Viện trợ cưỡng bức
Hạ viện Mỹ đã thông qua dự luật cho phép sử dụng các quỹ đóng băng của Nga để hỗ trợ Ukraina và "dân chủ hóa nước Nga" với 417 phiếu ủng hộ và 8 phiếu chống.
Thực hiện bước đầu tiên theo hướng này, họ kêu gọi Tổng thống Joe Biden sử dụng hàng chục tỷ USD bị tịch thu từ giới tài phiệt Nga để viện trợ Ukraina, tờ The New York Times đưa tin. Tuy nhiên, dự luật tước quyền tố cáo của chủ sở hữu tài sản bị tịch thu đã không được thông qua, nhưng còn quá sớm để vui mừng.
Tổng thống Biden cho biết, ông đang gửi một gói đề xuất tới Quốc hội để chống lại các nhà tài phiệt Nga.
"Chúng tôi sẽ làm mọi cách để tước đoạt số tiền mà họ đã tích lũy được ... Các cơ chế mới sẽ được tạo ra để thực hiện việc tịch thu tài sản này. Chúng tôi đang làm mọi cách để phân phối lại tài sản bị tịch thu của các nhà tài phiệt Nga để bồi thường cho Ukraina”, - ông Biden nhấn mạnh.
Ngoài ra, Bộ Ngoại giao Mỹ đang xem xét khả năng công nhận Nga là “nhà nước tài trợ cho khủng bố”. Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova hứa rằng Matxcơva sẽ đáp trả mọi quyết định của Washington, ngay cả những quyết định "ngớ ngẩn" như vậy.
Hồi giữa tháng 4, Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ Jake Sullivan tuyên bố, Washington không có kế hoạch trả lại các tài sản tịch thu của các doanh nhân Nga. Đồng thời, bản thân ông cũng xếp động thái này vào dạng "bắt giữ".
Rất có thể, Washington sẽ không hạn chế bởi việc tịch thu hai triệu USD. Hoa Kỳ đã đóng băng một trăm tỷ đô la thuộc về Ngân hàng Trung ương Nga tại các tài khoản ngân hàng của Mỹ. Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken không giấu giếm việc Nhà Trắng đang xem xét cách gửi số tiền này cho Kiev. Chỉ có những chi tiết pháp lý đang cản trở.
Sự ham muốn của Zelensky thậm chí còn lớn hơn: ông đang trông cậy vào 400 tỷ USD từ các quỹ của Ngân hàng Trung ương Nga và các tỷ phú Nga.
Cướp giữa “thanh thiên bạch nhật”
Năm ngoái, sau khi rút khỏi Afghanistan, Mỹ đã đóng băng khoảng 7 tỷ đô la thuộc sở hữu của Afghanistan. Họ giải thích rằng, đây sẽ là một đòn bẩy ngoại giao để gây áp lực lên Kabul.
Một phần tiền được gửi để bồi thường cho các gia đình bị ảnh hưởng bởi vụ tấn công khủng bố ngày 11/9/2001, phần còn lại sẽ dành cho viện trợ nhân đạo. Taliban* tố Mỹ “chiếm đoạt tài sản”, nhưng Washington không hề xấu hổ. Họ giải thích rằng, trong suốt hai mươi năm Hoa Kỳ và các đồng minh đã đầu tư vào nền kinh tế Afghanistan. Mặc dù ngay cả Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc Antonio Guterres cũng yêu cầu trả lại số tiền này, vì Afghanistan đang trong tình trạng khủng hoảng nhân đạo khẩn cấp.
Quân đội Hoa Kỳ tại sân bay Kabul
© AP Photo / Staff Sgt. Victor Mancilla / U.S. Marine Corps via AP
Ngoài ra, người Mỹ đã bỏ lại tại Afghanistan các thiết bị quân sự có tổng giá trị hơn 7 tỷ USD, CNN đưa tin dựa theo báo cáo của Lầu Năm Góc gửi cho các nhà lập pháp Mỹ. Những chiếc máy bay và phương tiện giao thông quân sự, vũ khí, đạn dược và thiết bị liên lạc giờ đây nằm trong tay Taliban*.
Còn Iran không nhận được gì. Tài sản bị đóng băng sau Cách mạng Hồi giáo năm 1979 ước tính khoảng 100-120 tỷ USD. Hơn nữa, số tài sản này đang bị đóng băng tại các ngân hàng không chỉ ở Hoa Kỳ, mà còn ở Trung Quốc, Hàn Quốc, Luxembourg, Nhật Bản và Iraq. Tài sản này liên quan đến dầu mỏ của Iran.
Cách mạng Hồi giáo là một loạt các sự kiện mà đỉnh điểm là lật đổ Shah Mohammed Pahlavi thân thiện với Washington. Đại sứ quán Mỹ tại Tehran đã bị chiếm, 66 người Mỹ bị bắt làm con tin. Con tin cuối cùng trong số họ chỉ được phóng thích vào cuối năm 1981.
Không có tòa án, không có tiền
"Những hành động như vậy của phía Mỹ là bất hợp pháp theo các tiêu chuẩn của tất cả mọi hệ thống pháp luật. Rõ ràng, các biện pháp đang được thảo luận không phải là hành động chống Nga cuối cùng của chính quyền Mỹ, họ sẽ thực hiện các bước mà trước đây dường như là không thể, - Luật sư quốc tế Dmitry Romanenko lưu ý. - Tất nhiên, sẽ có các biện pháp đáp trả. Matxcơva có thể sử dụng quyền thu giữ tài sản của cả cá nhân và pháp nhân Hoa Kỳ trên lãnh thổ Nga”.
Ông Romanenko cho rằng, khiếu nại đối với quyết định của Quốc hội Mỹ không thể mang lại kết quả, vì "không ai sẽ ngần ngại gây áp lực" lên các tòa án quốc tế - và tất nhiên, không có lợi cho Nga.
"Ý tưởng sử dụng ba trăm tỷ đô la bị đóng băng của Nga đã được nói lên ở Kiev, và sau đó Washington ủng hộ đề xuất này, - chuyên gia Vladimir Vasiliev, trưởng nhóm nghiên cứu của Viện Nghiên cứu Mỹ và Canada thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Nga, nói. - Nhưng, hoá ra hiện có một số rào cản pháp lý cho việc này. Việc đóng băng tài khoản là một chuyện, nhưng, việc sử dụng các tài sản bị đóng băng là một chuyện khác. Các cơ quan chức năng và các tòa án trong nước không có đủ thẩm quyền cho việc này".
Theo ông, điều này chưa từng xảy ra trước đây.
“Đúng, tình huống này gợi nhớ đến tình hình với Afghanistan, nhưng Taliban* là một tổ chức khủng bố bị cấm. Đây có thể được coi là “một nửa tiền lệ”. Thông thường, các tài sản bị đóng băng, giống như với Iran, và sau đó vấn đề bỏ đóng băng sẽ được quyết định. Hoặc những tài sản này được nắm giữ vô thời hạn, sử dụng để bù đắp kinh tế", - ông Vladimir Vasiliev cho biết.
Tiền của Nga cũng có thể được chuyển tới các nước EU đã chấp nhận người tị nạn Ukraina. Đồng thời, ông Vladimir Vasiliev nghi ngờ rằng những khoản tiền này sẽ được chi cho mục đích đã được phê duyệt.
“Người Mỹ đang bắt đầu với những dự án thử nghiệm, chưa dám nói công khai họ sẽ chi hết ba trăm tỷ USD. Tuy nhiên, nếu cắt thành từng khúc thì dần dần ý tưởng này sẽ có vẻ hợp pháp. Bây giờ họ lấy đợt đầu tiên, gửi viện trợ nhân đạo cho Ukraina. Và dần dần họ sẽ tăng số lượng. Kết quả là công chúng sẽ quen với điều này”, - chuyên gia Vasiliev nói.
Washington đang tạo ra một tiền lệ cực kỳ nguy hiểm trong thực tiễn tài chính toàn cầu. Bây giờ không quốc gia nào có thể chắc chắn rằng các khoản tiết kiệm của mình là an toàn.
* Tổ chức đang chịu lệnh trừng phạt của Liên hợp quốc vì các hoạt động khủng bố