Chừng đó đủ để trong thời gian ngắn nhất có thể đầu độc nguyên cả thành phố bằng ma túy. Năm 2017, lực lượng an ninh Nga đã xoá sổ «KhimProm».
Doanh thu hàng năm của tập đoàn lớn sản xuất «chất tổng hợp» này vào khoảng hai tỷ rúp (hơn 756 tỷ đồng).
Với mạng lưới hậu cần phát triển, cho đến nay những cơ sở sản xuất bí mật như vậy vẫn hoạt động trên khắp nước Nga, và đội ngũ nhân công thường là người Ukraina. Phóng viên Sputnik đã nói chuyện với các nhân viên thực thi pháp luật Nga và những phạm nhân buôn ma túy bị xét xử đang thụ án ở các thành phố khác nhau của đất nước, tìm hiểu lý do tại sao chính Ukraina lại trở thành nguồn cung cấp nhân lực cho các «doanh nghiệp» đó, tại sao nước Cộng hoà sát bên trở thành nhà cung cấp ma túy tổng hợp cơ bản ở địa bàn Nga, và các cơ quan đặc nhiệm của Ukraina có quan hệ như thế nào với loại hình kinh doanh này.
Trong bài viết là những chi tiết từ cuộc khảo sát.
Chiến tranh hỗn hợp-chiến tranh lai (hybrid warfare)
- Bạn biết gì về mephedrone và Flakka từ Alpha-PVP?
- Không biết gì hơn ngoài chuyện đó là những ma túy nguy hiểm.
- Vậy thì chúng ta sẽ bắt đầu từ đầu ...
Đại khái như vậy, với chút hồi hộp, trong một quán cà phê ở Matxcơva đã diễn ra cuộc trò chuyện của chúng tôi với Alexandr - nhân viên của một trong những cơ quan thực thi pháp luật phụ trách cuộc chiến chống ma túy ở Nga. Người đàn ông khiêm tốn và bình dị trong giao tiếp này là sĩ quan quân đội đã trải qua thực tế ở những điểm nóng và có hơn 15 năm kinh nghiệm đấu tranh chống lưu thông ma túy quốc tế.
Trong tám năm lại đây, Alexandr và các đồng nghiệp coi mình là những thành viên tham gia cuộc chiến hỗn hợp mới-chiến tranh lai không công bố, trong đó vũ khí trong tay kẻ thù của họ chính là ma tuý.
- Buôn bán ma tuý vốn là một trong những loại tội phạm khó phát hiện nhất và tỷ lệ các đối tượng buôn bán bị bắt không vượt quá 5-10% tổng số. Mà với sự khởi đầu hoạt động chiến sự ở Donbass, các cơ quan thực thi pháp luật của Nga khám phá không quá 1-2% các vụ tội phạm như vậy.
- Điều đó gắn với cái gì?
– Tội phạm đã trở nên nhiều hơn. Kể từ năm 2014, cơn lũ ma túy tổng hợp, mephedrone (hay còn gọi là Meow meow, M-cat, thức ăn thực vật-plant food hay drone) và Flakka từ Alpha-PVP, được mệnh danh là «muối» hay «ma thuật trắng», đã tràn đến Nga từ Ukraina, đồng thời cùng với cả chính các công dân Ukraina, những người sẵn sàng sản xuất và tán phát các thứ ma tuý tại địa bàn này.
- Thế các đồng nghiệp từ Ukraina nói gì?
- Các nhân viên thực thi pháp luật Ukraina hầu như cắt đứt hoàn toàn liên lạc với chúng tôi, và tôi nghĩ rằng không phải là họ chẳng hay biết gì về chuyện bắt đầu cuộc bành trướng ma túy, mà thực tế là họ đã công bố cuộc chiến hỗn hợp chống lại chúng tôi, cuộc chiến tranh lai đã diễn ra suốt 8 năm nay.
Tuyển mộ
Theo dữ liệu của Trung tâm chính về Phân tích-Thông tin của Bộ Nội vụ, từ năm 2014 đến năm 2021, có khoảng 7.200 công dân Ukraina đã bị bắt giữ ở Nga vì tội ma túy.
Artem xuất thân từ Donetsk cũng là một phần trong thống kê này. Giống như nhân viên thực thi pháp luật Alexandr, anh ta biết chiến tranh là gì không chỉ qua những câu chuyện hay lời đồn đại. Hiện nay Artem đang thụ án vì tội ma túy tại trại cải tạo hình sự số 9 ngoại vi Orenburg. Vào năm 2014, khi quân đội Ukraina ở cửa ngõ Donetsk, anh ta đã tận mắt thấy những vụ nổ và cảnh chết chóc, rồi khi không thể chịu nổi nếu chỉ bàng quan nhìn một cách thờ ơ, Artem đã đăng ký tham gia lực lượng dân phòng.
Một vài năm sau, Artem rời quân ngũ, cố gắng tìm kiếm chỗ đứng của mình trong đời sống «thường dân», và khi đó số phận của anh ta rẽ sang ngã khác, cuối cùng đưa Artem đến khu cải huấn số 9 gần Orenburg.
"Tôi đang ngồi trong sân, một người không quen biết viết thư cho tôi trên mạng xã hội Nga «VKontakte» và mời tôi làm nhân viên giao hàng ở Nga, mức thù lao khá, có thể đảm bảo chu cấp cho cả gia đình. Tôi đồng ý, và người trao đổi thư từ với tôi bảo hãy đến Lugansk", - Artem nhớ lại.
Ở Lugansk đã diễn ra cuộc phỏng vấn ngắn với Artem và anh ta được cử đến Nga, và chỉ ở đó Artem mới hiểu ra rằng «việc nhẹ lương cao» của anh ta là vận chuyển ma túy. Tiếp theo là kết cục có thể đoán trước: bắt giữ, xét xử và thảo nguyên của vùng Orenburg.
Câu chuyện của Artem về khâu tuyển mộ làm nhân viên môi giới giao hàng rất giống với câu chuyện của những tù nhân người Ukraina khác mang án ma túy. Sơ đồ tuyển mộ gần như luôn luôn giống nhau. Tại các thành phố của Ukraina - trong các xe buýt nhỏ và cửa hàng, ở ga tàu và trên mạng Internet – một người tìm thấy quảng cáo tuyển mộ lao động ở Nga. Những nhân vật không rõ danh tính mời chào làm công việc chuyển phát nhanh, mở ra cho người Ukraina cơ hội kiếm khoản tiền khá hời. Người mắc mồi sập bẫy nhanh chóng liên hệ với nhà tuyển dụng qua điện thoại hoặc trên Web và nhận được lời hẹn phỏng vấn tại quán cà phê nào đó.
Thông thường, đương sự tìm việc được gặp hai chàng trai sang trọng hứa hẹn mức lương cao nếu thực hiện công việc nào đó ở Nga. Họ cho tiền tàu xe, tiền thuê nhà ở và nhất định trang bị cho nhân công mới một chiếc điện thoại thông minh có cài đặt ứng dụng nhắn tin messenger mã hóa СоvегМе, trong danh bạ nhập sẵn số liên lạc của nhà điều hành. Chẳng hề nghi ngờ gì, người mới tuyển lên đường đến Matxcơva.
Khi đến thủ đô Nga, anh ta nhận được hướng dẫn gửi bức ảnh chụp trên nền nhà ga Kievsky, làm thẻ ngân hàng và đi đến một trong những thành phố do người phụ trách chỉ định, thuê căn hộ ở đó rồi chờ hướng dẫn tiếp theo. Hướng dẫn thế nào? Cần tìm nơi có «mật hiệu» ma túy, chia thành những liều nhỏ và bán lẻ. Kể từ thời điểm đó, người Ukraina này cuối cùng cũng hiểu ra, bắt đầu chặng đường «binh nghiệp» buôn ma túy từ cấp bậc «lính mới» cầm đồ thế chấp chuyển phát nhanh món hàng tử thần.
Theo dấu an ninh Ukraina
Ngoài sơ đồ tuyển mộ, ở những đối tượng lưu thông ma túy từ Ukraina mà chúng tôi phỏng vấn có một vài điểm chung khác. Khi hỏi về việc ai đã mời họ làm việc, trình ra những tài liệu nào và ai giám sát quản lý họ trên lãnh thổ Nga, các phạm nhân bị kết án bắt đầu hoảng hốt và im lặng thu mình lại, nhưng sau lúc ngừng, dù sao họ vẫn trả lời rằng người dụ họ vào «nghề» kinh doanh bất hợp pháp chính là các nhân viên Cơ quan An ninh Ukraina. Cũng Artem từ Donetsk kể rằng ngay trong cuộc phỏng vấn ở Lugansk, một nhà tuyển dụng đã chìa cho anh ta xem tấm thẻ cán bộ An ninh và giải thích rằng đang tìm người để tiến hành kinh doanh ma túy ở Nga.
Còn Andrei, người gần đây đã ra khỏi trại cải huấn, thì nói một cách bình tĩnh hơn về mối liên hệ của mình với đặc nhiệm Ukraina, mặc dù trước hết yêu cầu không nêu tên họ thật của bản thân. Nhìn anh ta, thật khó tưởng tượng rằng con người này có thể làm điều gì đó phạm pháp. Andrei ở độ tuổi ngoài 40, sinh ra và lớn lên ở Ukraina, sau đó giống như nhiều người khác, anh ta chuyển đến Nga, lập gia đình, bắt đầu kinh doanh riêng và nói chung là một đại diện trung lưu điển hình cho đến khi vấp phải vấn đề tài chính vào năm 2014.
"Suốt thời gian đó, tôi duy trì những mối quan hệ nhất định với mọi người từ Ukraina, kể cả với người mà bây giờ tôi sẽ kể một chút. Vào thời điểm bấy giờ, là Trung tá an ninh Vladimir Storchak. Năm 2014, tôi về Ukraina, chúng tôi đã gặp nhau và chuyện trò. Tôi đến thăm Storchak và ở đó tôi gặp Dmitry, người trước đấy tôi không hề quen biết. Anh này tự giới thiệu là cán bộ đương chức của cơ quan đặc nhiệm và trong lúc chúng tôi trao đổi thêm, anh ta đề nghị tôi tham gia khâu vận chuyển hàng hóa ở Nga", - Andrei nhớ lại.
Về chuyện sẽ vận chuyển loại hàng hóa nào, thì rõ ra khá nhanh. Andrei được yêu cầu mang ma túy tổng hợp - từ 5 đến 200 kg - từ thành phố này sang thành phố khác và làm đầu nậu. Nói chung, sự nghiệp bán buôn chuyển phát nhanh của Andrei đã kết thúc một cách khá «chuẩn»: trong chuyến bay vào năm 2015 ở Kurgan, anh ta đã bị tóm, tòa kết án 7 năm tù biệt giam, nhưng gần 8 tháng trước anh ta được tha trước thời hạn, trở về với gia đình, tìm được việc làm với mức lương cao và không muốn nhớ về đoạn đời «xám» trong quá khứ.
Với câu hỏi - tại sao không từ chối tham gia nghề kinh doanh bất hợp pháp, Andrei trích dẫn gần như nguyên văn lời cảnh cáo của người quản lý Dmitry từ Cơ quan An ninh: «Đừng quên rằng cha mẹ cậu đang sống ở Ukraina, bây giờ dù thế nào chăng nữa cậu cũng sẽ làm việc này và phải luôn nhớ rằng họ ở đây còn cậu ở đằng ấy. Và sức khỏe cũng như cuộc sống của cha mẹ phụ thuộc vào chuyện cậu thực hiện các chỉ dẫn của chúng tôi ra sao».
Những người Ukraina khác mà chúng tôi hỏi chuyện cũng nhớ lại rằng để đáp lại cố gắng của họ hòng thoát ra khỏi việc kinh doanh ma túy, nhà quản lý hoặc là nhắc nhở về sự cần thiết «hoàn trả tiền công tác phí» đã nhận, hoặc trực tiếp đe dọa, ví dụ như gửi cho bức ảnh chụp ngôi nhà nơi gia đình người ấy đang sống.
Phòng thí nghiệm tử thần
Tuy nhiên, những nhà quản lý từ Cơ quan An ninh không chỉ gửi các «đầu nậu thế chấp và nhà phân phối» đến Nga, mà còn tổ chức và đưa vào vận hành cả dây chuyền sản xuất ma túy.
"Chẳng hạn như tập đoàn «KhimProm» hoạt động tại 14 khu vực của nước Nga (bị xoá sổ vào năm 2017, 47 trong số 67 đối tượng bị bắt giữ là công dân Ukraina), mỗi tuần lễ đã sản xuất từ 150 đến 500 kg ma túy. Tổng cộng, trong những năm gần đây, FSB và Bộ Nội vụ Nga đã triệt phá hơn 500 «phòng thí nghiệm», vậy hãy thử tính xem các cơ sở đó đã kịp sản xuất lượng ma tuý như thế nào và bao nhiêu người đã có thể bị đầu độc", - ông Alexandr từ cơ cấu thực thi pháp luật giải thích.
Các phòng thí nghiệm ma túy thành lập với sự tham gia của phía Ukraina về cơ bản chế xuất hai loại ma túy tổng hợp tương đối mới - mephedrone và alpha-PVP.
"Hiện nay vẫn chưa nghiên cứu được đầy đủ về tác động ảnh hưởng của những chất kích thích này đối với cơ thể con người, mà hơn nữa là với cơ thể chưa cứng cáp ổn định của các thiếu niên. Nhưng ngay bây giờ đã có thể nói về những thay đổi mạnh nhất về thần kinh-tâm lý do quá trình sử dụng chất kích thích kéo dài, mà lại là thay đổi theo chiều hướng sai lệch có tính bệnh lý nghiêm trọng", - nhân viên thực thi pháp luật khái quát.
Đồng thời, dữ liệu của Trung tâm Thông tin và Phân tích Chính của Bộ Nội vụ cho thấy sự gia tăng hàng năm từ việc lưu hành bất hợp pháp «chất tổng hợp» ở Nga. Năm 2021, tỷ lệ của nó trên thị trường ma tuý đã là 60%, thế mà trong năm 2014 từng là 5%.
Như các nhân viên thực thi pháp luật giải thích với Sputnik, người Ukraina đang tạo lập các phòng thí nghiệm ở khu vực biên giới và buôn lậu ma túy sang Nga, hoặc tổ chức sản xuất và phân phối ngay trên lãnh thổ đất nước. Ví dụ, trong năm 2019, chỉ riêng tại khu vực Belgorod thu giữ 62 kg ma túy lưu thông, trong đó có 7 kg «chất tổng hợp». Năm 2020, con số này đã tăng gần 9 lần, đến 534 kg. Năm 2021, khối lượng ma túy bị thu giữ tăng gấp đôi, lên tới 1 tấn 66 kg. Tỷ lệ «chất tổng hợp» chiếm tới hơn ¾ - gồm 867 kg. Theo lời ông Alexandr, phòng thí nghiệm vận hành với công suất tối đa trong một ngày đêm có thể thu được 30 kg ma túy (tức là 300.000 liều lẻ). Phải nói ngay rằng trong khi đó tốn phí thuê mặt bằng, thiết bị hóa chất và thuốc thử chỉ ở mức tối thiểu.
Một trong những «chuyên gia hóa học» - như cách gọi các nhà sản xuất ma túy -, là Alexandr, quê gốc ở vùng Kirovograd, cách đây vài năm đã tổ chức một «phòng thí nghiệm» bất hợp pháp ở ngoại ô Matxcơva và hiện đang «tạm trú» trong trung tâm giam giữ cách ly điều tra «Vodnik» ở Matxcơva chờ toà tuyên án. Không thể gọi anh ta là nạn nhân của hoàn cảnh: ở Ukraina, đối tượng này từng bị xét xử vì tội sản xuất ma túy. Với câu hỏi - ai và làm thế nào mời chào anh ta «ngựa quen đường cũ» trở lại ngón nghề kinh doanh ma túy và sang Nga «làm việc», Alexandr trả lời vô cùng miễn cưỡng và mù mờ. Thì người đưa ra lời mời là Roman nào đó, cựu sinh viên tốt nghiệp Học viện An ninh, còn các dữ liệu khác của anh ta thì không nhớ.
Cũng như những người Ukraina khác, Alexandr đã qua phỏng vấn tuyển mộ trước khi được cử sang Nga, nhưng trong cuộc chiến tranh hỗn hợp này, vai trò giao cho anh ta không phải như «tốt đen» thông thường. Vì vậy cuộc trò chuyện đơn giản trong quán cà phê với người phụ trách là chưa đủ, Alexandr còn phải vượt qua thử thách với máy kiểm tra nói dối.
"Cuộc phỏng vấn diễn ra trên máy kiểm tra nói dối polygraph, người ta quan tâm đến những câu hỏi sau: tôi có sửa soạn ăn cắp tiền hay không, có tiêu thụ sản phẩm không, có mối liên hệ gì với các cơ quan thực thi pháp luật, có nguyện vọng xây dựng tiền đồ sự nghiệp trong ngành kinh doanh này hay không", - Alexandr nhớ lại.
Khi đã có mặt ở Nga, Alexandr nhanh chóng mua mọi thứ cần thiết để thu xếp «phòng thí nghiệm», trong đó tất cả các hướng dẫn, cần qua những thao tác gì và «nấu nướng» ra sao thì anh ta nhận được từ người quản lý thông qua tin nhắn messenger.
"Chúng tôi sản xuất khoảng 5 kg mỗi ngày, giá bán lẻ khoảng 2.000 rúp/gram (756.000 đồng), tức là 1 kg có giá 2 triệu rúp (756 triệu đồng), thành 10 triệu rúp (3,7 tỷ đồng) mỗi ngày. Đây là khoản lợi nhuận điên rồ, thật sự là điên rồ, mặc dù chi phí thuốc thử là vài xu. Và người ta trả công cho chúng tôi cũng chỉ mấy xu", - Alexandr nhớ lại.
«Sản phẩm» làm ra được bảo quản kín đáo trong rừng, từ đó theo hướng dẫn của những nhà quản lý khác, mephedrone được các đầu nậu trong mạng lưới mang đi và cất giấu, rồi chỉ sau đó người môi giới chuyển phát mới nhận «gói hàng» để bán lẻ, cần đóng gói ma túy với liều lượng nhỏ và phân phối khắp thành phố. Sơ đồ tổ chức công việc được xây dựng theo cách để các nhà sản xuất và nhà phân phối không bao giờ giáp mặt nhau.
"Các cửa hàng bán ma tuý trên Darknet (mạng của các trang web không thể truy cập từ công cụ tìm kiếm, truy vấn dữ liệu phổ biến) được xây dựng như thế nào ư? Cửa hàng có chủ sở hữu, có người điều hành, có những người đảm trách công việc cầm đồ thế chấp, sản xuất. Về nguyên tắc, thù lao ở tất cả các công đoạn đều rẻ mạt, phần lớn số tiền này đi đâu lên phía trên thì không ai rõ", - ông Alexandr giải thích.
Những nhà quản lý đặc biệt chú ý đến lịch trình và hành xử của các «thương nhân» mà họ phụ trách. Các nhân viên nhận tiền cho nhu cầu sản xuất trên QIWI và ví bitcoin hoặc trong thẻ ngân hàng, đăng ký dưới danh nghĩa những người được lựa chọn. Nếu gặp cảnh sát chặn hỏi, mỗi đối tượng buôn bán ma túy thậm chí còn có huyền thoại «như thật» của riêng mình, lý do «chính đáng» để anh ta đến Nga kiếm sống, còn trong trường hợp xấu nhất, sẽ có gói tiền nặng ký để «thương lượng» với các nhân viên thực thi pháp luật «ngay tại chỗ».
Ma túy như vũ khí
Ai thu nhận tiền bán ma túy? Chắc chắn đó không phải là một «tốt đen» người Ukraina bình thường, tham gia thị trường theo giao phó của nhà điều phối. Anh ta chỉ là tay làm thuê. Lợi nhuận thặng dư từ việc bán ma túy chuyển cho các «soái», các ông trùm người Ukraina - chủ sở hữu thực tế của các cửa hàng trực tuyến và người bảo trợ của họ từ số các nhân viên an ninh, nhận tiền cũng thông qua QIWI và ví bitcoin.
"Tiền bán ma túy được chuyển qua hệ thống ngân hàng của Ukraina, trong đó vai trò cầm đầu là «PrivatBank». Nhắm mắt làm ngơ trước việc tuyển dụng những kẻ buôn bán ma túy ở Kiev hoặc tự mình tuyển mộ họ, cơ quan an ninh Ukraina hưởng một phần thu nhập này và rót tài trợ cho các cơ cấu cực đoan kiểu như «Khối cánh hữu»* (tổ chức bị cấm ở Nga) hoặc là chiến binh «Azov»", - nguồn tin của Sputnik trong cơ quan thực thi pháp luật cho biết.
Tuy nhiên, ngoài siêu lợi nhuận, các nhà quản lý còn theo đuổi cả những các mục tiêu khác. Trong cuộc trò chuyện với «giao thông viên ma tuý», mấy người trong số này đã nói thẳng rằng một nhiệm vụ của họ là làm cho giới trẻ Nga «chết chìm trong ma túy». Có thể giả định rằng mối liên hệ giữa các cơ quan đặc nhiệm Ukraina và cơn bão ma túy tổng hợp trên đất Nga chỉ là ngẫu nhiên và mang màu sắc thuyết âm mưu, nhưng lịch sử thế giới đã biết đến những điển hình khi chính quyền Nhà nước có chính sách ngầm bành trướng bằng ma túy sang các nước khác để đạt mục tiêu chính trị.
Thế kỷ 19 từng có chiến tranh nha phiến ở Trung Quốc
Đó là cuộc xung đột không phải vì lãnh thổ, mà là vì thị trường tiêu thụ, còn nguyên nhân khởi phát là tình trạng chênh lệch trong cán cân thương mại. Anh quốc muốn vận chuyển hàng hóa của mình đến Trung Hoa, nhưng triều đình nhà Thanh theo đuổi chính sách rào chắn đế chế khỏi ảnh hưởng của nước ngoài. Khi đó, chính quyền Anh không nghĩ ra cách nào tốt hơn là tổ chức cung cấp thuốc phiện Ấn Độ sang Trung Quốc và bằng phương thức đó gia tăng thu nhập tài chính cho thuộc địa của xứ sở sương mù, đồng thời dẫn dụ khiến nhà cầm quyền Trung Hoa nghiêng về hướng cộng tác.
Việc buôn lậu thuốc phiện vào Trung Quốc tiếp diễn trong mấy thập kỷ, cho đến năm 1839, hoàng đế đóng cửa thị trường đất nước đối với toàn bộ các thương nhân và phái buôn lậu từ Anh quốc và Ấn Độ. Động thái này dẫn đến cuộc đối đầu vũ trang giữa Trung Hoa và xứ sở sương mù, kết thúc với thất bại của triều đình nhà Thanh. Theo hiệp ước hòa bình, Trung Hoa trả khoản tiền lớn cho hoàng gia Anh, chuyển giao đảo Hồng Kông cho phía Anh và mở cửa các hải cảng Trung Hoa cho thương mại Anh, còn ở chính đế chế Á châu bắt đầu làn sóng bất ổn dân sự, suy thoái và cư dân chết mòn.
Liệu Nga có thể giành chiến thắng trong cuộc chiến chống ma túy còn đang lan tràn hay không, chỉ thời gian sẽ cho câu trả lời.
Việc mua bán ma túy, cũng như tàng trữ, sản xuất, vận chuyển, tuyên truyền về ma tuý đều là hành vi tội phạm. Đối với những cá nhân tham gia phân phối phi pháp các loại sản phẩm gây nghiện và hướng thần hoặc các chất kích thích tương tự, mức quy kết trách nhiệm pháp lý sẽ lên đến án tù chung thân. Các nhân vật trong cuộc phỏng vấn của chúng tôi đã phải chịu hình phạt xứng đáng và họ ăn năn về khoảng thời gian họ «nhúng chàm» làm việc gây hại cho bao người.