Chiều 26/4, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức tọa đàm “Thế hệ trẻ với bản quyền trên không gian mạng” nhằm nâng cao nhận thức và ý thức chấp hành pháp luật về quyền tác giả, quyền liên quan, thúc đẩy các hoạt động sáng tạo và bảo hộ thành quả sáng tạo, từ đó phát triển các ngành công nghiệp văn hóa.
Ông Lê Quang Tự Do, Phó cục trưởng Cục Phát thanh truyền hình và thông tin điện tử (Bộ TT-TT), nhắc lại câu chuyện bài Quốc ca Việt Nam đã bị tắt đi trong chương trình truyền hình trực tiếp trận đấu bóng đá giữa hai đội Việt Nam - Lào hồi cuối năm 2021 trong buổi tọa đàm.
“Mới đầu tôi giật mình, tôi gọi ngay cho bà Giám đốc Google Đông Nam Á để hỏi tại sao lại tắt tiếng Quốc ca. Bà ấy nói không, chúng tôi không tắt, các anh kiểm tra đơn vị tường thuật. Đấy là đơn vị từng bị đánh bản quyền, chuyện vì sao đánh thì không chia sẻ ở đây. Sau khi bị đánh thì họ có ý thức về việc bản quyền đó cao đến nỗi thà tắt luôn tiếng Quốc ca còn hơn bị đánh bản quyền tiếp”, ông Do nhớ lại.
Một thực tế đáng buồn là nhiều bạn trẻ thường thích dùng “chùa” miễn phí, trong khi số tiền bỏ ra để đăng ký các ứng dụng thuê bao có bản quyền không hề đắt đỏ. Ông Do cho rằng điều đó cần khắc phục bằng cách nâng cao nhận thức của người dùng Internet và hoàn thiện nền tảng luật pháp về sở hữu trí tuệ.
Nhắc lại câu chuyện cậu thanh niên 18 tuổi quay lén và livestream phim “Cô Ba Sài Gòn” trong 30 phút vài năm trước luật sư Phan Vũ Tuấn, Trưởng văn phòng luật sư Phan Law Việt Nam, kể :
“Lúc đó bạn ấy nói mình làm vậy chưa ổn, vì bạn của bạn ấy quay trộm Siêu nhân X rồi từ từ mới up lên và chả ai làm gì được. Rồi bạn ấy nói về cái giá dùng để quay trộm sao cho không rung… Khi live stream có 3.000 view, không có quảng cáo. Nhà sản xuất ít nhất mất 3.000 vé đó”.
Cũng theo ông Tuấn, các bạn trẻ không thể lường trước được mức thiệt hại và hậu quả kéo theo bởi hành động của mình.
“Nếu nói trình độ xâm phạm bản quyền trên mạng Việt Nam đứng thứ nhì thì không ai dám đứng lên thứ nhất cả. Chúng tôi xử lý xâm phạm ở Lào, Myanmar… chỉ cắt dịch vụ mạng 1 lần là họ thôi. Chúng tôi không thể trông vào việc báo lên cho anh Lê Quang Tự Do được vì nước xa không cứu được lửa gần. Một trận đấu bóng đá chúng tôi báo họ nói 90 phút sau sẽ gỡ, thì lúc đó đã thiệt hại rồi. Trong khi YouTube chỉ 3 phút là gỡ. Khi trình độ xâm phạm đạt đến mức độ cao thì công cụ pháp luật là quan trọng”, Ông Phan Vũ Tuấn bày tỏ.
Bên cạnh đó, theo ông Đinh Trung Cẩn, Tổng giám đốc Trung tâm bảo vệ quyền tác giả âm nhạc Việt Nam (VCPMC), nhiều đơn vị vẫn nghĩ đến việc chi trả không cần phải cụ thể. Trước đây, trung tâm của ông chờ các đơn vị phát thanh truyền hình báo về lượt sử dụng tác phẩm vào cuối năm, rồi sau đó thu tiền. Tuy nhiên, sau khi áp dụng công nghệ đếm lượt, chỉ trong vòng 24 giờ có thể có số liệu về việc đơn vị đó sử dụng thế nào.
“Có người nói năm nay họ chỉ dùng có 500 bài, mà khi tôi yêu cầu kỹ thuật chuyển lại thống kê, con số thật là 5.800 bài kèm theo đầy đủ ngày giờ phát”, ông Cẩn nói.
Ông Tuấn cho rằng người Việt có khi xâm hại bản quyền trên mạng một cách ngây thơ như trường hợp Cô ba Sài Gòn. Cũng có khi đó là xâm hại cố tình. Đó là trường hợp của phimmoi.net.
“Không bao giờ họ cần quảng bá cả, chính các bạn quảng bá. Mỗi lần đóng trang thì nó lại biến thành y, z phimmoi.net. Có vài trăm web như vậy tồn tại vì chính người xem lan truyền. Vụ phimmoi.net cũng là vụ án đầu tiên khởi tố hình sự được. Chúng tôi đang trông chờ có thể khởi tố được bị can, đưa được ra tòa”, ông Tuấn nói.
Cũng theo ông Tuấn chia sẻ với báo Thanh Niên, vấn đề xâm hại đến từ ý thức chứ không phải vì tiền.
“Các bạn có thể bỏ 20.000 đồng để đăng ký tài khoản xem cả tháng trời. Nhưng các bạn lại sẵn sàng nhắn tin 5.000 đồng để xem trận đấu vi phạm… Các bạn nhận hình ảnh chất lượng xấu, tín hiệu chậm, thậm chí hình bị lật ngược lại và phải xem trong gương. Nếu ta không xem phim lậu, không xem bóng đá lậu thì họ không tồn tại được”, ông Tuấn nói.
Ông Lê Quang Tự Do cũng cho rằng đại đa số người Việt đang coi thường việc bản quyền, đồng thời cũng cảnh báo những loại vi phạm còn có liên quan đến an ninh.
“Có những người lập kênh trên FB, TikTok, YouTube rồi lấy các clip của nhiều cơ quan báo chí cắt lại phát và thu tiền như nó là của mình. Nguy hiểm hơn, nhiều tổ chức phản động lấy hình rồi lại cắt dựng clip phản động. Rồi chuyện khi phát thì lại còn có quảng cáo của doanh nghiệp trong nước. Như vậy là vừa xâm phạm bản quyền vừa thu lợi trái phép”, ông Lê Quang Tự Do nói.
Việt Nam vừa mới trở thành thành viên của Hiệp ước về quyền tác giả WCT từ ngày 17/2/2022 và sẽ là thành viên của Hiệp ước về cuộc biểu diễn và bản ghi âm WPPT từ ngày 1/7/2022.
Chính vì vậy để thực thi các điều khoản của hiệp ước, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cũng chủ động, tích cực phối hợp với các cơ quan có liên quan tiếp tục hoàn thiện Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sở hữu trí tuệ để trình Quốc hội thông qua trong tháng 5/2022. Bên cạnh đó, phối hợp với Bộ Thông tin và Truyền thông trong công tác chuyển đổi số và thực thi bảo hộ quyền tác giả, quyền liên quan trên không gian mạng.