Sự kiện Vịnh Bắc Bộ (dân Mỹ biết đến với tên tiếng Anh Gulf of Tonkin incident) được coi là “cuộc chạm trán” tầm cỡ quốc tế tạo cớ để Hoa Kỳ dẫn quân tham chiến mạnh hơn trong chiến tranh Việt Nam.
Đánh bại âm mưu của Mỹ
Đây cũng là trận chiến mà sau này chính lịch sử đã phơi bày sự dối trá của người Mỹ về cuộc chiến ở Việt Nam.
Theo đó, ngày 5/8/1964, với việc dựng lên “sự kiện Vịnh Bắc Bộ”, Đế quốc Mỹ đã phát động cuộc chiến tranh đánh phá miền Bắc bằng không quân và hải quân, nhằm âm mưu đè bẹp ý chí chiến đấu của nhân dân Việt Nam. Thế nhưng, cũng như kết cục sau cùng của cuộc chiến vô nghĩa vô lý và vô nhân đạo mà Mỹ tiến hành ở Việt Nam, Hoa Kỳ dù giàu hơn, mạnh hơn, tự cho mình là “cường quốc” thì vẫn bị quân và dân miền Việt Nam giáng trả những đòn thích đáng, với những nét nghệ thuật quân sự đặc sắc, vẫn phải nhận những thất bại không thể nào chối cãi.
Theo các tài liệu phía Việt Nam công bố, do bị sa lầy và thất bại trong cuộc chiến tranh đặc biệt ở miền Nam, đế quốc Mỹ âm mưu mở rộng chiến tranh phá hoại ra miền Bắc hòng ngăn chặn sự chi viện của miền Bắc cho cách mạng miền Nam năm 1964. Đặc biệt, sau khi Tổng thống Mỹ lúc bấy giờ Lyndon Baines Johnson và Hội đồng An ninh quốc gia đã họp và quyết định chủ trương chiến lược mới phải gây sức ép tối đa và liên tục bằng cách đưa quân đội vào để Mỹ hóa cuộc chiến tranh ở miền Nam Việt Nam, khẩn trương chuẩn bị đưa chiến tranh phá hoại bằng không quân và hải quân ra miền Bắc Việt Nam. Cuối 7/1964, Mỹ đã cho các tàu thuộc Hạm đội 7 liên tục hoạt động trinh sát, khiêu khích vào sát bờ biển miền Bắc Việt Nam.
Đặc biệt, đêm 31/7/1964, tàu khu trục USS Maddox của Hải quân Mỹ đã đi dọc bờ biển từ tỉnh Quảng Bình, Hà Tĩnh, Nghệ An đến Thanh Hóa để trinh sát, khiêu khích và uy hiếp các tàu đánh cá của ngư dân Việt Nam, có lúc chỉ cách bờ biển 8 hải lý, theo tài liệu lịch sử được TTXVN đăng tải. Trên thực tế, ở đây, Mỹ chỉ đang tìm một lý do để “danh chính ngôn thuận” phát động chiến tranh phá hoại ở miền Bắc Việt Nam. Đồng thời, phần quan trọng nhất của kế hoạch nằm ở chiến dịch bí mật “OPLAN-34A” nhằm phá hoại cơ sở hạ tầng miền Bắc, tổ chức chiến tranh tâm lý và ngăn chặn dòng cán bộ miền Nam tập kết quay trở lại chiến đấu.
Nhằm quyết tâm đáp trả sự xâm phạm vùng biển của Tổ quốc của quân Mỹ, ngày 2/8/1964, khi tàu khu trục USS Maddox xâm phạm vùng biển Việt Nam, chấp hành chỉ thị của cấp trên, Bộ Tư lệnh Hải quân đã giao nhiệm vụ cho Tiểu đoàn 135 tổ chức biên đội 3 tàu phóng lôi là 333, 336, 339 của Phân đội 3, do tàu 333 chỉ huy, tiến công địch. Trận đánh diễn ra trên vùng biển khu vực đảo Hòn Mê (Thanh Hóa). Bằng tinh thần dũng cảm, dám đánh, quyết đánh và đánh thắng, biên đội tàu của Phân đội 3 đã đánh đuổi tàu khu trục Maddox ra khỏi vùng biển Việt Nam. Đây là chiến công đầu tiên của bộ đội Hải quân.
Thủ trưởng Bộ Tư lệnh Vùng 1 tặng thưởng các tập thể có thành tích xuất sắc trong huấn luyện trên biển.
© Ảnh : Quang Thanh
Đáng chú ý, theo ghi chép của Hải quân Mỹ, tàu chiến Việt Nam Dân chủ cộng hòa phóng ngư lôi từ khoảng cách 9000 yard (8,2km). Điểm lạ ở đây là ngư lôi do Liên Xô viện trợ cho Việt Nam khi đó không thể đánh trúng mục tiêu di động ở khoảng cách xa như vậy. Thực tế, tàu Maddox đã khai hỏa trước từ khoảng cách 8,2km. Các tàu phóng lôi Việt Nam Dân chủ cộng hòa chỉ đáp trả khi tàu Mỹ vào tầm bắn của súng máy 14,5mm. Biên đội tàu này khi đang rút lui cũng đánh trả máy bay Mỹ truy đuổi và vẫn ở trong lãnh hải của Việt Nam Dân chủ cộng hòa.
Khi tàu khu trục USS Maddox bị đánh đuổi, chính quyền Mỹ dựng lên cái gọi là “sự kiện Vịnh Bắc Bộ”. Ngày 5/8/1964, Mỹ huy động tối đa lực lượng của Hạm độ 7 gồm hàng chục máy bay tiêm kích và cường kích hiện đại, chia làm 3 đợt tấn công vào các mục tiêu kinh tế và hầu hết các căn cứ, khu trú đậu quan trọng của hải quân Việt Nam suốt dải ven biển từ sông Gianh (Quảng Bình) đến Bãi Cháy (Quảng Ninh). Tuy nhiên, Mỹ vấp phải sự kháng cự quyết liệt và bị bộ đội hải quân cùng quân và dân miền Bắc đánh trả quật cường. Trong thế trận chiến tranh nhân dân đất đối không, các tàu của hải quân của Việt Nam vừa cơ động tránh bom đạn của địch vừa mưu trí, dũng cảm, kiên cường phối hợp với các lực lượng khác bủa lưới lửa giáng trả máy bay Mỹ. Ở trận chiến này, quân và dân Việt Nam đã bắn rơi 8 máy bay Mỹ, bắn bị thương nhiều chiếc khác, bắt sống 1 giặc lái, phá cuộc tiến công “Mũi tên xuyên” của Hoa Kỳ.
Như vậy, cùng với chiến công ngày 2/8 đánh đuổi tàu khu trục Mỹ, chiến thắng giòn giã ngày 5/8 đã mở đầu trang sử oanh liệt, hào hùng của lực lượng Hải quân Nhân dân Việt Nam, được coi là khởi đầu của bản hùng ca oanh liệt, biểu hiện của sức mạnh ý chí, quyết tâm đánh đuổi giặc, thể hiện sự thông minh-tài tình trong nghệ thuật quân sự của Việt Nam - đường lối chiến tranh nhân dân lấy nhỏ đánh lớn, lấy ít địch nhiều.
Vùng 1 Hải quân nâng cao sức mạnh chiến đấu
Theo các nhà viết sử, chiến thắng trận đầu của bộ đội Hải quân và quân dân miền Bắc có tiếng vang lớn trên thế giới, khẳng định ý chí kiên cường của dân tộc Việt Nam không chịu khuất phục, dám đánh, biết đánh và quyết đánh thắng giặc Mỹ xâm lược. Chiến thắng trận đầu của Hải quân Việt Nam cũng đã được Bác Hồ khen ngợi:
“Các chú đã lập được thành tích lớn trong các cuộc chiến đấu chống đế quốc Mỹ vừa qua. Các chú đã chiến đấu rất dũng cảm, đã bắn rơi 8 máy bay Mỹ và bắn hỏng 3 chiếc. Các chú đã bắt sống phi công Mỹ, đánh đuổi tàu chiến Mỹ ra khỏi vùng biển nước ta. Như vậy là rất tốt”.
Theo Đại tá Trần Xuân Văn, Chính ủy Vùng 1 Hải quân nói về việc phát huy truyền thống và tinh thần mưu trí, sáng tạo trong chiến thắng trận đầu, cán bộ, chiến sĩ trong toàn Vùng đã tập trung xây dựng Vùng 1 vững mạnh về chính trị làm cơ sở nâng cao chất lượng tổng hợp và sức mạnh chiến đấu, đáp ứng yêu cầu bảo vệ chủ quyền biển, đảo trong tình hình mới.
“Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Vùng luôn chú trọng xây dựng tổ chức đảng các cấp trong sạch, vững mạnh, xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ, thực sự là hạt nhân, nòng cốt xây dựng đơn vị vững mạnh về chính trị”, - Chính ủy Vùng 1 Hải quân khẳng định.
Đại tá Văn cho biết Đảng ủy Vùng thực hiện nghiêm nguyên tắc tập trung dân chủ, xây dựng đoàn kết nội bộ. Cán bộ chủ trì, chủ chốt các cấp, đề cao tính tiền phong, trách nhiệm nêu gương để quần chúng noi theo. Lãnh đạo Vùng 1 Hải quân cũng nêu rõ Bộ Tư lệnh Vùng 1 luôn chú trọng công tác tư tưởng, bảo đảm bất luận trong hoàn cảnh nào bộ đội cũng tuyệt đối trung thành với Đảng, với Tổ quốc và nhân dân.Thường xuyên huấn luyện xoay vòng, đổi tập các vị trí để bảo đảm mỗi cán bộ, chiến sĩ không chỉ đảm nhận tốt vị trí của mình mà còn có thể thay thế từ một đến hai vị trí khác khi cần thiết, theo Đại tá Trần Xuân Văn.
Bảo quản, bảo dưỡng VKTBKT trước khi đi biển.
© Ảnh : CTV
Có biện pháp trước những diễn biến phức tạp của tình hình trên biển
Theo Đại tá Trần Xuân Văn, Chính ủy Vùng 1 Hải quân, các cơ quan, đơn vị tổ chức huấn luyện sát với phương án, sát với nhiệm vụ, sát đối tượng tác chiến, sát vũ khí trang bị kỹ thuật hiện có và sát chiến trường.
“Vùng chỉ đạo các cơ quan, đơn vị thực hiện tốt việc kết hợp chặt chẽ giữa huấn luyện với luyện tập, diễn tập, nhất là diễn tập đối kháng theo các phương án tác chiến”, - Đại tá Trần Xuân Văn nói.
Chính ủy Vùng 1 Hải quân nêu rõ, đặc biệt chú trọng huấn luyện trong điều kiện thời tiết phức tạp, khó khăn để rèn luyện bộ đội.
“Khi có tình huống xảy ra, cán bộ, chiến sĩ có thể bình tĩnh xử trí, hoàn thành tốt nhiệm vụ mà không bị động, bất ngờ”, - Đại tá Văn khẳng định.
Trước những diễn biến phức tạp của tình hình trên biển, Đại tá Văn cho biết, Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Vùng đã lãnh đạo, chỉ đạo triển khai nhiều biện pháp xây dựng cơ sở vật chất hậu cần, kỹ thuật đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ được giao. Công tác bảo đảm hậu cần của Vùng hướng vào việc đáp ứng yêu cầu của các đơn vị, các lực lượng làm nhiệm vụ tuần tra, trực sẵn sàng chiến đấu trên biển.
“Vùng tích cực đổi mới phương thức bảo đảm hậu cần, tăng cường phân cấp cho dưới đồng thời điều chỉnh lượng dự trữ vật chất sẵn sàng chiến đấu phù hợp với yêu cầu nhiệm vụ của từng thành phần lực lượng với mục tiêu bảo đảm đầy đủ, kịp thời mọi mặt cho tàu xuất phát nhanh, bí mật, an toàn”, - báo Hải quân dẫn lời Chính ủy Vùng 1 Hải quân cho biết.
Ngoài ra, thực hiện tốt 2 khâu đột phá của ngành Kỹ thuật “Xây dựng nền nếp chính quy kỹ thuật và làm chủ vũ khí trang bị kỹ thuật”, Vùng chú trọng nâng cao chất lượng huấn luyện kỹ thuật, làm nòng cốt trong tiến hành công tác kỹ thuật. Vùng thực hiện tốt nhiệm vụ bảo quản, bảo dưỡng, niêm cất, sửa chữa, tăng hạn sử dụng các loại vũ khí trang bị kỹ thuật theo đúng quy định.
“Chiến thắng trận đầu ngày 2 và 5/8/1964 là một mốc son, mãi mãi là niềm tự hào của các thế hệ cán bộ, chiến sĩ Hải quân, nguồn cổ vũ, động viên to lớn để cán bộ, chiến sĩ hôm nay giữ vững và phát huy lên một tầm cao mới trong sự nghiệp xây dựng Hải quân Việt Nam “cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại”, bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc”, - Đại tá Trần Xuân Văn khẳng định.
Huấn luyện sát thực tế
Trong khi đó, tại Hải đội 135, Lữ đoàn 170, Vùng 1 Hải quân đã kết thúc thi đua cao điểm với chủ đề “Đoàn kết hiệp đồng, khắc phục khó khăn, quyết tâm bắn giỏi, an toàn tuyệt đối” toàn Hải đội hoàn thành tốt nội dung huấn luyện phòng thủ tại khu neo đậu, kiểm tra K2 trên biển, bắn ngư lôi chiến đấu, bắn pháo tàu đồng thời chuẩn bị nội dung huấn luyện K3.
Trung tá Nguyễn Quốc Toàn, Hải đội trưởng Hải đội 135 thông tin với QĐND rằng, đơn vị tổ chức huấn luyện theo trình tự, từ thấp đến cao, từ đơn giản đến phức tạp, từ huấn luyện cá nhân, từng vị trí chiến đấu đến huấn luyện toàn tàu, huấn luyện biên đội. Theo đó, các đơn vị tổ chức huấn luyện theo phân cấp, chỉ huy tàu trực tiếp bồi dưỡng cho cán bộ các ngành trên tàu, đặc biệt là về phương pháp, tác phong công tác. Theo Trung tá Toàn, ở Hải đội 135, giáo viên Hải đội được khuyến khích ứng dụng công nghệ, sáng kiến, cải tiến mô hình học cụ sát tình hình thực tiễn đơn vị và phù hợp với từng đối tượng để nâng cao hiệu quả cho từng bài giảng, nội dung luyện tập.
“Trong năm, Hải đội đã có 16 mô hình giáo dục quân sự và 2 mô hình giáo dục chính trị được cơ quan Lữ đoàn, Vùng đánh giá cao”, - Trung tá Nguyễn Quốc Toàn nói.
Trong quá trình huấn luyện, các đơn vị thuộc Hải đội 135 còn tăng cường tổ chức làm bài tập nhóm, hội báo chiến thuật, tọa đàm trao đổi kinh nghiệm, luyện tập tại vị trí chỉ huy để thống nhất phương án xử trí các tình huống. Sau mỗi nội dung, khoa mục huấn luyện, các tàu đều tổ chức rút kinh nghiệm, đánh giá kết quả, kịp thời đưa ra các biện pháp khắc phục những khâu yếu, mặt yếu. Nhờ đó, nội dung, phương pháp tổ chức đợt sau cụ thể và tỉ mỉ hơn, kết quả cao hơn so với trước. Được biết, ngoài rèn luyện thể lực bằng các môn thể thao đặc chủng, chạy 3.000m vũ trang, vượt vật cản, đơn vị cũng thực hiện duy trì nền nếp huấn luyện gắn với chế độ ngày, tuần công tác kỹ thuật.
“Dù ở bến hay đi biển dài ngày, cán bộ, chiến sĩ của đơn vị vẫn thực hiện tốt các công việc trong ngày và chế độ trong tuần. Để bộ đội chấp hành nghiêm chế độ huấn luyện thì cán bộ phải làm gương, nói đi đôi với làm cả trong sinh hoạt lẫn công tác để cấp dưới noi theo”, - Trung tá Phạm Tố Chinh, Bí thư Đảng ủy, Chính trị viên Hải đội nhấn mạnh.
Cùng với các thành tích trong chương trình giảng dạy, huấn luyện, Hải đội 135 là một trong những đơn vị đi đầu trong Phong trào Thi đua Quyết thắng của Lữ đoàn, huấn luyện K1 đạt loại giỏi, bắn súng, pháo các bài 100% khá, giỏi; bắn ngư lôi chiến đấu giỏi và an toàn tuyệt đối.