Thay đổi lãnh đạo ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương

Tờ Bangkok Post cho biết, những thay đổi trong chính sách của họ, thậm chí những sắc thái của nó, cũng có thể làm dịu đi hoặc tăng cường sự cạnh tranh chiến lược giữa hai cường quốc.

Rõ ràng là dưới thời tân Thủ tướng Anthony Albanese, Australia sẽ không từ bỏ liên minh với Mỹ, vốn được người tiền nhiệm Scott Morrison thiết lập vững chắc. Tuy nhiên, tân Thủ tướng cần phải thực hiện một số thay đổi nếu Australia muốn trở thành nhân tố răn đe ở Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương và tiếp tục hưởng lợi từ sức mạnh kinh tế đang trỗi dậy của Trung Quốc. Hệ thống kinh tế Australia không nên ngắt kết nối với Trung Quốc vì đây là một bước đi không khôn ngoan gây hại cho các nền kinh tế khu vực.

Canberra vẫn có thể duy trì vị thế một đồng minh mạnh mẽ của Mỹ mà không gây hại cho mối quan hệ của họ với Trung Quốc hoặc thậm chí cả ASEAN. Điều mà Thủ tướng Albanese cần làm là nối lại đối thoại với Trung Quốc trong những ngày hoặc tuần tới, tập trung vào việc mở rộng các cuộc tiếp xúc giữa con người với con người trong lĩnh vực du lịch, giáo dục và các vấn đề ít nhạy cảm khác.

Bắc Kinh đã chìa “cành ô liu” cho Úc, thể hiện mong muốn tan băng trong mối quan hệ song phương. Tuyên bố của Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường khẳng định “Trung Quốc sẵn sàng làm việc với phía Australia để đánh giá lại quan hệ trong quá khứ, nhìn về tương lai và đề cao nguyên tắc tôn trọng lẫn nhau”.

Trung Quốc đã thay đổi kể từ khi Đảng Lao động nắm quyền lần cuối vào năm 2013. Cả hai nước cần thực dụng và điều chỉnh chính sách của mình cho phù hợp. Ví dụ, ông Albanese có thể ngăn chặn sự xấu đi thêm nữa của mối quan hệ song phương. Tờ Bangkok Post nhấn mạnh rằng, quan hệ kinh tế Australia-Trung Quốc đã góp phần vào sự thịnh vượng kinh tế trong khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương.

Vì cả Australia và Trung Quốc đều là đối tác chiến lược toàn diện của ASEAN, nên họ không nên chống lại nhau. Có những lĩnh vực mà cả hai nước có thể hợp tác vì lợi ích của các bên thứ ba, cụ thể là ASEAN.

Nói về Đông Bắc Á, ngay sau khi nhậm chức vào đầu tháng trước, tân Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk-yeol nói như đấm vào tai rằng, ông sẽ tăng cường quan hệ đồng minh với Mỹ để ngăn chặn bất kỳ mối đe dọa nào từ bên ngoài. Không khó để thực hiện điều này trên cơ sở quan hệ song phương.

Tuy nhiên, mệnh lệnh chiến lược của Mỹ ở Đông Bắc Á đòi hỏi Hàn Quốc cũng phải cải thiện quan hệ với đồng minh khác của Hoa Kỳ là Nhật Bản. Hiện tại, quan hệ giữa Hàn Quốc và Nhật Bản đang ở mức thấp nhất do cả hai bên vẫn chưa vượt qua được bế tắc do di sản lịch sử để lại.

Tuy nhiên, trong chuyến thăm Tokyo gần đây, Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk-yeol và Thủ tướng Nhật Bản Kishida Fumio đã hứa rằng, cả hai bên sẽ nỗ lực hết sức để giải quyết các vấn đề lịch sử. Bất kỳ sự cải thiện nào trong quan hệ giữa Seoul và Tokyo sẽ củng cố hơn nữa quan hệ an ninh của Mỹ với hai đồng minh chính ở Đông Bắc Á.

Tờ Bangkok Post lưu ý, hai quốc gia này có thể cùng nhau củng cố an ninh ở khu vực bất ổn nhất trên thế giới trong bối cảnh Triều Tiên vẫn gây sức ép mạnh mẽ, tiếp tục thử nghiệm vũ khí hạt nhân và tên lửa liên lục địa.

Điều đáng chú ý là, Tổng thống Hàn Quốc đã thể hiện thái độ thực dụng khi "chìa cành ô liu" với Bình Nhưỡng: nếu Triều Tiên chấp nhận đối thoại và phi hạt nhân hóa, Hàn Quốc sẽ trình bày với cộng đồng quốc tế một "kế hoạch táo bạo" để củng cố đáng kể nền kinh tế Triều Tiên và cải thiện chất lượng cuộc sống của người dân nước này. Đây là chiến lược củ cà rốt và cây gậy đã được sử dụng bởi những người tiền nhiệm của ông. Nhưng, cho đến nay chiến lược này vẫn chưa dẫn đến bất kỳ kết quả tích cực và lâu dài nào. Vẫn còn phải chờ xem liệu lần này mọi thứ sẽ khác hay không.

Một lĩnh vực cần được xác định là quan điểm của chính phủ mới tại Hàn Quốc đối với ASEAN. Dưới thời chính phủ tiền nhiệm, ASEAN đã được nâng lên ngang hàng với Mỹ, Trung Quốc, Nhật Bản và Nga. Quan hệ giữa ASEAN và Hàn Quốc được xây dựng trên cơ sở Chính sách hướng Nam mới tăng cường (NSPP) do Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in khởi xướng. Cách tiếp cận này đã mang lại lợi ích to lớn cho Seoul, đã giúp nâng cao vị thế và vai trò của Hàn Quốc trong ASEAN và Tiểu vùng Sông Mekong Mở rộng. Tổng thống Yoon Suk-yeol nên tiếp tục thúc đẩy NSPP để duy trì sự gắn kết trong chính sách đối ngoại với ASEAN.

Theo quan điểm của ASEAN, tân Tổng thống Philippines Ferdinand Marcos Jr. sẽ mang lại luồng gió mới cho mối quan hệ của Philippines với cả Trung Quốc và Mỹ. Trước cuộc bầu cử, ông Ferdinand Marcos Jr. đã có cuộc gặp với Đại sứ Trung Quốc Huang Xilian. Sau cuộc bầu cử, Đại sứ nói lên ý kiến rằng quan hệ giữa Philippines và Trung Quốc sẽ bền chặt hơn.

Về quan hệ với Mỹ, các chuyên gia chính trị cho rằng, Tổng thống Philippines muốn tăng cường quan hệ đồng minh với Mỹ trong khi vẫn thân thiện với Trung Quốc. Không giống như người tiền nhiệm của mình, người đã theo đuổi chính sách mất kiểm soát đối với Mỹ và Trung Quốc, ông Ferdinand Marcos Jr sẽ kiên định hơn trong việc tạo dựng mối quan hệ với cả hai siêu cường. Cân bằng quan hệ với cả hai quốc gia này sẽ là chính sách ưu tiên của Philippines. Nhà lãnh đạo Philippines phải có khả năng thiết lập quan hệ tốt với lãnh đạo các nước ASEAN và đưa Philippines đến gần họ hơn. Điều này có nghĩa là sẽ có nhiều cuộc tham vấn để đưa ra quyết định chung với khối, đặc biệt là về các vấn đề liên quan đến Biển Đông.

Tại cuộc họp của Nhóm công tác về Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) được tổ chức tại Siem Reap từ ngày 24-26/5, các đại biểu Philippines đã tích cực hơn và nhấn mạnh tầm quan trọng của việc thực thi phán quyết về Biển Đông của Tòa Trọng tài quốc tế The Hague tháng 7 năm 2016. Đây là dấu hiệu đầu tiên cho thấy thái độ của chính quyền mới đối với cuộc đàm phán COC.

Washington và Bắc Kinh sẽ theo dõi chặt chẽ cách thức mà chính quyền Ferdinand Marcos Jr. tham gia đàm phán COC trong những tháng tới, mà vòng đàm phán mới dự kiến ​​diễn ra vào tháng 7 tại Campuchia.

Tờ Bangkok Post lưu ý rằng, nhìn chung, trong thế giới hậu Covid-19, thay đổi lãnh đạo ở bất kỳ quốc gia nào trong khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương sẽ có tác động không thể tránh khỏi đối với sự cạnh tranh giữa Mỹ và Trung Quốc, vì cả hai cường quốc đều có mạng lưới kinh tế và an ninh rộng khắp. Trong khi chính quyền Biden nâng giá về mọi mặt khi tiến tới cuộc bầu cử quốc hội giữa nhiệm kỳ, áp lực của Washington đối với các quốc gia nhỏ hơn ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương ngày càng mạnh mẽ và thường xuyên hơn. Các quốc gia nhỏ phải linh hoạt để thực hiện các hành động cân bằng cần thiết.