến kỹ thuật.
"Dịch Covid-19 là cơ hội để chuyển đổi mô hình tăng trưởng, nếu cứ tăng giờ làm thì ai sẽ áp dụng khoa học kỹ thuật vào để tăng trưởng? Lãnh đạo Đảng, Nhà nước cũng đã nhiều lần khẳng định không đánh đổi sức khỏe và sinh mạng của người dân để lấy tăng trưởng. Đây là những quan điểm cần phải bám vào", ông Phương nói.
Ông Phương cũng cho rằng, Bộ Luật lao động quy định giờ làm thêm cho từng ngày, tuần, tháng, năm là có cơ sở khoa học.
Chỉ là giải pháp tình thế
Theo Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Nguyễn Thúy Anh, trong quá trình tiếp thu, chỉnh lý nghị quyết, có 2 luồng ý kiến về mức trần thời gian làm thêm giờ trong một tháng.
Luồng ý kiến thứ nhất (của Ủy ban Xã hội) cho rằng, việc nâng trần thời gian làm thêm giờ trong một tháng lên không quá 72 giờ là quá cao, trong khi căn cứ mà cơ quan soạn thảo đưa ra chưa đủ sức thuyết phục.
Vì vậy, Ủy ban Xã hội đề nghị chỉ nâng trần thời gian làm thêm giờ trong tháng lên không quá 60 giờ, thời gian làm thêm tối đa trong một năm từ 200 giờ lên không quá 300 giờ (150%).
Ý kiến này cũng nhận được sự đồng thuận từ Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, Trung ương Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam nhằm bảo đảm sức khỏe, tái tạo sức lao động, sự an toàn cho người lao động.
Luồng ý kiến thứ hai đồng tình nâng trần thời gian làm thêm giờ trong tháng từ không quá 40 giờ lên không quá 72 giờ như tờ trình của Chính phủ. Ý kiến này cho rằng, điều này là hợp lý trong bối cảnh hiện nay. Ý kiến này nhận được sự ủng hộ từ VCCI, Hiệp hội doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam.
Trước 2 luồng ý kiến trên, Thường trực Ủy ban Xã hội đã xin ý kiến Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Kết quả, 13/18 người tán thành ý kiến thứ nhất; 5/18 người tán thành ý kiến thứ hai. Do vậy, Thường trực Ủy ban Xã hội tiếp thu ý kiến của đa số thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
"Dịch thì sức ép đối với việc gia đình, chăm lo con cái cũng lớn nên cần nhìn nhận toàn diện vấn đề này. Giờ làm thêm tăng lên 60 giờ mỗi tháng cũng chỉ là tình thế trong thời gian dịch Covid-19", bà Thúy Anh lưu ý.
Bộ luật Lao động 2019 (hiệu lực từ đầu năm 2021) quy định, giờ làm thêm khống chế 40 giờ mỗi tháng, không quá 200 giờ mỗi năm. Khi tổ chức làm thêm giờ, chủ sử dụng lao động phải được người lao động đồng ý.
Số giờ làm thêm không được vượt quá 50% giờ làm việc bình thường trong ngày. Nếu áp dụng giờ làm việc bình thường theo tuần thì tổng thời gian làm việc lẫn làm thêm không vượt quá 12 tiếng/ngày, không quá 40 giờ/tháng.
Khung giờ làm thêm tối đa chỉ được mở rộng 300 giờ mỗi năm cho một số ngành nghề, bao gồm: sản xuất gia công xuất khẩu hàng dệt may, da giày, chế biến nông lâm, thủy sản, sản xuất và cung cấp điện, viễn thông, lọc dầu, cấp thoát nước, diêm nghiệp, điện, điện tử.